خرید و دانلود فایل پاورپوینت کامل ضرورت روزه داری و فواید آن

بخشی از متن فایل پاورپوینت کامل ضرورت روزه داری و فواید آن :

اشاره

ماه مبارک رمضان از ماه های بزرگ خداست و به قدری عظمت دارد که نبی گرامی اسلام(ص) وقتی که ماه رمضان رسید، فرمودند: «سُبْحَانَ اللَّهِ مَا ذَا یسْتَقْبِلُکمْ وَ مَا ذَا تَسْتَقْبِلُونَ؛[۱] منزه است خدا، چه چیزی دارد به استقبال شما می آید و شما چه چیزی را دارید استقبال می کنید؟» و سه مرتبه این جمله را تکرار فرمودند.

همچنین امام باقر(ع) در خصوص اهمیت این ماه فرمودند: «شَهرُ رَمَضانَ، شَهرُ رَمَضانَ، وَالصّائِمونَ فیهِ أضیافُ اللّهِ وأهلُ کرامَتِهِ، مَن دَخَلَ عَلَیهِ شَهرُ رَمَضانَ فَصامَ نَهارَهُ و قامَ وِردا مِن لَیلِهِ وَاجتَنَبَ ما حرَّمَ اللّهُ عَلَیهِ، دَخَلَ الجَنَّهَ بِغَیرِ حِسابٍ؛[۲] ماه رمضان، ماه رمضان! روزه داران در آن، میهمانان خدا و اهل کرامت الهی اند. هر کس ماه رمضان بر او وارد شود و او روزش را روزه بگیرد و بخشی از شبش را به عبادت و نماز بایستد و از آنچه خداوند بر او حرام کرده، پرهیز کند، بدون حساب وارد بهشت می شود».

با این توجّه، روزه داری در ماه مبارک رمضان، از جمله عبادت هایی است که آثار و برکات فراوانی را به ارمغان می آورد. در نوشتار حاضر به مفهوم روزه، ضرورت آن و برخی از فواید روزه داری اشاره می کنیم.

مفهوم روزه

«صَوم» یا روزه، در لغت به معنی اِمساک و خودداری از انجام هر نوع کاری اعمّ از خوردن، سخن گفتن، راه رفتن و… است و در شرع اسلام، به امساک و خودداری انسان با قصد و نیّت روزه از مفطرات، از اذان صبح تا اذان مغرب گفته می شود.[۳]

آیت الله مشکینی(ره) در تعریف «صوم» می گوید: «اِنَّهُ العَزمُ عَلَی تُرُوکٍ مُعَیَّنَهٍ نَهَاراً تقَرُّباً، فحَقِیقَتُهُ فعلٌ قَلبِیٌّ وَهُوَ عِبَادَهٌ فَاعِلِیَّهٌ وَ غَیرُهُ عِبَادَهٌ فِعلیَّهٌ وَ علَی اَی فَهُوَ اَمرٌ اِرَادِیٌّ اِختِیَارِیٌّ؛[۴] صوم تصمیم بر ترک چیزهای معیّن در روز، به قصد تقرّب به خداست، پس حقیقت صوم یک عمل قلبی می باشد و آن یک عبادت فاعلی (قائم به خود فاعل) است، در حالی که بقی عبادت ها عبادت فعلی هستند. به هرحال، صوم یک عمل ارادی و اختیاری است».

بنابراین، حاصل معنی «صوم» یا «روزه» همان است که مراجع تقلید در رساله های عملیه نوشته اند: «روزه آن است که انسان، برای انجام فرمان خداوند عالم، از اذان صبح تا اذان مغرب از چیزهایی که روزه را باطل می کنند، خودداری نماید.»[۵] و پس از اشاره به نیّت روزه، نوشته اند: «و برای آن که یقین کند تمام این مدت را روزه بوده، باید مقداری پیش از اذان صبح و مقداری بعد از اذان مغرب، از انجام کاری که روزه را باطل می کند، خودداری نماید».[۶]

نزول حکم وجوب روزه

حکم وجوب روز ماه مبارک رمضان، در روز دوم ماه شعبان سال دوم هجرت، با نزول آیات زیر از طرف خدا به پیامبر اسلام(ص) ابلاغ شد:[۷] یَا أیُّهَا الَّذِینَ آمنُوا کتِبَ علَیکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَی الَّذِینَ مِن قَبلِکُم لَعَلَّکُم تَتَّقُونَ؛[۸] «ای کسانی که ایمان آورده اید! روزه بر شما نوشته(واجب) شده، همان گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند، نوشته شد، تا پرهیزکار شوید.» سپس در آیات بعدی مسائلی پیرامون روزه بیان می فرماید که: «چند روز معدودی را [باید روزه بدارید] و هر کس از شما بیمار یا مسافر باشد، تعدادی از روزهای دیگر را [روزه بدارد] و بر کسانی که روزه برای آن ها طاقت فرساست [مانند بیماران مزمن و پیران] لازم است کفّاره بدهند؛ مسکین را اطعام کنند و کسی که کار خیری انجام دهد، برای او بهتر است.

و روزه داشتن برای شما بهتر است اگر بدانید. [روزه، در چند روز معدود] ماه رمضان است؛ ماهی که قرآن برای راهنمایی مردم و نشانه های هدایت و فرق میان حق و باطل در آن نازل شده است، پس آن کس از شما که در ماه رمضان در حضر باشد(مسافر نباشد)، روزه بدارد و آن کس که بیمار یا در سفر است، روزهای دیگری را به جای آن روزه بگیرد. خداوند راحتی شما را می خواهد، نه زحمت شما. هدف این است که این روزها را تکمیل کنید و خدا را بر این که شما را هدایت کرده، بزرگ بشمارید؛ باشد که شکرگزاری کنید».

علامه طباطبایی(ره) می نویسد: «از سیاق این سه آیه معلوم می شود هر سه با هم نازل شده اند؛ زیرا «اَیَّاماً مَعدُودَاتٍ» که در آغاز آی دوم آمده (و منصوب بودن آن نیز بنا بر ظرفیت و به تقدیر کلم «فی» می باشد)، متعلّق به کلم صیام در آی اول است و جمل «شهرُ رَمضان» نیز در ابتدای آی سوم با دو آی قبلی ارتباط ناگسستنی دارد».[۹]

چون آیات مرتبط با روزه قبلاً در مقاله ای تحت عنوان «حکم وجوب روزه» تفسیر شده، در اینجا از تکرار آن خودداری کرده، علاقه مندان را به مطالع آن توصیه می کنیم؛[۱۰] اما اجمالاً در این آیه، کُتِبَ (نوشته شده) به معنی فُرِضَ (واجب شده) آمده؛ یعنی این حکم حتمی است. از آنجا که انجام این عبادتِ مهم، همراه با محرومیت از لذایذ مادی بوده، نیاز به استقامت و تحمل سختی (به خصوص در فصل تابستان) دارد، در آی فوق تعبیرات مختلفی به کار رفته است که روح انسان را برای پذیرش این حکم آماده سازد:

الف) مؤمنان با خطاب «یَا أیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا؛ ای کسانی که ایمان آورده اید!» مورد خطاب اختصاصی خدا قرار گرفته اند که برای آنان لذتی فوق العاده دارد. امام صادق(ع) می فرمایند: «لَذَّهُ مَا فِی النِّدَاءِ اَزَالَ تعَبَ الْعبَادَهِ وَ الْعَنَاءِ؛[۱۱] در خطابِ ای مؤمنان! برای مؤمن چنان لذتی وجود دارد که سختی و مشقت این عبادت را از بین برده است»؛

ب) با جمل «کَمَا کُتِبَ عَلَی الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ» این حقیقت را بیان می کند که وجوب روزه، حکم اختصاصی شما مسلمانان نیست که به نظر شما مشکل آید؛ بلکه در امت های پیشین نیز این قانون بوده. روشن است عمل به دستوری که برای امت های قبل نیز بوده، آسان تر از دستوری است که تنها برای یک گروه خاص باشد.

از این جمله می فهمیم که روزه، عبادتی است که در ادیان گذشته نیز بوده است و طبق روایتی از امیرمؤمنان(ع)، اولین کسی که روزه بر او واجب شد، حضرت آدم(ع) بود؛[۱۲] ولی خصوصیات آن از لحاظ زمان و تعداد روزها و نیز کیفیت آن برای ما معلوم نیست؛

ج) با جمل «لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ»، فلسف روزه و اثرات پربار این فریض الهی را که صددرصد نصیب خود روزه دار می شود، بیان کرده است تا آن را یک حکم دوست داشتنی و گوارا سازد؛ زیرا اگر مردم فواید عملی را بدانند، در انجام آن نشاط بیش تری از خود نشان خواهند داد.

لزوم پرهیز از پرخوری

یکی از شرایط تغذی صحیح، پرهیز از پرخوری است. کسی که می خواهد تغذیه اش صحیح و جسم و روحش سالم باشد، باید از پرخوری و اسراف در خوردن بپرهیزد.

در قرآن کریم، آمده است: یا بَنِی آدَمَ خُذُوا زِینَتَکمْ عِنْدَ کلِّ مَسْجِدٍ وَ کلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا إِنهُ لا یحِبُّ الْمُسْرِفِینَ؛[۱۳] «ای فرزندان آدم! زینت خود را نزد هر سجده گاهی (در هر نمازی) با خود بردارید و بخورید و بیاشامید؛ و[لی] اسراف نکنید که خدا اسرف کاران را دوست نمی دارد.» قرآن کریم همیشه پس از تجویز استفاده از مواهب آفرینش، برای جلوگیری از سوءاستفاده، به اعتدال توصیه می کند؛ در این آیه نیز، پس از دستور به پوشیدن لباس و اخذ زینت هنگام نماز و دستور به خوردن و آشامیدن، برای جلوگیری از تجمل پرستی، اسراف و تبذیر، بلافاصله فرمود: «ولی اسراف نکنید که خدا مسرفان را دوست نمی دارد!»؛ چراکه اسراف، یکی از گناهان کبیره است و یکی از مصادیق آن، پرخوری است.

اما عکس آن؛ یعنی کم خوری و رعایت تعادل در خوراک، بسیار مفید است؛ چنان که رسول خدا(ص) می فرمایند: «الْمَعِدَهُ بَیتُ کلِّ دَاءٍ وَ الْحِمْیهُ رَأْسُ کلِّ دَوَاءٍ؛[۱۴] معده، خانه و مرکز هر نوع درد و بیماری است و پرهیز و امساک، بالاترین داروها».

طبق دستور خدای مهربان در آیات فوق، روز ماه مبارک رمضان بر تمام افراد مکلّفی که مسافر، مریض و عاجز نباشند، واجب است. در بقی ماه ها نیز (جز عید فطر و قربان)، روزه گرفتن مستحب است، مگر این که از جهتی حرام یا مکروه شده باشد.

فواید روزه

روزه از نظر جسمی، روحی، دنیوی و اخروی برای افراد روزه دار و جامع روزه داران فواید بسیاری دارد. خدای مهربان، پس از بیان وجوب روزه و وظیف مریض و مسافر در آیات فوق، می فرماید: یُرِیدُ اللهُ بِکُمُ الیُسرَ وَ لاَ یُرِیدُ بِکُمُ العُسرَ؛[۱۵] «خدا آسانی و راحت شما را می خواهد نه دشواری و مشقت شما را!»؛ یعنی بنا ندارد بر شما سخت گیری کند؛ بلکه در هم امور، راحتی شما را می خواهد.

این آی شریفه اشاره به این نکته است که گرچه روزه داری در ظاهر یک نوع محدودیت و همراه با سختی است؛ اما مقدم راحتی و آسایش انسان از نظر مادی، معنوی یا دنیوی و اخروی می باشد.[۱۶]

روزه، راهی برای فهم اسرار عالَم

ماه مبارک رمضان فرصت مناسبی برای پی بردن به اسرار عالم است. باید به همان مقدار غذایی که نیروی انسان را تأمین کند، بسنده کرد. هیچ کس با پرخوری به جایی نمی رسد. در تعبیرات اخلاقی اسلام آمده است: «مَا مَلَأَ آدَمِی وِعَاءً شَرّاً مِنْ بطْنٍ؛[۱۷] انسان هیچ ظرفی را به بدی ظرف شکم پر نکرده است.» شکم که پر شد، راه فهم مسدود می شود؛ انسانِ پرخور هرگز چیزفهم نیست و هرگز به اسرار و باطن عالم پی نخواهد برد. شکمبارگی، بی ارادگی و خمودی می آورد و رعایت اعتدال در خوردن، سلامت، طول عمر و نورانیت دل می بخشد. خوردن بیش از حد هم روح را سرگرم می کند تا غذای زاید هضم شود و هم بدن را به سوخت و ساز بیش تری وادار می سازد و سرانجام انسان را زودتر از موعد از پا درمی آورد. نوعاً انسان های پرخور، عمر طولانی ندارند.[۱۸]

فواید اخروی روزه

شاید مهم ترین فاید روزه از نظر معنوی و اخروی، ایجاد «تقوا» باشد؛ چون روزه با ایجاد محدودیت موقت، به انسان مقاومت، قدرت، اراده و توان مبارزه با حوادث سخت را می بخشد و غرایز سرکش را کنترل کرده، شخص را به مقام تقوا و پرهیزکاری می رساند.

جالب این که قرآن کریم در پایان نخستین آی مربوط به روزه، می فرماید: لَعلَّکُمْ تَتَّقُونَ[۱۹] و در پایان آخرین آیه نیز پس از اشاره به برخی از احکام روزه و اعتکاف، فرموده: لَعَلَّهُم یَتَّقُونَ[۲۰] در هر دو آیه، هدف نهایی از روزه «تقوا» معرفی شده و این نشان می دهد که تمام این برنامه ها برای پرورش روح تقوا، خویشتن داری و ملک پرهیز از گناه و احساس مسئولیت در برابر وظایف انسانی است و همین مقام تقواست که موجب رهایی از عذاب و مقدم سعادت اخروی می شود. به همین جهت، در روایات متعددی از روزه به عنوان سپر عذاب و آتش دوزخ یاد شده است. حضرت علی(ع) ضمن بیان ارکان دین، می فرمایند: «وَ صَومُ شَهرِ رَمَضَانَ ف