خرید و دانلود فایل پاورپوینت کامل نقش و جایگاه مسجد الاقصی در انتفاضه مردم فلسطین

فایل پاورپوینت فایل پاورپوینت کامل نقش و جایگاه مسجد الاقصی در انتفاضه مردم فلسطین؛ راهکاری شایسته برای ارائه‌های موفق

اگر به‌دنبال یک فایل ارائه‌ی آماده با کیفیت بالا و طراحی حرفه‌ای هستید، فایل فایل پاورپوینت کامل نقش و جایگاه مسجد الاقصی در انتفاضه مردم فلسطین انتخابی مناسب برای شماست. این مجموعه شامل ۱۲۰ اسلاید استاندارد و دقیق است که با هدف ارتقاء کیفیت ارائه‌های شما تهیه شده‌اند.

دلایل انتخاب فایل فایل پاورپوینت کامل نقش و جایگاه مسجد الاقصی در انتفاضه مردم فلسطین:

• طراحی ساختارمند و چشم‌نواز: هر اسلاید با دقت بالا و توجه به اصول طراحی گرافیکی تهیه شده است تا محتوای شما به‌خوبی دیده و درک شود.
• آمادگی کامل برای ارائه: نیازی به ویرایش مجدد نیست؛ فایل فایل پاورپوینت کامل نقش و جایگاه مسجد الاقصی در انتفاضه مردم فلسطین آماده‌ی استفاده در کلاس، جلسه یا کنفرانس است.
• سازگاری کامل با پاورپوینت: نمایش صحیح اسلایدها در تمامی نسخه‌های PowerPoint بدون بهم‌ریختگی یا مشکل ظاهری تضمین شده است.

تولید شده با رویکرد حرفه‌ای:

تمامی بخش‌های فایل پاورپوینت کامل نقش و جایگاه مسجد الاقصی در انتفاضه مردم فلسطین با هدف ایجاد یک تجربه کاربری روان و بی‌نقص طراحی شده‌اند. جزئیات با دقت بالا تنظیم شده‌اند تا ارائه‌ای حرفه‌ای و تأثیرگذار داشته باشید.

توجه:

تنها نسخه رسمی فایل فایل پاورپوینت کامل نقش و جایگاه مسجد الاقصی در انتفاضه مردم فلسطین از کیفیت کامل برخوردار است. نسخه‌های غیرمجاز ممکن است شامل اشکالات طراحی باشند و توصیه نمی‌شود از آن‌ها استفاده شود.

با تهیه فایل فایل پاورپوینت کامل نقش و جایگاه مسجد الاقصی در انتفاضه مردم فلسطین، سطح ارائه‌های خود را ارتقاء دهید و مخاطبان خود را تحت تأثیر قرار دهید

بخشی از متن فایل پاورپوینت کامل نقش و جایگاه مسجد الاقصی در انتفاضه مردم فلسطین :

مقدمه

مبارزات ملت فلسطین خصوصا در پایان قرن بیستم با عنوان انتفاضه با مبارزات پیش از آن تفاوت هایی دارد. انتفاضه فلسطین محصول شرایط جدید سیاسی، اجتماعی و فرهنگی فلسطینیان در عرصه داخلی و بین المللی به ویژه جهان اسلام است. ازاین رو اندیشه ها و تشکیلات و آرمان های مبارزان و شیوه های مبارزاتی در درون انتفاضه به صورت متفاوتی با گذشته مطرح گردید. یکی از این تفاوت ها این بوده است که انتفاضه انحصار مبارزه با صهیونیسم را که پیش از این در اختیار سازمان ها و گروه های سیاسی قرار داشت، شکست و آن را در سطح جامعه گسترش داد، به طوری که هم اکنون اقشار و گروه های فلسطینی مختلف مبارزه با صهیونیسم را برای خود فریضه می دانند. در همین راستا و در بستر چنین مبارزاتی، از جمله ارکانی که در مبارزه نقش مهمی به عنوان سازمان انقلابی در شکل دهی و ساماندهی مؤثر بوده، مساجد است.

مساجد نقش گسترده ای را در ایجاد وحدت و پشتیبانی از حرکت های انقلابی جهان اسلام داشته و دارد. از جمله مساجد مهم و تأثیرگذار در تاریخ اسلام می توان به مسجد الاقصی در بیت المقدس اشاره کرد. مسجد الاقصی به عنوان اولین قبله، نزد مسلمانان و همچنین سایر ادیان از اهمیت والایی برخوردار بوده و محترم شمرده می شود. مسجد الاقصی برای صهیونیست ها نیز از اهمیت والایی برخوردار است و معتقدند که معبد سلیمان زیربنای مسجد الاقصی قرار داشته و به این بهانه همواره در اندیشه تخریب این بنای مقدس و احیای معبد خود هستند. در راستای تعقیب چنین هدفی بود که آریل شارون وارد مسجد الاقصی شده و در پی این بی حرمتی به مسجد الاقصی، انتفاضه دوم مردم فلسطین شکل گرفت و در این انتفاضه، مسجد الاقصی به محور وحدت مسلمانان و سمبل مبارزه علیه صهیونیسم مبدل گردید.

با توجه به نقش کلیدی که مسجد الاقصی در قیام مردم فلسطین و بسیج انقلابی آن دارد، این مقاله در پی پاسخ به این سوال اصلی است که«نقش و جایگاه مسجد الاقصی در انتفاضه فلسطین چیست؟»برای پاسخ به این سوال از روش کیفی تحلیل اسنادی استفاده شده و برای جمع آوری داده ها از کتاب ها، مقالات، سایت های مرتبط با موضوع در چهارچوب نظری نقش سازمان در بسیج انقلابی بهره گرفته شده است.

الف- مبانی نظری و پیشینه مسجد در اسلام به عنوان سازمان انقلابی

پیش زمینه هر انقلاب و حرکت جمعی در جوامع بسیج سیاسی توده هاست؛ به اعتقاد اکثر صاحبنظران حوزه انقلاب، در بسیج سیاسی و سازماندهی مردم، نقش سه عنصر رهبری، ایدئولوژی و سازمان جدی است. در نوشتار حاضر مساجد به طور کلی به عنوان یکی از سازمان ها و تشکیلات انقلاب در نظر گرفته شده و نقش و جایگاه مسجد الاقصی را به عنوان سازمان و تشکیلات انقلابی در انتفاضه مردم فلسطین مورد بررسی قرار می دهد. چهارچوب نظری این مقاله مبتنی بر نظریه های نهادگراو سازمان گرا است که براساس این نظریه ها موفقیت و یا شکست جنبش های اجتماعی بستگی به آن دارد که سازمان چگونه طراحی و به کارگیری شود و یا تا چه حدی در بسیج انقلابی موفق باشند. از این نظریات می توان به نظریه بسیج چارلز تیلی اشاره کرد.

۱- نظریه سازمانی چارلز تیلی

چارلز تیلی از جمله نظریه پردازان تأثیرگذار در زمینه مطالعات جنبش های اجتماعی به شمار می آید. مجموعه آرای وی در قالب نظریه هایی که تحت عنوان بسیج منابع شهرت یافته است، قابل دسته بندی هستند. همان گونه که خود در مقدمه کتاب از بسیج تا انقلاب اذعان می دارد، تلاش وی در جهت تدوین نظریه ای برای تبیین و توصیف کنش های جمعی هدف گیری شده است(تیلی، ۱۳۸۵: ۱۷ ).

تیلی برای توضیح کنش جمعی از الگوی بسیج منابع استفاده می نماید. در مدل بسیج رفتار مدعی واحد، متغیری است که با چهار ویژگی توصیف می شود: ۱-منافع(امتیازات یا نقاط ضعف مشترک )؛ ۲-سازمان (حد هویت مشترک و ساختار وحدت بخش افراد که نتیجه وجود یک مقوله اجتماعی دارای هویت جمعی و یک شبکه به هم پیونددهنده است و از مجموع، یا به قول تیلی از تعریف این دو سازماندهی حاصل می شود )؛ ۳-بسیج (میزان منابع تحت کنترل جمعی یک مدعی یا فرایند انباشتی منابع؛ و ۴-کنش جمعی(میزان کنش مشترک مدعی در تعقیب اهداف مشترک)(مشیرزاده، ۱۳۸۱: ۱۵۳).

آنچه اختصاصا در اینجا مورد بررسی قرار می گیرد بحث سازمان است. همانطور که اشاره شد تیلی در تعریف از سازمان بر دو محور عمده تکیه می نماید: میزان هویت مشترک و ساختار وحدت بخش. تیلی این موضوع را در قالب معادله زیر نشان می دهد:

سازمان = آگاهی و هویت مشترک گروه + به وجود آمدن شبکه روابط

پس از شکل گیری سازمان، یک گروه برای تحقق اهداف خود در پی گسترش سازمان و اعضای خود، بسیج منابع و استفاده از فرصت های موجود برای کنش جمعی خواهد بود. از نظر تیلی آگاهی و شدت تعهد اعضای یک گروه بر منافع جمعی گروه، متغیر مستقل اصلی و تعیین کننده تأسیس سازمان و کیفیت سازماندهی به طور مستقیم و غیر مستقیم محسوب می شود. علاوه بر این اندازه و کیفیت سازمان، تعیین کننده اصلی توان بسیج یک گروه است. هرچه کیفیت سازماندهی بهتر و فراگیری اجتماعی و جغرافیایی آن وسیع تر باشد، توان بسیج گروه بالاتر خواهد بود(پناهی، ۱۳۸۸: ۳۴).

با توجه به مدل تحلیلی چارلز تیلی که سازمان و تشکیلات را یکی از ارکان هر انقلابی می داند، از جمله کارکردهای و کارویژه های سازمان در بسیج سیاسی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- سازمان بایستی قادر باشد ارتباط دقیق و منطقی میان انقلابیون با یکدیگر، انقلابیون با توده مردم و این دو را با رهبری برقرار نماید. همچنین رساندن اخبار و اطلاعات از کار ویژه های سازمان است؛ ۲-ک ارویژه دوم سازمان، پشتیبانی مالی و تدارکاتی و در واقع بسیج منابع و امکانات است؛ ۳- کارویژه سوم، ایجاد همبستگی و هویت مشترک در میان توده هاست. سازمان باید قادر باشد طیف های مختلف جامعه را در زیر یک چتر گرد آورده و در بین افراد جامعه ایجاد یگانگی کند(ساسان، ۱۳۸۸: ۳). با توجه به نکات مذکور می توان از مساجد به عنوان یک سازمان در فرآیند بسیج انقلابی در جوامع اسلامی نام برد.

۲- نقش مسجد در روند بسیج انقلابی در جوامع اسلامی

از همان آغاز که رسول اکرم(ص)در مدینه اولین مسجد را بنا نهاد، در این مکان مقدس دیانت و سیاست باهم درآمیخت. مسجد علاوه بر این که مرکز بندگی خدا و تربیت معنوی بود، کانونی برای مقاومت در برابر استبداد و سلطه گری نیز بوده است و در طول تاریخ فریادها و نهضت های اسلامی به طور مستقیم و غیر مستقیم از مسجد منشأ گرفته است. همچنین مساجد نقش گسترده ای را در ایجاد وحدت و پشتیبانی از حرکت های انقلابی جهان اسلام داشته است. از جمله مسجد کوفه مرکزی برای سامان دهی رزمندگان اسلام بود و حضرت علی(ع)در این مکان زمینه مبارزه با قاسطین، مارقین و ناکثین را فراهم آورد. قیام مختار و انقلاب زید بن علی نیز در مسجد مزبور شکل گرفت.

امویان از مسجد دمشق برای دوام قدرت پوشالی خود بهره بردند، ولی امام سجاد(ع) در جامع دمشق نقشه های آنان را افشا نمود، قیام شهدای فخ در مسجد النبی مدین تکوین یافت. سربداران خراسان و سمرقند از مساجد این نواحی علیه مغولان بسیج شدند. قیام علما و مردم مشهد علیه کشف حجاب در مسجد گوهرشاد به وقوع پیوست. مردم تهران، قم و برخی شهرهای دیگر در سال ۱۳۴۲ و طی قیام ۱۵ خرداد برای مبارزه با استبداد رژیم پهلوی و افشای کارنامه ننگین آن، تظاهرات گسترده ای را از مساجد سازمان دادند. انقلاب اسلامی ایران در مساجد به رشد و شکوفایی و بالندگی شکوهمند رسید و امام خمینی (ره ) و یارانش مساجد را پایگاه مبارزات سیاسی و تلاش های تبلیغی و فرهنگی خود علیه رژیم پهلوی قرار دادند(گلی زواره، ۱۳۸۴).

امروزه با گسترش بیداری اسلامی در کشورهای خاورمیانه و تشکیل تجمعات عظیم اعتراضی آنان با رنگ مذهبی، بیش از پیش می توان به نقش حساس و سرنوشت ساز مساجد و نمازهای جمعه و جماعات پی برد. (ثابت ایمانی، ۱۳۸۴: ۲۸). ازاین روست که می توان اهمیت مسجد الاقصی به عنوان اولین قبله مسلمانان و جایگاه آن در جهان اسلام و سایر ادیان را به وضوح درک کرده و مورد مطالعه قرار داد.

ب- اهمیت مسجد الاقصی برای مسلمانان و غیر مسلمانان

۱- اهمیت مسجد الاقصی برای مسلمانان

مسجد الاقصی قبله اول مسلمانان جهان و مرکز توجه خاص عالم اسلام، از ابعاد گوناگونی حائز اهمیت و ارزش است؛ چرا که تاریخ پرفراز و نشیب این مکان مقدس که محل صعود بزرگترین برگزیده خداوند، حضرت محمد (ص)به معراج است، توجه خاص و ویژه ای را به این مکان مقدس می طلبد. مکانی که هم از نظر تاریخی و هم از جنبه سیاسی و اجتماعی دارای اهمیت و جایگاه ویژه بوده و در طول تاریخ مورد تعرض نااهلان و دشمنان قرار گرفته است.

اهمیت و ارزش این مکان مقدس برای مسلمانان را می توان در آیات و روایات و حوادث تاریخ اسلام جستجو کرد. از جمع بندی آیات و روایات و بررسی منابع این مطلب ثابت می شود که اهمیت و منزلت این مسجد در حد مسجد الحرام ذکر گردیده و از همان درجه و اعتبار برخوردار است. در اولین آیه سوره اسراء نام مسجد الاقصی ذکر گردیده است: «سبحان الّذی أسری بعبده لیلا من المسجد الحرام إلی المسجد الأقصا الّذی بارکنا حوله لنریه من ءاتینا إنّه هو السمیع البصیر» یعنی«منزّه است آن خدایی که بنده اش را شبانگاهی از مسجد الحرام به سوی مسجد الأقصی-که پیرامون آن را برکت داده ایم -سیر داد، تا از نشانه های خود به او بنمایانیم، که او همان شنوای بیناست». شواهد زیادی را نیز می توان در ارتباط با اهمیت این مسجد در روایات پیدا کرد(روحانی، ۱۳۸۴: ۱۲).

توجه به احترام و قداست این مسجد همواره مورد تاکید مسلمانان در طول تاریخ بوده است. به طوری که تأسیس سازمان کنفرانس اسلامی در واقع در پاسخ به آتش سوزی مسجد الاقصی توسط رژیم صهیونیستی صورت گرفت. این حادثه خشم مسلمانان جهان را برانگیخت و هیجان اسلامی را که می توانست زمینه ساز تقویت تفکر حدت اسلامی در مبارزه با دشمنان باشد، به وجود آورد. روز ۳۰ مرداد سال ۱۳۴۸ هجری شمسی بخشی از مسجد الاقصی در فلسطین اشغالی توسط افراد متعصب صهیونیست به آتش کشیده شد و خسارات قابل توجهی به آن وارد آمد. این حادثه خشم مسلمانان جهان را برانگیخت و به دنبال آن سازمان کنفرانس اسلامی فعال شد. البته صهیونیست ها از زمان اشغال بخش شرقی بیت المقدس همواره اقدامات فراوانی برای تخریب مسجد الاقصی انجام داده اند، از جمله به دفعات در قسمت های زیرین مسجد دست به حفاری زده و ستون های اصلی مسجد را این طریق سست کرده اند(مرکز اسناد انقلاب اسلامی، بی تا: ۲۶).

۲- اهمیت مسجد الاقصی برای غیر مسلمانان

موضوع ظهور مسیح در طول تاریخ چندین هزارساله یهودیان همواره مطرح بوده است، اما چنین انتظاری پس از رانده شدن آنان از بیت المقدس در سال ۷۰ میلادی از سوی رومیان شدت و قوت بیشتری به خود گرفته است. در سال ۷۰ میلادی رومیان معبد حضرت سلیمان را برای بار دوم تخریب کرده و پس از قتل عام کثیری از یهودیان بازماندگان را تبعید نمودند. امروزه از این معبد تنها یک دیوار باقی مانده است که به پاس گرامی داشت آن به دیوار ندبه شهرت یافته است. منتظران بر این عقیده اند که با ظهور مسیح این معبد بار دیگر احیا گردیده و مسیح از آنجا بر جهان حکمرانی خواهد کرد.

به ادعای باطل صهیونیست ها روندی که آغاز شده است با یک رویکرد الهی یعنی ظهور مسیح ادامه خواهد یافت. اما در راستای مقدمات ظهور مسیح سه رسالت عمده وجود دارد که یهودیان باید بدان گردن می نهادند: ۱- اسکان عده کثیری از یهودیان در اراضی مقدس و تأسیس دولت؛ ۲- فتح بیت المقدس؛ ۳- احیا و انشا مجدد معبد. اصل اول از اصول سه گانه فوق از آغاز قرن بیستم تاکنون از سوی رهبران جریان صهیونیستی با هدف افزایش جمعیت یهودیان به طور کامل در حال اجراست.

در این راستا بوده که دولت جعلی اسرائیل در سال ۱۹۴۸ تأسیس شد. اشغال بیت المقدس در جنگ ۶ روزه اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۶۷ و اعلام آن به عنوان پایتخت در سال ۱۹۸۰ در این ارتباط صورت گرفت. در نتیجه از شروط سه گانه فراهم آورنده زمینه ظهور مسیح تنها تحقق یک شرط یعنی بازسازی معبد باقی مانده است. جایی که ۱۹ سده به صورت مخروبه بوده و تنها از آن یک دیوار به جای مانده است و یهودیان بدان دیوار ندبه اطلاق می کنند، همان معبد سلیمان است. امروز بر فراز آوار این معبد دو معبد اسلامی قائم است: مسجد الاقصی و قبه الصخره؛ لازمه مرمت معبد سلیمان تخریب این دو عبادتگاه مسلمانان است. بنابراین بازسازی معبد آرمان بزرگ صهیونیست هاست که برای احیای آن، باید مسجد الاقصی و قبه الصخره تخریب شود(ارزروم، ۱۳۸۱: ۳۵). از چنین زاویه ای می توان به اهمیت و قداست مسجد الاقصی برای مسلمانان و حساسیت آنان به این مسجد و وقوع انتفاضه دوم از یک سو و تلاش صهیونیست ها برای ادامه خوی تجاوزگری و تلاش برای تخریب سمبل هویت اسلامی از سوی دیگر پی برد.

ج-نقش مسجد الاقصی در انتفاضه مردم فلسطین

۱- تاریخچه کلی انتفاضه در سرزمین فلسطین

انتفاضه آنچه به نام انقلاب مساجد یا معجزه قرن بیستم نامیده می شود، اولین جهاد مردم فلسطین بر ضد رژیم صهیونیستی نیست و طبیعتا آخرین آن نیز نخواهد بود. بلکه حرکتی مردمی و حلقه بارزی است از سلسله زنجیره جهاد تاریخی مردم فلسطین که از سال ۱۹۴۸ میلادی به اشکال و روش های گوناگون جریان داشته است. (صفا تاج، ۱۳۸۰: ۶۶۵). این مبارزه به موازات اقدام صلح یاسر عرفات در قبال طرف های منطقه ای و بین المللی برای حل مناقشه خاورمیانه آغاز شد؛ در واقع انتخاب راه مبارزه به شکل انتفاضه بیشتر در پاسخ به تلاش های نافرجام و مذاکرات بی ثمر سازشکارانه بوده است(بورژی، ۱۹۸۹: ۲). دکمجیان بر این اعتقاد است که توافق کمپ دیوید از جمله عوامل سوق دادن فلسطین به جانب روش های رادیکال (دکمجیان، ۱۳۸۳: ۱۳۵۸-۱۳۵۲)بوده و شکل گیری انتفاضه و گروه هایی مثل حماس و جهاد اسلامی در برابر فتح را در مراحل بعدی باید در این راستا تجزیه و تحلیل کرد.

انتفاضه مردم فلسطین از ابتدای حرکت خود تا به امروز شامل دو مرحله است: انتفاضه اول(۱۹۹۳-۱۹۸۷ میلادی)و انتفاضه دوم که به انتفاضه الاقصی مشهور است. اولین انتفاضه فلسطین در سال ۱۳۶۶ هجری شروع شد. جوانان و نوجوانان فلسطینی در این مرحله با دست های خالی از اسلحه، به مصاف تانک ها و هلیکوپترهای اسرائیلی رفتند و نزدیک به یک سال مبارزه کردند. انتفاضه اول که از کنار دیوار بیت المقدس و در اعتراض به حفر تونل در زیر مسجد الاقصی(به قصد تخریب این مسجد و جایگزین کردن هیکل خیالی حضرت سلیمان به جای آن)، شروع شده بود تأثیر شگرفی در منطقه خاورمیانه به جای گذاشت. ازاین رو اسرائیلی ها ناچار شدند تحت فشار آمریکا برای اولین بار از صلح و همزیستی با فلسطینی ها سخن بگویند این ماجرا سلسله گفت وگوهایی را میان یاسر عرفات (رئیس وقت سازمان آزادی بخش فلسطین )و بعضی از سران کشورهای عربی از یک سو و مقامات اسرائیلی-آمریکایی از سوی دیگر در پی داشت، و در نهایت هم این سلسله گفت وگوها به انعقاد قرارداد اسلو انجامید براساس این قرارداد، دولت فلسطینی در محدوده کرانه باختری و نوار غزه و قدس شرقی شکل می گرفت و بخشی از آوارگان به این مناطق بازمی گشتند(زارعی، ۱۳۸۴: ۲).

۲- نقش مسجد الاقصی در روند مذاکرات سازش تا انتفاضه دوم

بیت المقدس شهری مملو از اماکن و آثار مقدس و مذهبی مورد تقدیس و احترام یهودیان، مسیحیان و مسلمانان است. این شهر برای فلسطینی ها و صهیونیست ها از اهمیت و تقدس بالایی برخوردار است(ملکی، ۱۳۷۸: ۳۹۸ -۳۹۷ )بوده و همواره این شهر از مؤلفه های اساسی مطرح در مذاکرات و توافق نامه های صلح بین آنها بوده است.

اقدامات اسرائیل برای یهودی سازی قدس از روزهای آغازین اشغال قدس شروع شد تا زمینه لازم برای اعلام بعدی آن شهر به عنوان پایتخت ابدی و یکپارچه اسرائیل فراهم گردد. در واکنش به این اقدامات اسرائیل و حرکت های بعدی این رژیم، سازمان ملل از سال ۱۹۶۷ قطعنامه های متعددی را به تصویب رسانده است. در تمام این قطعنامه ها بر این مسئله که قسمت شرقی قدس منطقه ای اشغال شده می باشد و این اشغال به هیچ عنوان مشروعیت ندارد تأکید شده است. اوج اقدامات اسرائیل در مورد قدس در سال ۱۹۸۰ میلادی راجع به طرح تبدیل این شهر به عنوان پایتخت تقسیم ناپذیر، ابدی و یکپارچه دولت یهود بود که در واکنش به آن قطعنامه هایی صادر شد. (همان، ۱۳۷۸: ۴۰۳-۴۰۱).

به دنبال روند مذاکرات صلح در سیزدهم سپتامبر ۱۹۹۳ میلادی، قرارداد اسلو بین سران فلسطین و رژیم صهیونیستی امضا شد. در قرارداد اسلو قطعنامه های ۲۴۲ و ۳۳۸ شورای امنیت مبنای حل و فصل اختلافات معرفی شدند. اما بعد از گذشت سال ها از این فرایند نه تنها صلحی بین دو طرف متخاصم واقع نشد، بلکه موجب بروز جنگی مردمی با شیوه ها و تاکتیک های منحصر به فرد خود گردید(فیش من، ۱۳۸۳: چکیده). پس از امضای قرارداد اسلو روند مذاکرات صلح به تبیین مراحل اجرایی مفاد آن معطوف شد که با کارشکنی های صهیونیست ها با مشکلاتی روبرو گردید(علیخانی، ۱۳۸۰: ۳۲).

از جمله موضوعاتی که به مذاکرات نهایی محول شد؛ مسئله بیت المقدس بود. ولی با توجه به ادعای پایتخت ابدی بودن بیت المقدس برای اسرائیل که ناقض اصل حق تعیین سرنوشت فلسطینیان است(رشیدی، ۱۳۷۹: ۵۳)، پس از امضای صلح اسلو نه تنها بیت المقدس را از کرانه باختری و غزه جدا کردند، بلکه زندگی اعراب در شهر قدیمی بسیار دشوار شده است، مردم را به زور از خانه های خود بیرون می کنند و محیط طبیعی شهر را ویران می کنند(سعید، ۱۳۷۴، ۱۰۰۱). پس از ماه ها مذاکره در ۱۱ اوت ۱۹۹۵ میلادی طرفین بیانیه مشترک طابا را امضا کردند، در این بیانیه شهر قدس و رود اردن به عنوان مرز امنیتی میان طرفین تعیین شد که براساس این بیانیه شهرک های یهودی نشین و شهر قدس تحت کنترل کامل اسرائیل قرار گرفت(رستگار شریعت پناهی، ۱۳۸۳: ۷۰). در قرارداد اسلو ۲ نیز سیاست شهرک سازی اسرائیل و مسئله فلسطین مورد بحث قرار نگرفت و گفتگوهای مربوط به استقرار وضعیت نهایی به آینده موکول شد(سعید، ۱۳۷۴: ۱۰۰۲).

با تعویق تاریخ اعلام تشکیل دولت فلسطین از سوی عرفات و قول کتبی کلینتون به وی مبنی بر از سرگیری مذاکرات مربوط به وضعیت نهایی بعد از انتخابات اسرائیل، همه چشم ها به انتخابات ۱۷ مه سال ۱۹۹۹ میلادی آن کشور و نتایج آن دوخته شده بود. انتخاب ایهود باراک از حزب کارگر گرچه امیدهایی را در دل علاقه مندان به نهایی شدن فرآیند صلح به وجود آورده بود، با این وجود اولین اظهار نظرهای نخست وزیر جدید اسرائیل در مورد قدس حاکی از آن بود که قدس(اورشلیم)کماکان پایتخت ابدی و یکپارچه دولت یهود است(ملکی، ۱۳۷۸: ۴۱۵ ).

در واقع عقد قرارداد اسلو و مشارکت عرفات در جلسات مذاکره مستقیم با مقامات اسرائیلی، نقطه پایان بر امیدهای زنده نگه داشته فلسطینیان در بازگشت به خانه بود. در قرارداد اسلو نه تنها عرفات موجودیت اسرائیل در داخل سرزمین های ۱۹۴۸ را به رسمیت شناخت، بلکه به تشکیل دلتی در ۷۰ درصد سرزمین های اشغالی سال ۱۹۶۸ بسنده کرد. به علاوه عرفات تحت فشارهای آمریکا و اسرائیل در هر مذاکره بخشی از ۵۵ درصد باقیمانده قرارداد اسلو را واگذار کرد و این عقب نشینی گام به گام وی از قرارداد اسلو وضعیتی را به وجود آورد که به مذاکرات کمپ دیوید دوم معروف گردید و چنان آمریکا و اسرائیل را امیدوار کرد که در اجلاس کمپ دیوید دوم عرفات را برای عقب نشینی از دو موضع حساس و ملی فلسطین تحت فشار قرار دادند: ۱-قبول عدم بازگشت آوارگان فلسطینی به وطن اصلی خود که در قرارداد اسلو به صراحت آمده بود. ۲- واگذاری بیت المقدس به اسرائی و قبول حاکمیت چهار روستای فلسطینی نشین در نزدیکی بیت المقدس. انتشار این خبر جهان عرب و به ویژه فلسطینیان را متحیر ساخت و آتشفشان انتفاضه مسجد الاقصی به تدریج فوران کرد(انصاری، ۱۳۸۰: ۲۹-۲۸).

بنابراین قراردادهای اسلو به معنای سند اسارت بار فلسطینی ها بود که آنها را تحت نظارت و بازرسی مضاعف اسرائیلی ها و پلیس عرفات قرار می داد. قدرت واقعی به تل آویو تعلق داشته و تشکیلات خودگردان فلسطین به صورت ابزاری در دست ایشان عمل می نمود(امامی، ۱۳۸۰: ۹۲).

۳- زمینه ها و چگونگی شکل گیری انتفاضه مسجد الاقصی

طبق قرارداد اسلو ظاهرا در سال ۲۰۰۰ دولت فلسطین می بایست شکل می گرفت، ولی با نزدیکی این سال کارشکنی ها، تجاوزات و جنایات رژیم صهیونیستی بیشتر و شدیدتر شد. هم زمان با این تحرکات تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی اعتراضات و مبارزات مردم فلسطین نیز پررنگ تر گردید. با توجه به وضعیت تنش آلود پیش آمده و بن بست در مذاکرات صلح بر سر قدس، حزب تندرو لیکود به رهبری آریل شارون دست به اقدامی بی سابقه در جهت تثبیت و به کرسی نشاندن حاکمیت اسرائیلی ها در منطقه جبل هیکل زد. وی اعلام نمود هک در تاریخ پنج شنبه ۷ مهر ۱۳۷۹(۲۸ سپتامبر ۲۰۰۰ میلادی)تصمیم دارد به مناسبت فرا رسیدن سال جدید عبری وارد مسجد الاقصی شود که به ادعای صهیونیست ها بر روی ویرانه های معبد سلیمان ساخته شده است. شارون در همین راستا از اعضای حزب لیکود دعوت کرد که وی را همراهی کنند. اقدام به این کار در حالی صورت گرفت که تا قبل از آن هیچ یک از مسئولان رژیم صهیونیستی به خود اجازه دیدار از مسجد الاقصی را نداده بودند. اقدام شارون باعث گردید تا مردم فلسطین با احساس خطر تهاجم اسرائیلی ها به مقدس ترین ارزش های خود که نمودار هویت اسلامی و عربی فلسطینی ها است بار دیگر قیام کرده و انتفاضه دوم را راه اندازی نمایند (سازمان عقیدتی -سیاسی ارتش، ۱۳۸۱: ۳۳).

با ورود شارون به بیت المقدس تظاهرات وسیعی در سراسر فلسطین علیه این حرکت جنایتکارانه به راه افتاد که علی رغم گذشت چندین سال از آن حادثه، صهیونیست ها همچنان در کام آتش و دود فرو رفته اند و نه تنها امنیت برای یهودی ها به مناطق مسلمان نشین بازنگشت بلکه در مناطق یهودی نشین هم، یهودی ها امنیت خود را در نتیجه گسترش حرکت های مقاومت از دست دادند.

فلسطینی ها در یک دوره طولانی مبارزه علیه صهیونیست ها دریافتند که تنها اسلام به عنوان مکتب رهایی بخش است که می تواند آنها را از زیر سلطرژیم غاصب صهیونیست نجات دهد. بر این اساس قیام عمومی مردم فلسطین بعد از نمازهای جمعه و جماعات و حرکت های دسته جمعی از مساجد به عنوان پایگاه اصلی مبارزه علیه یهودی های صهیونیست و نامگذاری انتفاضه به انقلاب مساجد، همه و همه حکایت از امید مردم فلسطین به اسلام و کمک گرفت از آن برای استقلال و کشف هویت اصلی خودشان است (خدادادی، ۱۳۸۳: ۷۸-۷۱).

۴- ویژگی های انتفاضه مسجد الاقصی

انتفاضه و بیداری مردم فلسطین ریشه در عواملی مختلفی داشته و دارای ویژگی ها و ابعاد زیر است:

مردمی بودن: از ویژگی های مهم انتفاضه مسجد الاقصی اتکا آن بر مردم فلسطین است. فلسطینی ها پس از چند دهه اشغال سرزمین خود به این نتیجه رسیدند که به امید رهبران عرب برای آزادسازی اراضی اشغال شده نمی توان نشست بلکه باید تمامی گروه ها و جریان های فلسطینی خود وارد مبارزه و رویارویی مستقیم با رژیم اشغالگر شوند. انتفاضه مسجد الاقصی اعتبار استراتژی مقاومت مردمی را علیه اشغالگران بازگرداند و غبار را از چهره این مقاومت مردمی که عملیات سازش آن را پوشانده بود، زدود.

ورود فرهنگ شهادت به شیوه مبارزه: بدون تردید باید گفت که فرهنگ شهادت یکی از مشخصه های اصلی انتفاضه است که به نوبه خود تأثیر به سزایی در مبارزه علیه رژیم صهیونیستی داشته است.

جایگاه رفیع انتفاضه در افکار عمومی: وجود رسانه ها و وسایل ارتباط جمعی چون ماهواره و اینترنت و به کارگیری و استفاده مناسب آن در جهان اسلام، موجب شد تا نگرش افکار عمومی مرم جهان نسبت به مبارزه ملت فلسطین دگرگون شود. تصویر لحظه به لحظه حوادث و صحنه های کشتار فلسطینی ها به دست نیروهای تا دندان مسلح اسرائیل افکار عمومی جهانی را شدیدا تحت تأثیر قرار داد. مردم جهان با مشاهده چنین صحنه هایی به حقانیت مردم فلسطین در ادامه مبارزه آگاه شدند. وقوع انتفاضه و انعکاس آن در افکار عمومی از یک سو متغیر جدیدی را وارد منازعات اعراب با اسرائیل کرد. و از سوی دیگر انتفاضه از جانب تمامی اقشار و گروه های فلسطینی به عنوان وسیله مناسب برای نیل