خرید و دانلود فایل پاورپوینت کامل نقش مدرسه و معلمان در تربیت دینی دانش آموزان

بخشی از متن فایل پاورپوینت کامل نقش مدرسه و معلمان در تربیت دینی دانش آموزان :

مقدمه

در جامعه کنونی و در عصر اطلاعات و فضای مجازی اهمیت تربیت فرزندان بسیار حایز اهمیت می باشد. می بایست پدر و مادر و آموزگاران با رفتار صحیح الگوی مناسبی برای کودک و نوجوانان باشند. آموزه های دینی بر نقش مهم پدر و مادر بر تربیت دینی کودکان تأکید دارند. امروزه آموزش و پرورش تلاش دارد تا از طریق روش آموزشی مناسب و نظام سازمان یافته خود، به نیازهای دانش آموزان پاسخ گوید.

نقش شگفت انگیز تعلیم و تربیت در زندگی انسان بر هیچ خردمندی پوشیده نیست، شکوفایی استعدادها و ارزش های والا بر تعلیم و تربیت مبتنی است و انسان شدن انسان و وصولش به کمال نهایی همه مرهون تربیت دینی صحیح است. (کاردان، ۱۳۸۷).

نهاد آموزش و پرورش یک کشور نقش اساسی در تربیت شهروندان آن جامعه و آموزش و توسعه حقوق انسانی دارد. اگر چه شکل گیری و رشد شخصیت افراد یک جامعه الزاماً وابسته به تعلیم و تربیت نیست؛ لکن باید اذعان داشت بخش اعظمی از رشد فردی و اجتماعی افراد توسط نهاد رسمی آموزش و پرورش صورت می گیرد. در واقع تعلیم و تربیت از طریق نهادهای رسمی یکی از مهم ترین و هدفمندترین بخش تربیت آدمی است که اثرات آن را به گونه ای همه جانبه می توان در زندگی انسان ها و در ابعاد مختلف فکری، اجتماعی، مذهبی، هنری و اخلاقی آنان مورد مشاهده، بحث و بررسی قرار داد.

تربیت دینی، تربیتی بر اساس مفاهیم و معیارهای دینی است. تربیت دینی، در یک معنا فراهم کردن فرصت های طبیعی و درون یاب است تا افرادی خود با تجربه شخصی و الهام از فطرت خویش، بارقه الهی بخش دین را کشف نمایند.

تربیت و خصوصاٌ تربیت دینی یکی از ضررورت های عصر حاضر است که با رویکردی نوین تلاشی جدی می طلبد. امروزه شیوه های آموزش و تربیت دینی از شکل سنتی و ابتدایی متحول گردیده به طوری که خانواده از یک سو و به شکل غیر رسمی به تربیت و آموزش دینی فرزندان می پردازد و از سوی دیگر دستگاه ها و نهادی مختلف تعلیم و تربیت همچون آموزش و پرورش، عهده دار آموزش و پرورش تربیت دینی در جامعه هستند. نهاد آموزش و پرورش بنا به رسالتی که دارد عهده دار تعلیم و تربیت فرزندان جامعه است و در جامعه ما که یک جامعه اسلامی است، انتقال و تعمیق ارزش های دینی و انسانی به نسل فردا از بدیهی ترین انتظاراتی است که می توان از نهاد آموزش و پرورش داشت.

نظام آموزشی موجود باید با گنجاندن مفاهیم و مضامین دینی به شیوه های مناسب و به دور از شیوه های کهنه و سنتی و بدون اثر، پایه های اعتقادی و اخلاقی دانش آموزان را مبتنی بر ساختار تحول روانی آنها و با اتخاذ روش های فعال و موثر تحکیم بخشد. (کریمی، ۱۳۷۳).

این مقاله که با روش توصیفی و تحلیلی و بر مبنای مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته است، برآن است ضمن تعاریفی از تربیت و تربیت دینی به فایل پاورپوینت کامل نقش مدرسه و معلمان در تربیت دینی دانش آموزان بپردازد.

شیو تحقیق

نوع روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی است. نگارنده ابتدا به فیش برداری از موضوعات مرتبط پرداخته و بعد از اتمام فیش برداری به تلفیق و دسته بندی آن ها و سپس به تجزیه و تحلیل مطالب پرداخته و در پایان از بررسی های انجام شده در این آثار نتیجه گیری های لازم به عمل آمده است که در ادامه از نظر خواهد گذشت.

تربیت

تربیت عبارت است از انتخاب رفتار و گفتار مناسب، ایجاد شرایط و عوامل لازم و کمک به شخص مورد تربیت تا بتواند استعدادهای نهفته اش را در تمامی ابعاد وجود، و به طور هماهنگ پرورش داده، شکوفا سازد و تدریجا به سوی هدف و کمال مطلوب حرکت کند. (امینی، ۱۳۷۳).

تربیت عبارت است از پرورش دادن، یعنی استعدادهای درونی را که بالقوه در یک شی ء موجود است به فعلیت درآوردن و پروردن. تربیت باید تابع و پیرو فطرت یعنی تابع و پیرو سرشت و طبیعت شیء باشد.» (مطهری، ۱۳۶۸)

تربیت عبارت است از فعالیتی هدفمند و دوسویه میان مربی و متربی، به منظور کمک به متربی در راستای تحقق بخشیدن به قابلیت های وی و پرورش شخصیت او در جنبه های گوناگون فردی، اجتماعی، جسمی، عاطفی، اخلاقی، عقلانی و… در این تعریف چند نکته مورد توجه می باشد:

– تربیت، فعالیت و عمل است و به آن به عنوان یک واقعیت نگریسته شد.

– تربیت فعالیت هدفمند و برنامه ریزی شده است.

– تربیت دوسویه و در اثر تعامل مطلوب و تأثیر و تأثر متقابل مربی و متربی محقق می شود.

– تربیت دارای عناصری است و عناصر اصلی آن مربی و متربی است بدون وجود این دو، تربیت معنا پیدا نمی کند. البته در اینجا مراد از مربی، صرف معلم و مربی انسانی نیست؛ بلکه شامل سایر عوامل تأثیرگذار نیز می باشد.

– هرچند تربیت دوسویه است، اما غرض اصلی کمک به متربی و پرورش وی است.

– هدف تربیت شکوفا نمودن و پرورش قابلیت های متربی در همه ابعاد گوناگون وی است و نگاه بخشی به تربیت و تمرکز آن بر بعد خاصی از ابعاد متربی، نوعی عدول از تربیت مطلوب است. (کریمی، ۱۳۹۱).

تربیتی دینی

تربیت دینی فرایندی است دو سویه میان مربی و متربی که ضمن آن مربی با بهره گرفتن از مجموعه عقاید، قوانین و مقررات دینی تلاش می کند تا شرایطی فراهم آورد که متربی آزادانه در جهت رشد و شکوفایی استعدادهای خود گام بردارد و به سوی هدف های مطلوب رهنمون گردد. (ماهروزاده، ۱۳۸۰).

تربیت دینی یعنی شناخت آموزه های دین، تبدیل این شناخت ها به باورهای قلبی و به کار بستن این باورها در رفتارهای فردی و اجتماعی در نتیجه، افراد در فرایند تعلیم و تربیت دینی، به گونه ای تربیت می شوند، که در گرایشاتشان نسبت به زندگی، اعمال و تصمیماتشان و در برخورد با تمام امور، همواره حاکمیت ارزش های الهی را احساس کنند. در چنین نظامی علاوه بر ایجاد نظم ذهنی، دانش آموزان به گونه ای تربیت می شوند که دانش را صرفا برای ارضای کنجکاوی های فکری یا منافع دنیوی کسب نمی کنند، بلکه منطقی و متقی بار می آیند و فراهم آوردن موجبات رفاه مادی، معنوی و اخلاقی خانواده، ملت، خود و دیگران را وجه همت خویش قرار می دهند. در این نوع از تربیت، هدف تنها کسب معرفت نیست؛ بلکه رشد و شکوفایی موزون هم ابعاد وجودی انسان مورد توجه قرار دارد.

«نخستین آثار مذهبی کودک در ایران، به دوران قبل از اسلام و عهد هخامنشیان می رسد که برای باورمند کردن کودکان به مذهب و اسطوره های مذهبی ساخته می شدند و پس از پذیرش اسلام با آموزش قرآن کریم به کودکان در تحکیم این دین در دل های آنان کوشیدند. پس کتاب هایی مانند قصص الانبیاء و سرگذشت ائمه به زبان روان و قابل فهم برای کودکان تدوین یافت.» (محمدی، ۱۳۸۲).

به اعتقاد برخی از متخصصان تعلیم و تربیت، تربیت دینی آن جنبه از تربیت است که کودکان و نوجوانان را با وظایف و شرایع دینی آشنا می کند، مبانی اعتقادی را در آنان رشد می دهد، آنان را پایبند به اصول و عامل به فروع بار می آورد و فطرت الهی و انسانی آنان را بارور می سازد. (احمدی، ۱۳۷۴).

دسته ای دیگر از متخصصان تعلیم و تربیت با توجه به نظریه ها و دستاوردهای علمای رشدشناس (پیاژه و اینهلدر) در تبیین تحول دینی، تربیت دینی را تعریف کرده اند. به اعتقاد آنان تربیت دینی عبارت است از شناخت مراحل و چگونگی رشد و تحول دینی و مذهبی کودک به صورت منظم و هدایت شده، به نحوی که این شناخت در جهت درک و شکوفایی احساس، ارزش و تجارب مذهبی کودکان، ما را یاری رساند. علاوه بر این، شناخت موانع و عوامل بازدارنده تحول و دگرگونی این متغیرها و به عبارتی عوامل بازدارنده رشد و تحول مذهبی نیز جزء تربیت مذهبی است به بیان دیگر تربیت مذهبی، تسهیل سازی و هدایت استعداد عمومی تحول مذهبی شاگردان را در برمی گیرد. (کردی، ۱۳۷۸).

ضرورت تربیت دینی برای دانش آموزان

تربیت دینی دانش آموزان و کودکان امری ضروری و لازم است و این ضرورت لااقل از دو دید فردی و اجتماعی قابل بررسی است. تربیت دینی کنترلی برای اخلاق، ضابطه ای برای حیات فردی و اجتماعی و زمینه ای برای رشد معنویت و آرمان گرایی است. همچنین دین می تواند تقویت کننده جنبه فراخود یا وجدان اخلاقی طفل باشد.

در جنب اجتماعی، دین عامل انس و الفت است و زمینه را برای انسان دوستی، همدردی و استحکام بخشیدن به روابط را فراهم می آورد. دین عامل کنترلی برای فرد است که در اجتماع خود را از شرارت و مفاسد دور نگه دارد. (قائمی، ۱۳۶۴).

انسان همواره نیازمند دستیابی به تکیه گاه و کانونی است که ضمن پاسخگویی به نیازهای درونی، به او آرامش بخشد. دین و باور به خدا، یک نیاز متافیزیکی و روان شناختی است که قدرت عظیم و بی پایانی به انسان می بخشد و در بحران های فکری و تنش ها و فرازها و نشیب های حیات، یاری گر وی بوده، قادر است او را به ساحل نجات رهنمون گردد؛ لذا تربیت دینی از ضروریات جامعه انسانی بوده و هست.

تربیت دینی دانش آموزان باید مورد بازنگری قرار گرفته و با شناخت و مهار عوامل مخل و آسیب زا آن را در مسیر درست هدایت نموده و از آن جا که همگان بر این نکته اتفاق نظر دارند که مدرسه یکی از موسسات اجتماعی و تربیت پذیر نمودن افراد است، تربیت دینی دانش آموزان در جهت صحیح و درست می تواند یکی از وظایف نهاد مدرسه باشد؛ بنابراین در ضرورت تربیت دینی باید گفت که این دین و اخلاق است که آدمی را از مخمصه های بزرگ نجات می دهد و نیرویی است قدرتمند در جهت کنترل انسان از وارد شدن در مفاسد و لغزش ها، زیرا فقر اخلاقی و مذهبی از شدیدترین نوع فقرهاست و محرومیت از آن مصیبیتی بس بزرگ و نگران کننده است.

شاخص های تربیت دینی در دانش آموزان

برای آنکه جریان تربیت دینی در جهت مطلوب صورت گیرد، نیاز به معیارها و شاخص های دقیق و شفاف می باشد. برای آنکه مسئولان مدارس مطمئن شوند که برنامه هایشان توانسته اهداف حیطه تربیت دینی را محقق سازد اولاً باید اصول و روش های علمی برنامه ریزی را در حیطه تربیت دینی مد نظر قرار دهند و ثانیاً عوامل مداخله گر در ایجاد باورها، ارزش ها و نگرش ها و طرز تلقی ها را بشناسند. شاخص های تربیت دینی عبارت اند از:

معرفت و بصیرت

نوعی آگاهی عمیق برای ایجاد پیوند میان انسان و واقعیت است. ارتقای سطح معرفتی و بینشی یکی از شاخص هایی است که باید مورد توجه مربیان باشد؛ زیرا اقدام به تربیت دینی بدون دستیابی مربی به معرفت و بصیرت نسبت به اهداف و محتوا و روش های تربیت دینی امکان پذیر نیست و همچنین عمل متربیان به محتوای تربیت دینی نیازمند معرفت و بصیرت به احکام، اعتقادات و اخلاق و ارزش ها است. (کشاورز، ۱۳۸۷).

تفکر و تعقل

عقل یکی از سرمایه های انسانی و نعمت های الهی است که پرورش آن آدمی را در مسیر رشد و کمال هدایت می کند. بنابراین مربیان و معلمان باید در فرایند تعلیم و تربیت، نیروی تفکر و اندیشه شاگردان را تقویت کنند و پرورش دهند.

عزت نفس

عزّت نفس یکی از اصول مهم تربیتی اسلام است. تأمین احترام و عزت نفس از هدف های مهم انسان است که انسان ها در پی دستیابی به آن حاضرند هرگونه فعالیت ریاضت طلبانه و مشقّت انگیزی را تحمّل کنند تا شایستگی خود را از طریق کنترل و تسلّط بر خویش و عوامل پیرامونی به اثبات رسانند. اگر فرد با عزت نفس رشد کند و پرورش یابد، حالتی در او پدید می آورد که از مغلوب شدن در برابر عوامل و حوادث جلوگیری می کند به گونه ای که در هر اوضاع و احوالی استوار خواهد بود. فردی که دارای عزّت نفس، اعتماد به نفس و متّکی به خود است به ارزش، توانایی، کفایت و موفّقیّت خویش ایمان دارد و می تواند در جهت تحوّلات مثبت فردی و اجتماعی خویش گام بردارد. (حاج حسینی، ۱۳۸۸).

کرامت انسانی

از دیدگاه اسلام انسان دارای دو نوع کرامت است: یکی کرامت اکتسابی که شامل درجه و موقعیت و جایگاه اجتماعی، سیاسی، دینی و خانوادگی افراد است و یکی کرامت ذاتی است که به ذات انسان مربوط است؛ مثل انسانیت که قابل کسب و یا سلب نیست و دارای رتبه و درجه نیست. (رحیمی نژاد، ۱۳۹۰). و در زمین تعلیم و تربیت هر دو جنبه کرامت باید مورد توجه قرار گیرد.

محبت و مهرورزی

یکی از مؤثرترین عوامل در ترویج ارزش های اخلاقی و موفقیت در تربیت دینی و اجتماعی، محبت و مهرورزی است زیرا؛ سبب اتحاد و همدلی میان افراد جامعه می شود. محبت و مهروزی، خودخواهی را از افراد می گیرد و باعث تحقق جامعه ای عدالت محور می گردد. محبت با ایجاد الفت و همدلی، باعث تحقق فضایل اخلاقی و اجتماعی در جامعه می شود و از بروز رذایل جلوگیری می کند.(سیدپور آذر، ۱۳۹۳).

اعتدال

اعتدال در مقابل افراط و تفریط است. افراط یعنی زیاده روی کردن در چیزی و تفریط یعنی کم دیدن و کم آوردن چیزی. هر کدام از این دو موجب اختلال در بقا، استمرار و سلامت کارها می شود.

صبر و بردباری

یکی از مهمترین و فراگیرترین مفاهیم مورد نظر اسلام برای بیان ارزش ها و فضایل اخلاقی، صبر است. هسته اصلی مفهوم صبر، خویشتن داری در برابر سختی ها و تنگناها است و در قرآن کریم با مفاهیم دینی مانند ایمان، تقوا و فضایل اخلاقی مانند احسان ارتباط عمیقی دارد.

حریت و آزادگی