خرید و دانلود فایل پاورپوینت کامل شرح بخشی از نامه امام علی علیه السلام به مالک اشتر

بخشی از متن فایل پاورپوینت کامل شرح بخشی از نامه امام علی علیه السلام به مالک اشتر :

اخلاق به آن معنای جامعش تأمین کننده سعادت دنیا و آخرت همه مردم است در نوبت های قبل اشاره شد که اگر دین یک سلسله مسائل سطحی باشد و قواعد علمی آن را همراهی نکند و دقت های علمی همراه دین نباشد خطرات فراوانی دارد که جریان تفتیش عقاید از یک سو و تهدید گالیله دانشمند به سوزاندن از سوی دیگر در عصر گذشته ثمر تلخ دینِ بی علم بود امروز هم اثر تلخ دین بی علم به صورت طالبان و القاعده در می آید اگر دین باشد و علم نباشد یا گالیله و امثال او را می سوزانند یا به صورت القاعده و طالبان در می آید و اگر علم باشد و دین نباشد در مدت کوتاهی جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم را راه اندازی می کنند که ده ها میلیون نفر را در مدت کوتاهی به قتل می رسانند؛ علمِ بی دین خطر جنگ جهانی را داشت و دارد؛ دینِ بی علم خطر گالیله سوزی و طالبان شدن و القاعده شدن را دارد لذا اصرار قرآن و سنت اهل بیت (علیهم السلام) این است که جامعه بشری عاقل باشد. عقل همان دین کامل است که اخلاق را به همراه دارد خدای سبحان انسان را عصاره جهان و کتب آسمانی قرار داد یعنی آنچه در جهان تکوین هست نمونه هایی از آن در آفرینش انسان هست و آنچه در صحف انبیا و کتاب های آسمانی آمده نموداری از آن در حقیقت انسان هست. این انسان که بدنش هنوز شناخته نشده با داشتن صدها دانشگاه هنوز نتوانستند به عمق بدن انسان پی ببرند و تمام بیماری های آن را کشف کنند و تمام درمان های آن را کشف کنند چگونه به عظمت روح او که یک امر ملکوتی است و در اثر آن روح، خلیفه خدا قرار می گیرد می توان پی برد؟! انسان چنین حقیقتی است هیچ موجودی را خدای سبحان به این صورت خلیفه خود قرار نداد، نه تنها انسان خلیفه خداست در زمین، بلکه وقتی این خلیفه به معراج رفت و سفر آسمانی کرد خلیفه الله بود فی السماء، هم اکنون هم است؛ وقتی مجموعه آسمان و زمین تبدیل شدند به یک آسمان و زمین دیگر یوْمَ تُبَدُّلُ الأرْضُ غَیرَ الأرْضِ وَالسَّماوَاتُ[۱] کلّ آسمان ها و زمین زیر و رو شدند و عالَم دیگری طراحی شد در آنجا هم در بهشت، انسان خلیفهالله است این موجود با این عظمت باید کاملاً شناخته بشود و شناختن او به عقل است.

مطلب دیگر آن است که بعضی از امورند که نظرشان از عمل جداست انسان می فهمد بعد مطابق آن کار انجام می دهد علوم تجربی از این قبیل است اگر ما ده ها رشته علوم تجربی داشته باشیم نظرش غیر از عمل است یعنی انسان مطالب را بر اساس علوم حصولی می فهمد بعد در خارج پیاده می کند علوم حوزوی هم همین طور است با اینکه آن فوق حسی و تجربی است یعنی فقه و اصول و امثال ذلک را انسان می فهمد سپس مطابق احکام فهمیده شده فقهی عمل می کند که علمش غیر از عمل است؛ اخلاق هم بشرح ایضاً انسان احکام اخلاقی، روش های اخلاقی، دستورهای اخلاقی را می فهمد و در فضای جان خود آنها را پیاده می کند می شود متخلِّق، به دنبال آن در فضای جوارح و اعمال آنها را انجام می دهد می شود عمل خارجی. وقتی اینها را انسان طی کرد به مرحله ای می رسد که نظر او علم است عمل او هم علم است؛ علمی هست که نظر و عمل آن هر دو دانش است منتها یکی حصولی است یکی حضوری. گاهی انسان فقه را بررسی می کند برای اینکه بداند باید و نباید چیست واجب و حرام چیست تا طبق آن عمل می کند یا اخلاق را بررسی می کند که حسد چیست تکبّر چیست تواضع چیست بخل چیست شجاعت چیست سخاوت چیست کرامت چیست اینها را بررسی می کند تا به خوب های آنها متّصف بشود و از بدهای آنها تبرّی بجوید که تبرّی در قبال تولّی یک نحو عمل است. کسی که نماز و روزه را می خواند به دستور فقه، از فضایل اخلاقی برخوردار است به دستور اخلاق، از رذایل اخلاقی به دور است به دستور اخلاق، روی نردبان فقه و روی نردبان اخلاق پا می گذارد به جایی می رسد که نردبان عرفانی است در آنجا عرفان نظری، علم حصولی است، عرفان عملی عمل نیست شهود است. در عرفان نظری بحث می شود که خدا اسمای حسنایی دارد اسم اعظمی دارد بهشتی دارد جهنمی دارد این می شود عرفان نظری اما اگر کسی به عرفان عملی مقام بار یافت هم اکنون بهشت را می بیند جهنم را می بیند اهل بهشت را می بیند اهل جهنم را می بیند یعنی در آنجا کار نیست سطح کار و سقف کار پایین تر از آن است که به اوج انسانیت برسد انسان در مقامی قرار می گیرد که آنجا دیگر جای کار نیست جای شهود است. در آن خطبه نورانی حضرت امیر (سلام الله علیه) وقتی اوصاف متّقیان را ارزیابی می کند می فرماید: «فَهُمْ وَ الْجَنَّهُ کمَنْ قَدْ رَآهَا فَهُمْ فِیهَا مُنَعَّمُونَ وَ هُمْ وَ النَّارُ کمَنْ قَدْ رَآهَا فَهُمْ فِیهَا مُعَذَّبُونَ»[۲] مردان الهی گویا هم اکنون که اینجا نشسته اند بهشت را می بینند و اهل بهشت را می بینند که متنعّم اند و گویا هم اکنون جهنم و اهلش را می بینند شعله های جهنم را می بینند این شهود است. می بینید عمل آن قدر ارزش ندارد و قدرت ندارد که به همراه کمالات انسان بالا برود عمل در حدّ فقه است در حدّ اخلاق است کسی که متدین است این دو نردبان را دارد وقتی به قلّه رسید فقط کار او فهمیدن است به عنوان عرفان نظری و دیدن است به عنوان عرفان عملی. اگر ـ خدای ناکرده ـ ذرّه ای بداخلاقی کند یا ـ خدای ناکرده ـ ذرّه ای بر خلاف فقه عمل کند همان جا سقوط می کند زیرا فقه و اخلاق نردبان آن کارند اگر کسی با نردبانش هماهنگ نباشد همان جا سقوط می کند اینها مقام انسانیت است اینکه فرمود: کلاَّ لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْیقِینِ لَتَرَوُنَّ الْجَحِیمَ یعنی همین! اگر شما به علم الیقین رسیدید زمینه هست که به عین الیقین برسید هم اکنون که اینجا هستید جهنم را می بینید نه بعد از مرگ، بعد از مرگ، کافر منکر هم که در دنیا می گفت: إِنْ هِی إِلَّا حَیاتُنَا الدُّنْیا[۳] همین کافر ملحد که منکر عذاب است بعد از مرگ می گوید: رَبَّنَا ابْصَرْنَا وَسَمِعْنَا[۴]خدایا ما جهنم را دیدیم مواقف قیامت را دیدیم آنچه انبیا فرمودند را دیدیم اینکه فرمود اگر شما اهل علم الیقین باشید جهنم را می بینید یعنی هم اکنون می بینید نظیر حارثهبن مالک که مرحوم کلینی در جلد دوم کافی قصه اش را نقل کرده است.[۵] به هر تقدیر دست ما به آن قله نمی رسد و بحث های ما در همین حوزه اخلاق است که جهان را اخلاق می تواند اداره کند تمام این نابسامانی هایی که در دیروز و امروز بود و هست در اثر بداخلاقی و بی اخلاقی بشر است اگر این بشر به اخلاق الهی متخلّق بود هیچ نقصی در جامعه او نبود. الآن شما می بینید سهم عمده ای از درآمد کره زمین صرف آدم کشی است همه اینها قبلاً در خود غرب مصرف داشت الآن در آسیای میانه و خاوردور و خاورنزدیک و خاورمیانه مصرف می شوند تنها عاملی که مشکل جامعه را حل می کند همین حُسن خلق است و این درنده خویی است که بشر را به این روز سیاه در آورده است. اینها عصاره ای از بحث های گذشته بود.

در مباحث نهج البلاغه به نامه ۵۳ رسیدیم. این نامه همان نامه معروف است که بزرگ ترین و طولانی ترین نامه های حضرت است که به نام عهدنامه مالک اشتر معروف است. وجود مبارک حضرت امیر بعد از به حکومت رسیدن چند نامه برای مردم مصر نوشتند یکی را در زمان ریاست و مسئولیت محمدبن ابی بکر نوشت نامه مفصلتری را بعد از آن برای مالک اشتر نوشت قسمت مهمّ این نامه ها را سید رضی در نهج البلاغه نقل کرد بخشی از فرازهای نامه حضرت امیر مربوط به عهدنامه مالک در نهج البلاغه نیامده البته درباره نامه محمدبن ابی بکر بخش های مفصل تری را سید رضی نقل نکرده چون مستحضرید که نهج البلاغه کتاب حدیث نیست نهج الحدیث نیست نهج البلاغه است خطبه هایی که مثلاً دو یا چند صفحه است ایشان آن جمله های آهنگین را که فصاحتش بیشتر، بلاغتش است بیشتر انتخاب کرده است در حدّ مثلاً یک صفحه نقل کرده نامه هایی که مثلاً ده صفحه است ایشان در حدّ پنج یا شش صفحه نقل کرده است کتاب حدیث نیست که کلّ سخنان حضرت را نقل کرده باشد آن جمله هایی که فصاحتش بیشتر است بلاغتش بیشتر است را نقل کرده است.

این نامه پنجاه و سوم را که برای مالک اشتر نخعی که از بزرگان شیعه حضرت امیر (سلام الله علیه) بود نوشت حضرت هم زمان با این عهدنامه، نامه ای برای مردم مصر نوشت برای مردم مصر نامه کوتاهی نوشت و برای مالک اشتر که دستوری است بخش نامه رسمی است و عهدنامه است این نامه مفصل را نوشت. داشتن رهبر خوب، داشتن یک استاندار خوب یک مسئول خوب این نیمی از جریان را حل می کند بخش اساسی را آن مجریان و مدیران میانی به عهده دارند اگر این مدیران میانی مدیریت نداشته باشند و در اثر ضعف مدیریت نتوانند مشکلات جامعه را حل کنند رهبر اگر علی بن ابی طالب هم باشد آ ن نظام دیرپا نیست و شکست می خورد چه اینکه شکست خورد. در نامه ای که برای مردم مصر نوشت فرمود اگر شما و این مسئولان بیدار باشید این کشور می ماند وگرنه سقوط می کند چه اینکه سقوط کرد اموی در راه بودند و گرفتند؛ فرمود: «مَنْ نَامَ لَمْ ینَمْ عَنْهُ»[۶] اگر ملتی بخوابد دشمن بیدار مهاجم است و شبیخون می زند و حمله می کند آن دشمن که نمی خوابد این جمله را به صورت رسمی و اعلام خطر به مردم مصر فرمود: «مَنْ نَامَ لَمْ ینَمْ عَنْهُ». الآن هم به عزیزان و برادران بزرگوار مصر همین را عرض می کنیم که بهترین راه، حفظ انسجام دینی، وحدت دینی، عقلانیت جامعه، دینِ در آغوش علم و علم در آغوش دین است، وگرنه دشمن بیدار ممکن است بتازد «مَنْ نَامَ لَمْ ینَمْ عَنْهُ». طِرمّاح در دیداری که با معاویه ملعون داشت معاویه گفت علی بن ابی طالب چه کار می تواند بکند من به عدد ارزن هایی که در این کشاورزی ها هست لشکر جمع کردم او می خواهد با من چه کند طِرمّاح هم به معاویه گفت او یک خروس جنگی دارد که همه این ارزن ها را بلع می کند و آن خروس جنگی مالک اشتر است[۷]لذا معاویه به فکر افتاد که مالک را در همان بین راه مسموم کند و ترور کرد.

به هر تقدیر وجود مبارک حضرت امیر این نامه را که برای او نوشت در بخش هایی از این نامه که به منزله واسطه العقد این نامه است به مالک اشتر و سایرین هشدار داد فرمود ما اسیری داشتیم این را آزاد کردیم باید بکوشیم که دیگران این را به اسارت نبرند آن واسطه العِقد آن بیت الغزل این عهدنامه این است «فَإِنَّ هذا الدِّینَ قَدْ ک