خرید و دانلود فایل پاورپوینت کامل سیره جهادی امام مجتبی (ع)

بخشی از متن فایل پاورپوینت کامل سیره جهادی امام مجتبی (ع) :

امام حسن (ع) و حضور در میدان جهاد

بنابر قول مشهور امام حسن مجتبی (ع) در نیم ماه مبارک رمضان سال سوم هجری به دنیا آمد. پیامبر خدا (ص) او را «حسن» نام گذارد و قوچی را برای وی عقیقه کردند. [۱] ایشان هفت سال از زندگانی خویش را در ایام حیات پیامبر گرامی اسلام (ص) سپری کرد. گرچه این مدت کوتاه بود؛ لکن برای تجلّی نمونه ای از شخصیّت والا و بی نظیر رسول اکرم (ص) در وجود ایشان کای می نمود. نه تنها امام حسن (ع) در شکل و اندام، شبیه ترین فرد به جدّ بزرگوارش بود؛ بلکه در خلق و خوی نیز آیین تمام نمای آن حضرت بود، چندان که دربار ایشان فرمود: «اشبَهتَ خَلقی و خُلقی؛ تو در اندام و اخلاق شبیه من هستی. »[۲]

پس از شهادت امیر المؤمنین (ع) در رمضان سال چهل هجری، امام حسن (ع) به مدت ده سال مسئولیت امامت را به عهده گرفت. این امر در حالی بود که خلافت امت اسلامی نیز در ابتدا به ایشان رسیده بود؛ لکن حضرت به واسط دسیسه هایی که معاویه دشمن او و پدرش به راه انداخته بود، ناگزیر شد که طی صلح نامه ای مشروط، خلافت را با معاویه مصالحه کند. این واقعه در سال ۴۱ ه به انجام رسید تا مجموع ایام خلافت ایشان بیش از شش ماه به طول نیانجامد.

پس از این رویداد، امام حسن (ع) راهی مدینه شد و ده سال در آنجا زندگی کرد و با در نظر گرفتن شرایط و مقتضیات، نسبت به شیعیان و نیازهای ایشان توجه خاص نشان داد تا اینکه سرانجام توسط «جعده» دختر «اشعث بن قیس» که فریب وعده های پوچ معاویه را خورده بود، مسموم شد و در بیست و هشتم صفر سال ۵۰ ه و در حالی که چهل و نه سال و چند ماه از عمر شریفشان می گذشت، به شهادت رسید. امام حسین (ع) و جمعی از شیعیانش بدن مطهر آن امام معصوم را در قبرستان بقیع به خاک سپردند. [۳]

امام حسن (ع) در نگاه پیامبر خدا (ص)

قرآن کریم به ما می آموزد که رفتارها و موضع گیریهای رسول خدا (ص) بر اساس منافع شخصی و یا تحت تأثیر عواطف و احساسات عوامانه نبوده است. [۴] مسئولیت خطیر ایشان در هدایت امت اسلامی و اهتمام به سرنوشت آن نیز چنین اقتضا می کرد که ایشان در حب و بغضهایشان نسبت به اطرافیان تنها جنب الهی را در نظر داشته باشد، در نتیجه موضع گیریهای ایشان نسبت به اطرافیان اهمیت افزون تری پیدا می کند تا آنجا که ابراز احساسات، تعریف و تمجیدهای پیامبر (ص) به خصوص در مواردی که با اصرار و تأکید در صحنه علنی جامعه بوده است، نشانه ای آشکار بر صدق این ادعا شمرده می شود.

در واقع به واسط همین مؤیدات قولی و فعلی است که ما از حجیت قول و فعل ائم خویش سخن گفته و آن را ادام سیاست رسول اکرم (ص) در موضوع هدایت امت اسلامی و اهمیت آینده و سرنوشت آن، نزد ایشان بر می شماریم. بر این اساس، به ذکر گوشه هایی از رفتار و سیر رسول خدا (ص) در قبال امام حسن (ع) می پردازیم تا جایگاه و مرتب ایشان را نزد برگزیده ترین انسانها دریابیم:

۱- «سبط بن جوزی » شافعی، در کتاب «تذکر الخواص» از قول «براء بن عازب» روایت می کند که: روزی رسول خدا (ص) را مشاهده کردم، در حالی که حسن بن علی (ع) را بر دوش خود نشانده بود و می گفت: «اللهم انی أُحبّه فأَحبّه؛ [۵] بار خدایا! من او را دوست دارم، تو هم او را دوست بدار. » اکثر راویان حدیث بر این روایت اتفاق دارند؛ اما در روایت دیگری جمل «فحبّ من یحبّه»[۶] نیز اضافه شده است، به این معنی که «خداوندا! دوستدار او را نیز دوست بدار. »

۲- در روایت دیگری از قول رسول خدا (ص) آمده است: «حسن منّی و أنا منه أحب الله من أحبه؛ حسن از من و من از حسنم، خداوند دوستدارِ او را دوست دارد. »[۷]

«قندوزی » عالم حنفی از قول پیامبر خدا (ص) می آورد: «من سره أن ینظر إلی سید شباب اهل الجنه فلینظر الی الحسن؛ [۸] هر کس خوش دارد به آقای جوانان اهل بهشت نگاه کند، به حسن (بن علی) بنگرد. »

۴- «حموی جوینی» شافعی مذهب، روایت می کند: پیامبر خدا (ص) در بیان مقام علمی و دانش امام حسن (ع) می فرمایند: «و لو کان العقل رجلا لکان الحسن؛ [۹] اگر عقل در مردی مجسم می شد، همانا آن مرد حسن (ع) بود. »

۵- پیامبر خدا (ص) در کلام مهمی، به گونه ای که ناظر به حوادث آیند امت نیز می باشد، فرمود: «الحسن و الحسین إمامان قاما او قعدا؛ حسن و حسین (علیهما السلام) امام هستند، خواه قیام کنند یا فرونشینند. »[۱۰]

حضور امام حسن (ع) در مقاطع حساس و تأثیرگذار صدر اسلام

راز سیاستهای امام حسن (ع) زمانی بر ما آشکار می شود که از سابق سیاسی اجتماعی ایشان آگاهی کافی داشته باشیم؛ زیرا با همین سوابق است که با روحیه، سبک و سیر امام در برخورد با موانع سیاسی آشنا می شویم، از جمله سوابق سیاسی امام حسن (ع) موارد ذیل است:

۱- حضور در واقع مباهله

گروهی از شخصیتها و علمای مسیحی مذهب نجران نزد پیامبر (ص) آمدند و دربار حضرت عیسی (ع) با وی مناظره کردند: پیامبر (ص) بر آنان اقامه حجت کرد؛ اما آنان نپذیرفتند، پس با هم قرار گذاشتند که در پیشگاه خدا به مباهله بپردازند و نفرین همیشگی و خشم فوری خدا را برای دروغگویان بخواهند. وقتی برگشتند، رؤسای نجران گفتند: اگر قومش را برای مباهله بیاورد، مباهله می کنیم، و می فهمیم که او پیامبر نیست، و اگر با نزدیکانش بیاید، مباهله نمی کنیم؛ چون هیچ کس علیه زن و بچّ خود اقدامی نمی کند، مگر اینکه در ادعایش صادق باشد.

در روز مقرر، پیغمبر (ص) با علی و فاطمه و حسنین (علیهم السلام) برای مباهله بیرون آمد. نصارا از مردم پرسیدند: اینان چه کسانی هستند؟ گفتند: این مرد، پسرعمو، وصی و داماد او، علی بن ابی طالب (ع) است واین زن، دختر او فاطمه، و این دو کودک، پسرانش حسن و حسین هستند. نصارا سخت دچار وحشت شدند و به رسول خدا (ص) عرضه داشتند: ما حاضریم تو را راضی کنیم، ما را از مباهله معاف دار! رسول خدا (ص) با آنها به گرفتن جزیه از آنان مصالحه کرد و نصارا به دیار خود برگشتند. [۱۱]

۲- حضور در بیعت رضوان

در ذی القعده سال ششم حضرت رسول (ص) با گروه زیادی از اصحاب خود برای عمره به طرف مکه حرکت کردند، و هفتاد شتر نیز برای قربانی با خود بردند. خبر عزیمت پیامبر (ص) به مشرکین مکه رسید و آنها تصمیم گرفتند با آن حضرت مقابله کنند، لذا سواران خود را فرستادند تا راه آن جناب را ببندند. پیامبر (ص) تصمیم نداشت در این سفر با مشرکین جنگ کند و به همین جهت در ماه حرام به طرف مکه بیرون شد، از میان یاران پیامبر (ص) عثمان به دلیل خویشاوندی که با سران مکه داشت توانست وارد شهر شود؛ لکن بازگشت او طول کشید و مسلمین احتمال دادند که او کشته شده باشد؛ لذا در حالی که هیچ سلاحی برای دفاع با خود نیاورده بودند، با رسول اکرم (ص) بیعت مجدد بستند تا در صورت لزوم انتقام خون مسلمانان را بگیرند. این بیعت در زیر درختی واقع و به بیعت رضوان مشهور شد؛ چرا که در این رابطه خداوند آیه ای را نازل فرمود. [۱۲]امام حسن (ع) علی رغم سن اندک خود، از جمله افرادی بود که در این واقع حضور داشت و در آنجا برای دفاع از جان پیامبر خدا (ص) با ایشان بیعت وفاداری بست، لذا در این باره آمده است که امام مجتبی (ع) فرمودند: «و لم یبایع صغیراً الاّ منّا؛ پیامبر (ص) با کودک خردسالی جز از خاندان ما بیعت نکرد. »[۱۳]

حضور در جنگ جمل

امام حسن (ع) در جنگ جمل در کنار امیر المؤمنین (ع) حضور یافت و از مواضع پدر حمایت کرد، چنانکه آورده اند، امیر المؤمنین (ع) نمایندگانی متشکل از فرزندش امام حسن (ع) و عمار یاسر به کوفه فرستاد تا نامه ایشان دربار برکناری «ابو موسی اشعری» را به اطلاع مردم برسانند؛ چون امام حسن (ع) به کوفه رسید، مردم دسته دسته به سویش آمدند و با صدای بلند اعلام اطاعت و فرمانبری کردند و حضرت (ع) برکناری «ابو موسی» را به مردم خبر داد و او را به خواری و ذلت کشاند. علی رغم کارشکنیهای ابو موسی و یارانش امام حسن بن علی (ع) توانست بیش از نه هزار نیرو از کوفه به میدان جنگ اعزام کند. [۱۴]

۴- حضور در جنگ صفین

از جمله حوادث مهمی که در ایام خلافت امام علی (ع) روی داد، حادث «صفین» است. امام حسن (ع) در این مبارز سخت و شدید که در آن سپاهیان معاویه برای جنگ با حق گرد آمده بودند، شجاعانه و جسورانه حاضر شد و به دفاع از امیر المؤمنین (ع) پرداخت. شجاعت او به حدی بود که امام علی (ع)، ایشان و برادرشان حسین (ع) را از ادام نبرد باز داشتند تا خطر قطع نسل رسول خدا (ص) با کشته شدن این دو دفع شود. [۱۵]

فهرست منابع

۱- طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، (قرن ۶)، ناشر: مرتضی، مشهد، ۱۴۰۳ ق، چاپ اول.

۲- الدینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، الأخبار الطوال، (م ۲۸۲)، تحقیق عبد المنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸ ش.

۳- مفید، محمد بن محمد بن نعمان، الارشاد فی معرف حجج الله علی العباد، (۴۱۳ ق)، ناشر: کنگره شیخ مفید.

۴- ابن اثیر، عز الدین بن الأثیر ابو الحسن علی بن محمد الجزری، اسد الغاب معرف الصحاب، (م ۶۳)، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۹/ ۱۹۸۹-

۵- دیلمی، حسن بن محمد، اعلام الدین فی صفات المؤمنین، ۸۴۱ ق، محق و مصحح: مؤسس آل البیت (ع)، نا