خرید و دانلود فایل پاورپوینت کامل تحلیل قرآنی رابط? انتظار و مقاومت اسلامی در مکتب شهید سلیمانی

با فایل فایل پاورپوینت کامل تحلیل قرآنی رابط? انتظار و مقاومت اسلامی در مکتب شهید سلیمانی یک ارائه‌ی بی‌نقص بسازید!

پاورپوینتی زیبا و کاربردی:

فایل فایل پاورپوینت کامل تحلیل قرآنی رابط? انتظار و مقاومت اسلامی در مکتب شهید سلیمانی شامل ۱۲۰ اسلاید کاملاً حرفه‌ای و چشم‌نواز است که برای ارائه‌ی مستقیم یا چاپ آماده شده‌اند.

آنچه فایل فایل پاورپوینت کامل تحلیل قرآنی رابط? انتظار و مقاومت اسلامی در مکتب شهید سلیمانی را متمایز می‌کند:

• طراحی مدرن و هدفمند: فایل پاورپوینت کامل تحلیل قرآنی رابط? انتظار و مقاومت اسلامی در مکتب شهید سلیمانی با ترکیب رنگ‌ها و چیدمان هوشمندانه، به انتقال بهتر مفاهیم کمک می‌کند.
• کاربری راحت و سریع:فایل پاورپوینت کامل تحلیل قرآنی رابط? انتظار و مقاومت اسلامی در مکتب شهید سلیمانی بدون نیاز به ویرایش‌های پیچیده، فقط فایل را باز کنید و ارائه دهید.
• کیفیت بالا برای نمایش: همه‌ی اسلایدها با رزولوشن مناسب و ساختاری منظم آماده ارائه هستند.

ساخته‌شده با دقت و استانداردهای بالا:

فایل پاورپوینت کامل تحلیل قرآنی رابط? انتظار و مقاومت اسلامی در مکتب شهید سلیمانی با رعایت جزئیات طراحی شده تا در هر محیطی بدون مشکل نمایش داده شود. هیچ‌گونه بهم‌ریختگی یا ایرادی در اسلایدهای فایل پاورپوینت کامل تحلیل قرآنی رابط? انتظار و مقاومت اسلامی در مکتب شهید سلیمانی وجود ندارد.

تذکر:

در صورت مشاهده‌ی تفاوت در کیفیت، احتمال استفاده از نسخه‌های غیراصلی وجود دارد. نسخه معتبر فایل پاورپوینت کامل تحلیل قرآنی رابط? انتظار و مقاومت اسلامی در مکتب شهید سلیمانی با دقت توسط تیم طراحی آماده شده است.

همین حالا دانلود کن و با فایل پاورپوینت کامل تحلیل قرآنی رابط? انتظار و مقاومت اسلامی در مکتب شهید سلیمانی مخاطب‌هات رو تحت تاثیر قرار بده!

بخشی از متن فایل پاورپوینت کامل تحلیل قرآنی رابط? انتظار و مقاومت اسلامی در مکتب شهید سلیمانی :

مقدمه

همواره در تاریخ، میان دو جبهه حق و باطل ستیز و تقابل بوده است. هر کدام از این دو جبهه نیز دارای اهداف و آرمان هایی بوده و هستندکه یکی به حکم غرایز و خواهش های نفسانی عمل می کند و دیگری به حکم عقل و فطرت بر شریعت عمل می کند؛ اما هر دو به دنبال سیطر جهانی و جاودانگی هستند (مطهری،۱۳۷۰، ص ۱۳۷). هدف خالق هستی از آفرینش نظام هستی، عبودیت و ربوبیت ذاتی خداست؛ از این رو آموزه ها و دستورهای صادر شده از شارع مقدس بر مبانی، اصول و در هم تنیدگی خاصی مبتنی هستند؛ زیرا انتظار بستر و جوهر اصلی مقاومت را مهیا می کنند و مقاومت هم نوعی کنش و وظیفه اساسیِ منتظران و زمینه ساز حکومت مهدوی در دوره انتظار است.

از سویی، انتظار و مقاومت در این مکتب، جایگاه والایی در بنیان مدینه فاضله و تمدن نوین اسلامی دارد (شیرازی، ۱۳۹۹، ص ۱۰).

پیشینه پژوهش

مطابق بررسی ها، اثری هم عنوان یا هم مضمون با نوشتار حاضر یافت نشد؛ اما در ضمن برخی آثار به این موضوع پرداخته شده است. کتاب انتظار عامل مقاومت و حرکت به قلم آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی (صافی گلپایگانی، ۱۳۶۵) و مقاله «تبیین گفتمان انتظار در مهندسی فرهنگ مقاومت» به قلم آقایان امیر محسن عرفان و محمد علی فلاح تنها به تبیین تأثیر انتظار بر مقاومت پرداخته اند (عرفان و فلاح، ۱۳۹۳). در مقاله «راهبردهای مقاومت در دوره انتظار از منظر قرآن» نویسنده به تبیین تأثیرات مقاومت بر انتظار می پردازد؛ ولی از تأثیرات انتظار بر مقاومت سخنی به میان نیاورده است (سحر خوان، ۱۳۹۹). از سویی هرچند محمدعلی اصفهانی و علی شیرازی به ترتیب در مقال «اصول و مبانی قرآنی مکتب شهید سلیمانی» (اصفهانی، ۱۳۹۹) و کتاب شاخص های مکتب شهید سلیمانی (شیرازی، ۱۳۹۹) قلم زده اند؛ اما در این آثار رابط مقاومت و انتظار در مکتب شهید سلیمانی تبیین نشده است. نوآوری این پژوهش، تحلیل رابط دو سویه انتظار و مقاومت در مکتب شهید سلیمانی و تحلیل قرآنی آن است.

۱. مفهوم شناسی

«انتظار»، «مقاومت اسلامی» و «مکتب شهید سلیمانی» از جمله مفاهیمی است که پیش از پرداختن به اصل بحث باید تبیین شوند.

۱-۱. انتظار

انتظار در لغت از ریشه «نَظَرَ» به معنای «چشم به راه بودن همراه با نگرانی و چشم داشتن» است و تفاوتی ندارد مصدر متعدی یا اسم مصدر باشد (جوهری، ۱۳۷۶، ج۲، ص ۳۸۰؛ زبیدی، ۱۴۲۸ق، ج۷، ص ۵۳۹؛ معین، ۱۳۸۱، ج۱، ص ۳۶۴؛ دهخدا، ۱۳۷۳، ج۷، ص ۲۹۴)؛ همچنین واژ انتظار و مشتق های آن در ۷ آیه از قرآن کریم به کار رفته است (ر.ک: سجده، ۳؛ ص، ۱۵؛ فاطر، ۴۳؛ انبیا، ۱۰۵؛ قصص، ۵؛ نور، ۵۵؛ اعراف، ۷۱) که همگی به معنای لغوی این واژه ناظر است و ارتباطی با «انتظار مصطلح» ندارد (سلیمیان، ۱۳۹۲). درباره معنای اصطلاحی «انتظار» دیدگاه های متفاوتی وجود دارد. «انتظار» در اصطلاح روایی عاملی مخرّب و خمود نیست؛ بلکه عاملی حرکت آفرین است (نعمایی، ۱۳۹۷، ص ۱۹۴؛ ابن بابویه، ۱۳۶۲، ص ۴۷۹؛ مجلسی، ۱۳۹۷، ج۵۲، ص ۱۲۲). از دیدگاه امام خمینی(ره) «انتظار فرج، انتظار قدرت اسلام است و باید قدرت اسلام در عالم تحقق پیدا کند و مقدمات ظهور – ان شاءالله- تهیه شود» (امام خمینی، ، ص ). در بیان رهبری انقلاب اسلامی، آیت الله خامنه ای نیز «انتظار» به معنای قانع نشدن، قبول نکردن وضع موجودِ زندگی انسان و تلاش برای رسیدن به وضع مطلوب است که به طور مسلّم این وضع مطلوب با دست قدرتمند ولیّ خدا، حضرت حجت بن الحسن(ع) تحقق پیدا خواهد کرد (خامنه ای، ۲۷ /۰۵ /۱۳۸۷)؛ بنابراین انتظار همان چشم داشتن و امیدی است که مردم در مورد ظهور منجی و مصلح و حاکم عادل مطلق عالم بشریت، در اذهان و رفتارهای خود برای تغییر وضع کنونی و ثبات وضع مطلوب دارند.

۱-۲. مقاومت اسلامی

مقاومت واژه ای عربی، از فعل ثلاثی مجرد «ق و م» بر وزن مفاعله و به معنای «با هم از جا بلند شدن»، «با کسی ضدیت کردن» و نیز «ایستادگی و پایداری کردن» است(ابن منظور، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص ۴۹۹؛ دهخدا، ۱۳۷۳، ج۱۳، ص ۱۸۸۱۱). فعل این واژه در عربی تنها در باب مفاعله کاربرد دارد؛ زیرا مقاومت، زمانی به کار می رود که یک طرف به دلایلی بر طرف دیگر غالب شود و طرف مقابل می بایست در برابر آن از خود پایداری نشان دهد (کیانی و میرقادری،۱۳۹۰، ص ۷۱). اینکه مقاومت تنها به رویارویی در میدان جنگ محدود باشد، از معنای واژه قابلِ استفاده نیست؛ بلکه هر نوع مقاومت در برابر عوامل برهم زنند تعادل و توازن را شامل می شود. واژ مقاومت در قرآن به صراحت نیامده است؛ اما واژگان مترادف آن بارها بیان شده است. قرآن در تبیین فرهنگ مقاومت، از مباحث گوناگون و عینی، مثل واژه های استقامت (شورا، ۱۵؛ هود، ۱۱۲)، صبر (آل عمران، ۲۰۰) و ثبات قدم داشتن (بقره،۲۵۰؛ آل عمران، ۱۴۷ و انفال، ۱۱ و ۴۵) استفاده کرده است. در واقع واژ مقاومت جانشین یا دست کم همنشین واژه جهاد است و این همنشینی را از آیه «فَلا تُطِعِ الْکافِرِینَ وَجاهِدْهُمْ بِهِ جِهاداً کبِیراً» (فرقان، ۵۲) می توان فهمید (ابن عاشور، ۱۴۲۰ ق، ج۱، ص ۷۳؛ طبرسی، ۱۳۷۲، ج۷، ص ۲۷۳). این آیه بر مقاومت در عرصه فرهنگ دلالت دارد (یوسفی مقدم، ۱۳۹۹، ص ۶۲).

مقاومت در کلام رهبری معظم نیز این گونه تعریف شده است: «مقاومت، یعنی اینکه اگر انسان یک راهی را حق بداند، آن را انتخاب کند و در این راه شروع به حرکت کند؛ به طوری که موانع نتواند او را از حرکت در این راه منصرف کند و او را متوقّف کند» (خامنه ای، ۱۴ /۰۳ /۱۳۹۸). این تفکر بر اساس نظریه امام خمینی (ره) و از تجربیات بعد از انقلاب و در طول تاریخ انقلاب اسلامی است که با مشارکت مردم در همه صحنه ها به منصه ظهور رسانده شد (اسدی و رجبی، ۱۳۹۶، ص ۱۰۱)؛ پس مقاومت اسلامی، مجموعه ای از باورها و اندیشه ها و مدل های رفتاری مبتنی بر پایداری در برابر دشمنی ها و تجاوزگری های نظام سلطه، در هم شئون و عرصه های حیاتی انسان هاست که موجب بر افراشته شدن پرچم اصلاح و هدایت تشریعی انسان ها می شود و این امر تا قیام مصلح جهانی ادامه خواهد داشت.

۱-۳. مکتب شهید سلیمانی

برای تبیین مکتب شهید سلیمانی می بایست نخست آگاهی مختصر و مفیدی درباره مفهوم واژه مکتب داشت. واژه مکتب[۱] به معنای مصدر میمی (کتابت و نوشتن)، اسم زمان (زمان نوشتن) و اسم مکان (مکان نوشتن) به کار می رود. در زبان عربی و فارسی، مکتب بیشتر به معنای اسم مکان (مکان نگارش و آموزش علم) به کار رفته است (هدایتی، ۱۳۹۳، ص ۱)؛ ولی در اصطلاح عبارت است از یک طرح جامع و منسجم که می خواهد بر جهان بینی و دستور عمل هایی که ارائه می نماید، بشر را به کمال و هدف نهایی راهنمایی کند. در واقع مکتب مجموعه جهان بینی و ایدئولوژی یک انسان است (دانشمندی، ۱۳۹۹، ص ۵۱).

به عبارتی مکتب و ایدئولوژی «یک تئوری کلی، یک طرح جامع و هماهنگ و منسجم [است] که هدف اصلی، کمال انسان و تأمین سعادت همگانی است و در آن، خطوط اصلی و روش ها، بایدها و نبایدها، خوب ها و بدها، هدف ها و وسیله ها، نیازها و دردها و درمان ها، مسئولیت ها و تکلیف ها مشخص شده باشد و منبع الهام تکلیف ها و مسئولیت ها برای همه افراد بوده باشد» (مطهری، ۱۳۷۷، ج ، ص ۵۵). تعریف مختار از مکتب در این پژوهش، تعریف شهید مطهری است؛ زیرا هدف در نوشتار حاضر، تبیین «هست و نیست ها» و «باید و نبایدها»ی مکتب حاج قاسم در ارتباط دو سویه انتظار و مقاومت است. از دیدگاه رهبر انقلاب داشتن مکتب از الزامات هر تمدنی است؛ زیرا هیچ ملتی نمی تواند بدون یک فکر و ایدئولوژی مکتب تمدن سازی کند» (خامنه ای، ۲۳ /۰۷ /۱۳۹۱). بعد از شهادت حاج قاسم سلیمانی، یکی از مطالبات امام جامعه این بود که ما به حاج قاسم سلیمانی، به چشم مکتب نگاه کنیم (خامنه ای، ۲۷ /۱۰ /۱۳۹۸). مکتب حاج قاسم، دارای سه بعد معنویت (اخلاص)، عقلانیت (تدبیر) و عدالت است و همواره با سیاست درهم تنیده شده و نگاه حاکم برآن، بین المللی و جهانی است. این مکتب پاسدار ارزش های اسلامی و انسانی است (خانی و محمدی و همکاران، ۱۳۹۹، ص ۱۰)؛ بنابراین منظور از مکتب شهید سلیمانی، مجموعه ای از اعتقادات محکم و منسجم، رفتارهای مرتبط و نمودهای برخاسته از اعتقادات، خلقیات و رفتار ایشان است؛ به گونه ای که از وی شخصیتی الگو و جامع ارائه می دهد که خروجی مکتب اهل بیت(ع) است.

۲. تحلیل قرآنی تأثیر مقاومت بر انتظار در مکتب شهید سلیمانی

فرهنگ مقاومت در آیات قرآن دارای عناصر بینشی، گرایشی و رفتاری متعدد و تأثیرگذار بر فرهنگ انتظار است که در ادامه به تفصیل به بررسی آن می پردازیم:

۲-۱. تحلیل قرآنی تأثیر عناصر بینشی مقاومت بر انتظار

عنصر بینشی همان ایدئولوژی و شناخت هایی است که نقش زیر بنا و شالود اصلی هر فرهنگی را بر عهده می گیرد. خدامحوری و ولایت پذیری نیز از جمله مهم ترین عناصر تأثیرگذار بینشی مقاومت بر انتظار است که به بررسی آنها خواهیم پرداخت:

۲-۱-۱. تحلیل قرآنی تأثیر توحیدمحوری بر انتظار

خدامحوری و بالاترین مرتبه آن، یعنی اخلاص، بزرگ ترین مؤلف مکتب حاج قاسم است. در آیات قرآن نیز توحیدمحوری یکی از عناصر بینشی مهم مقاومت اسلامی معرفی شده است. خداوند متعال در آی زیر با اشاره به رابط میان استقامت و خدامحوری، این گونه به پیامبر اکرم| امر کرده است: «فَلِذلِک فَادْعُ وَاستَقِمْ کما أُمرْتَ وَلا تَتَّبِعْ أَهْواءَهُمْ وَقُلْ آمَنْتُ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ مِنْ کتابٍ وَأُمِرْتُ لِأَعْدِلَ بَینَکمُ اللَّهُ رَبنا وَرَبکم؛ پس به سوی همان (شریعت، مردم را) دعوت کن و همان گونه که مأموری پایداری نما، و از هوا و هوس های آنان (کفّار و مشرکان) پیروی مکن، و بگو: به هر کتابی که خدا فرو فرستاده ایمان آوردم و مأمورم که میان شما عادلانه رفتار کنم؛ خداوند پروردگار ما و شماست» (شوری، ۱۵). رابط میان استقامت و خدامحوری در این آیه، به این شکل است که پس از امر پیامبر| به استقامت، اشاره می کند که پروردگار همه مردم یکی است و غیر از «الله» تعالی، مردم ارباب دیگری ندارند تا هر کسی به رب خود بپیوندد و بر سر ارباب خود نزاع کنند؛ بلکه ربّ همه و صاحب همه شریعت ها یکی است و همه بندگان مملوک یک پروردگار هستند و تنها یک خداست که همه را تدبیر می کند (طباطبایی،۱۳۹۰، ج۱۸، ص ۳۳)؛ پس مهم ترین مؤلف فرهنگ جهادی، بینش توحیدی است که نقش بسزایی در تقویت مقاومت اسلامی دارد. خدامحوری، اصل هم علوم، سرّ معارف دینی، مای دین، بنیان مسلمانی و تمایزبخش دوست از دشمن است و هر طاعتی بدون توحید، بی ارزش و سرانجام آن تاریکی است. انسان موحد، همیشه خود را در محضر خداوند می بیند؛ از این رو در برابر مشکلات و ناراحتی ها خود را نباخته و همانند امام حسین(ع) در سخت ترین مشکلات استقامت می ورزد (محمدی، ۱۳۹۹، ص ۹۶). البته توحید محوری، تنها اعتقاد به خدا نیست؛ بلکه توحید مطابق آی «تَعالَوْا إِلی کلِمَهٍ سواءٍ بینَنا وَ بَینَکمْ أَلاَّ نَعْبُدَ إِلاَّ اللَّهَ وَلا نُشْرِک بِهِ شیئاً» (آل عمران، ۶۴) عبارت است از اعتقاد به خدا و کفر به طاغوت؛ عبودیت خدا و عدم عبودیت غیر خدا. با توجه به اینکه عبارت «وَلا نشْرِک بِهِ شَیئاً» دلالت بر این دارد که پیروی از انسان ها، عادات و نظام های اجتماعی بی دلیل، بدون اینکه به اراد الهی منتهی شود، شرک است (خامنه ای، ۲۳ /۸ /۱۳۹۱). شهید سلیمانی بر این باور بود که هرکسی از خدا ترسید، خدا همه چیز را از او می ترساند و هر کسی از خدا نترسید، خدا او را از همه چیز می ترساند. به باور ایشان اخلاص مسئولان باید به مثابه اخلاصی باشد که پدر و مادر نسبت به فرزندشان دارند. اخلاص باید در بیان، عمل و فکر تجلی کند. شهید سلیمانی به سنت الهی باور داشت و عبدخالص خدا بود؛ به عبارتی درج خداباوری در ایشان به درج اخلاص رسیده بود: «از همه بالاتر، اخلاص او بود؛ این ابزار شجاعت و تدبیر را برای خدا خرج می کرد، اهل تظاهر و ریا و مانند اینها نبود، اخلاص خیلی مهم است و ما باید در خودمان اخلاص را تمرین کنیم» (خامنه ای، ۱۸ /۱۰ /۱۳۹۸). نماز شب حاج قاسم صحنه عشق بازی با خدا بود و شوق وصل الهی در شهید سلیمانی موج می زد؛ به گونه ای در مکتوبات ایشان آمده است: «خداوندا مرا بپذیر، عاشق دیدارتم؛ همان دیداری که موسی را ناتوان از ایستادن و نفس کشیدن نمود. خداوندا مرا پاکیزه بپذیر». او با این اعتقاد در وصیت نامه خود نوشت: «شهادت می دهم که قیامت حق است، قرآن حق است، بهشت و جهنّم حق است، سؤال و جواب حق است؛ معاد، عدل، امامت، نبوت حق است» (ر.ک: وصیت نامه شهید سلیمانی). عنصر خدامحوری، راز آرامش در چشمان، سکینه و طمأنین قلبی و محبوبیت وی بود. از سویی اعتقاد به مهدویت و انتظار به معنای واقعی آن از توحید ریشه می گیرد و اولین نتیج انتظار و مقاومت، توحید و مبارزه با شرک است؛ زیرا معتقدان به مهدویت نه تنها خود هر روز بر معرفت توحیدی شان می افزایند؛ بلکه دیگران را نیز به توحید فرا می خوانند و با مظاهر شرک مبارزه می کنند (جعفری، ۱۳۹۷، ص ۱۰)؛ بنابراین ایمان به خدا و کفر به طاغوت که نقط کانونی همه ادیان الهی و از عناصر بینشی مقاومت هستند، تأثیر بسزایی در نهادینه سازی مقاومت در انتظار دارند؛ چون ربّ بودن الله دلالت بر این دارد که الله منبع جوشان همه قدرت های هستی است و منتظران واقعی با تکیه بر این قدرت لایتناهی مصیبت های این راه را طی می کنند. امامین انقلاب و شاگرد شایسته ایشان با همین نظریه (خداباوری توأم با اخلاص)، توانستند خوانش جدیدی از مکتب اسلام و انتظار و مقاومت اسلامی ارائه دهند. مطابق آیاتی از قرآن کریم (قصص، ۴؛ نور، ۵۵؛ توبه، ۳۲ و ۳۳؛ غافر، ۵۱ و…)، عامل موفقیت جریان مقاومت و پیروزی منتظران نیز همین دو عامل، یعنی خدا باوری و بندگی خداست.

۲-۱-۲. تحلیل قرآنی تأثیر ولایت مداری بر انتظار

ولایت مداری و باور به ولایت فقیه از مقومات بینشی مقاومت در عصر انتظار است. باور به حاکمیت ولایت فقیه در عصر غیبت و درنتیجه تلاش برای تحقق چنین حاکمیتی، عامل اصلی مقاومت در برابر طاغوت و زمینه سازی ظهور می شود (سحر خوان، ۱۳۹۹، ص ۱۷۴)؛ از این رو قرآن کریم می فرماید: «یا أَیهَا الَّذِینَ آمنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الْأَمْرِ مِنْکمْ؛ ای کسانی که ایمان آورده اید! از خدا و پیامبر خدا و اولو الأمر [اوصیای پیامبر] اطاعت کنید» (نساء، ۵۹). در آیه وجوب اطاعت از رسول منوط به اذن خدا شده و اطاعت اولی الأمر نیز در آرا و اقوال همچون اطاعت از رسول بر مردم واجب شده است (طباطبایی،۱۳۹۰، ج۴، ص ۳۹۱). می توان اذعان کرد که در مکتب سلیمانی ولایت مداری از اصلی ترین اصول بینشی است؛ زیرا که ایشان باور داشتند مواضع رهبری حکمِ «الله» است (جلالیان، ۱۳۹۹، ص ۱۸). این بینش در گوشه گوشه زندگی پر بار و سطر سطر وصیت نام پر از حکمت ایشان مشهود است. آنجا که برادران و خواهران ایرانی خود را به مراقبت از اصل ولایت فقیه فرا می خواند و این اصل را جزئی از مقدسات می داند. یا خطاب به مردم دیارش کرمان، خواسته قلبی اش را ولایت مداری تا آخر مردم می داند و دوست دارد مردمان دیارش بر حول و محور این ولایت که همان ولایت علی بن ابیطالب(ع) و خیم اهل بیت(ع) است، بگردند. یا آنجا که خطاب به سیاست مداران کشور، نصیحت ها و منویات رهبری را نسخه درمان مشکلات جامعه می داند و اعتقاد حقیقی و عملی به ولایت فقیه را بر همه مسئولان لازم می داند و خطاب به نیروهای مسلح ولایت مداری را شرط خلل ناپذیر و اساس بقای نیروهای مسلح ایران می داند؛ اما آنجایی که با لحنی سرشار از ادب و معرفت خود را سرباز در میدان معرفی می کند، از برج دیده بانی به عالمان و مراجع معظم گزارش می دهد که این دوره با دوره های دیگر تفاوت دارد. قصد خناسان و مستکبران، الحادگری محض و انحراف عمیق و برگشت ناپذیر است. او تنها صراط نجات را حمایت بی قید و شرط از انقلاب و ولایت فقیه می داند (ر.ک: وصیت نامه شهید سلیمانی).

از سویی ولایت مداری از مهم ترین عناصر نقش آفرین در تقویت مقاومت اسلامی است که از نبوت آغاز شده و در ادامه به امامت رسیده و به ولایت فقیه ختم می شود (محمدی، ۱۳۹۹، ص ۹۷). در مکتب شهید سلیمانی که همچون دانشگاهی است که همگان باید در آن زانوی تلمذ بر زمین بزنند (غلامرضایی، ۱۳۹۸، ص ۵۲)، ولایت پذیری در عصر غیبت ولی خدا، همان نخ تسبیحی است که آحاد مردم را از هر طیف و گروهی جمع می کند. ایشان تبعیت از فرمان های رهبری معظم انقلاب را از شئون عاقبت بخیری می داند و می فرماید: «والله والله والله از مهم ترین شئون عاقبت بخیری رابط قلبی، دلی و حقیقی ما با این حکیمی است که امروز سکان انقلاب را در دست دارد» (https: / /www. mizan. news /fa /news /584360)؛ پس در این مکتب ولیّ فقیه جامع الشرائط با بصیرت بخشی و تصمیم های کلان مبتنی بر اصول اسلامی، نظام اسلامی را از خطرها مصون می دارد و با ایجاد انگیز مقاومت در برابر ظالمان عالم، در عصر انتظار، فرهنگ انتظار را در جامعه اسلامی نهادینه سازی می کند.

۳. تحلیل قرآنی تأثیر عناصر گرایشی مقاومت بر انتظار

برای ایجاد فرهنگی شایسته در جامعه، شناخت و بینش به تنهایی کافی نیست و افزون برآن، به نیروهای دیگری هم نیاز است و آن نیروها همان عناصر احساسی ، عاطفی و گرایشی هستند که نقش بسزایی در تثبیت تحولات شناختی دارند و عامل های مهمی در تثبیت فرهنگ مقاومت هستند. عناصر شهادت طلبی، استکبارستیزی و عزت طلبی از جمله مهم ترین عناصر تأثیرگذار گرایشی مقاومت بر انتظار در مکتب شهید سلیمانی است که در ادامه به آنها پرداخته می شود:

۳-۱. تحلیل قرآنی تأثیر شهادت طلبی بر انتظار

شهادت طلبی شامل باور به معاد، اعتقاد راسخ به حق بودن راه اسلام ناب محمدی|، ایستادگی در مقابل دشمن، ایثار و فدارکاری برای حفظ انقلاب و اسلام است (درزی کلایی و آقاحسینی، ۱۳۹۱، ص ۹۹). خداوند در قرآن کریم شهادت در راه خدا را چنین ترسیم می کند: «وَلا تَقُولُوا لِمَنْ یقْتَلُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْیاءٌ وَلکنْ لا تَشْعُرُونَ؛ و کسانی را که در راه خدا کشته می شوند، مرده نخوانید؛ بلکه زنده اند، ولی شما نمی دانید» (بقره، ۱۵۴). تصویرگری این آیه و آیات دیگر قرآنی از مسئله شهادت، عامل بسیار مهمی در مبارز حق در برابر باطل وارد میدان ساخته است که کاربرد آن از هر سلاحی بیشتر است و خطرناک ترین سلاح های عصر و زمان ما را در هم می شکند (مکارم شیرازی، ۱۳۸۲، ج۱، ص ۵۲۱). آیه هایی از قرآن، نشان ارزشی بودن وجود روحیه شهادت طلبی و فرهنگ آن در افراد و جامعه اسلامی است (بقره، ۲۰۷؛ صف، ۱۰ -۱۲؛ توبه، ۲۴). برای نمونه خداوند متعال می فرماید: «منَ الْمؤمنینَ رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللّهَ عَلَیهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضی نَحْبَهُ وَمنْهُمْ منْ ینْتَظِرُ وَما بَدَّلُوا تَبْدیلاً ؛ در میان مؤمنان مردانی هستند که بر سر عهدی که با خدا بسته اند صادقانه ایستاده اند. بعضی پیمان خود را به آخر بردند (و شهید شدند) و بعضی دیگر در انتظار هستند و هرگز تغییر و تبدیلی در عهد و پیمان خود نداده اند» (احزاب، ۲۳). در این آیه کار دو گروه از مؤمنان ارج نهاده شده است.

گروه اول مؤمنانی هستند که در پی عهدی که با خدا و رسولش در دفاع از دین او و پشت نکردن به دشمن تا سرحد جان بسته بودند، تا پای جان ایستادگی کردند و پیمان خویش را با شهادت به پایان بردند و صداقت خود را بدین گونه به اثبات رساندند. گروه دوم مؤمنانی هستند که در عهدِ خویش، هیچ گاه سست نشدند؛ بلکه برای اثبات صداقت خویش، منتظر شهادت و پیوستن به برادران شهید خود هستند و می خواهند پیمانشان را با خون خود امضا کنند. این کار آنان جز شهادت طلبی تفسیر دیگری را بر نمی تابد؛ ستایش و تمجید خداوند از کار آنان نیز ثابت کنند ارزشی بودن این روحیه و مرضی خدا بودن کار آنان است (مکارم، ۱۳۸۲، ج۱۷، ص ۲۴۵).

امام خمینی (ره) شهادت را حرکتی رو به پیروزی و مای سعادت می داند (امام خمینی، ۱۳۶۸، ج۱۷، ص ۳۶). مقام معظم رهبری نیز شهادت را نقط مقابل فرهنگ فردگرایی غربی می داند؛ «زیرا انسان در فرهنگ فردگرایی غرب، همه چیز را برای خود می خواهد و با محاسب شخصی می سنجند؛ اما در فرهنگ شهادت مایه گذاشتن از خود برای سرنوشت جامعه و برای سرنوشت مردم است. با عمومی شدن فرهنگ شهادت هرگز کشور متوقّف نخواهد شد؛ به عقب بر نخواهد گشت و پیش خواهد رفت (خامنه ای، ۲۷ /۱۱ /۱۳۹۳)؛ از این رو در مکتب شهید سلیمانی یکی از عناصر گرایشی مقاومت ، شهادت طلبی به معنای واقعی آن است. ایشان شهادت طلبی را امری آگاهانه، اختیاری و خودجوش در راه مقدس دانسته و تنها یک حرکت نمادین و شعاری نمی داند. ایشان راز شهید شدن را در شهید بودن و شهید زیستن می داند.

بنابراین در مکتب اسلام، شهادت طلبی در بطن خود اسطوره یابی، الگوسازی درون متنی و فرامتنی را دارد و موجبات ایجاد موج اسلام گرایی و آزادی خواهی را در جهان فراهم کرده و می تواند روح مرده و خست بسیاری از مردم و کشورهای جهان را بیدار و با ایجاد رابط ذهنی قوی در میان آنها، به تعاملی مستحکم تبدیل گرداند و مستضعفان را در مقابله با مستکبران یاری کند (درزی کلایی و آقاحسینی، ۱۳۹۱، ص ۱۰۴)؛ از این رو در مکتب شهید سلیمانی، شهادت طلبی نقش گرایشی در پایداری و مقاومت دارد و چنین گرایشی، یعنی اکتفا نکردن به واقعیت های موجود، حرکت و تکاپو در اصلاح جامعه و آیند روشن از شاخصه های انتظاراست (عرفان و فلاح، ۱۳۹۳، ص ۱۱).

۳-۲. تحلیل قرآنی تأثیر استکبارستیزی بر انتظار

استکبارستیزی مؤلفه ای قرآنی (ر.ک: قصص، ۵؛ حج، ۴؛ نسا، ۷۶؛ فصلت، ۴۳) و از مهم ترین اهداف رسالت انبیا و جزئی از حقایق دین مبین اسلام است؛ زیرا آموزه های توحیدی قرآن به هیچ وجه با استکبار و خودکامگی سازگار نیست. در جهان امروز استکبار جهانی با تفکر و روحیه استکباریِ خود با حمله و غارت ملت ها، تفرقه افکنی، دروغ پراکنی، توسعه بی بند و باری، گمراهی جوامع بشری، منفعت طلب و غیره اهداف خود را دنبال می کند (گودرزی و همکاران، ۱۳۹۶، ص ۳۳۴). خداوند نیز در قرآن کریم نفی هر گون سلطه کافران بر مسلمانان و جامعه انسانی را رد می کند: «وَلَنْ یجْعَلَ اللَّهُ لِلْکافِرِینَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلاً»؛ و هرگز خداوند را برای کافران راه تسلّطی (در حجت و برهان) بر مؤمنان قرار نخواهد داد» (نساء، ۱۴۱)؛ در گام بعدی، ایستادگی در برابر مستکبران را امر می کند و هر نوع تجاوزگری و استکبار را ممنوع می کند: «وَقاتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ الَّذِینَ یقاتِلُونَکمْ وَلا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لا یحِبُّ الْمُعْتَدِینَ»؛ و در راه خدا با کسانی که با شما می جنگند، بجنگید و (وقت جنگ از حدود شرعی و قوانین عقلایی جنگ) تجاوز نکنید که خداوند تجاوزکاران را دوست ندارد» (بقره، ۱۹۰) تا آن جامعه فاضله و آرمانی محقق گردد.

استکبارستیزی در مکتب شهید سلیمانی، عنصری تعطیل ناپذیر بوده و همچنان مانده است. ایشان قبل از شهادت در مبارزه با طاغوتیان و اشرار داخلی و خارجی بود و خود و همرزمانش را مرد در میدان می دانست و در آخر نیز «حتی با شهادتشان استکبار را شکست دادند؛ زیرا رئیس جمهورآمریکا اقرار می کند که با خرج دلارهای فراوان در عراق با بودن این سردار چیزی عایدش نشده است؛ به طوری که مجبور می شود شبانه از یک پایگاه آمریکایی در عراق دیدن کند. تشییع عجیب و فراموش نشدنی سردار، ژنرال های جنگ نرم استکبار را متحیّر کرد. این تشییع اوّلین سیلی سختی بود که توسط ملت به آمریکا زده شد و هیمن استکباری جهانی شکسته شد» (خامنه ای، ۲۶ /۰۹ /۱۳۹۹).

از آنچه گفته شد می توان دریافت که در فرهنگ قرآن و مکتب اسلام استکبار ستیزی و نفی هر گونه تسلط طاغوت، نوعی از مقاومت است و از سویی انتظار نگاه روشن و امیدوارانه به جامعه ای دارد که آرمانش رسیدن به مدینه فاضله مهدوی است (بالادستیان و همکاران، ۱۳۹۲، ص ۲۰)؛ پس در مکتب شهید سلیمانی نیز استکبارستیزی، عنصری گرایشی است که هر نوع وادادگی و سازش با حکومت طاغوتی را مطرود می داند و این مقاومت موجب استقرار فرهنگ انتظار در سطوح مختلف جامعه می شود.

۳-۳. تحلیل قرآنی تأثیر عزّت طلبی بر انتظار

عزّت به معنای نیرومندی، نفوذناپذیری و پیروزی است (ابن منظور، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص ۳۷۴). از آنجا که عزّت از آن خداست، هر کسی که در این مسیر گام بر می دارد، باید تنها از او طلب عزّت کرد: «مَن کانَ یرِیدُ الْعِزَّهَ فَلِلَّهِ الْعِزَّهُ جَمِیعًا» (فاطر، ۱۰)؛ و در آیه ای دیگر می فرماید: «وَ لِلَّهِ الْعِزَّهُ وَ لِرَسُولِهِ وَلِلْمُؤْمِنِین» (منافقون، ۸). بزرگ ترین عزّت همکاری و همیاری برای گسترش دعوت حق و ایستادگی در برابر باطل است (آل عمران، ۲۶)؛ پس بدیهی است که عزّت زمانی محقق می شود که آنان در ایمانشان ثبات قدم داشته باشند و در برابر دشمنان ایستادگی کنند (سحرخوان، ۱۳۹۹، ص ۱۸۱). در اسلام مقاومت علت عزّت و قدرت است. اسلام دینی نیست که بگوید اگر کسی به طرف راست چهره ات سیلی زد، طرف چپ را جلو ببر، و دینی نیست که بگوید کار خدا را به خدا و کار قیصر را به قیصر وا بگذار و دینی نیست که اید مقدّس اجتماعی نداشته باشد و یا کوشش در راه دفاع یا بسط آن ایده را لازم نشمارد. هیچ دینی به انداز اسلام، امّت خویش را به سوی قوت نخوانده است (مطهری، ۱۳۸۱، صص ۱۹ و ۲۶). در منطق قرآن، عزّت واقعی متعلق به خداوند و به هر کسی است که در جبه خدایی قرار می گیرد. در مصاف بین حق و باطل، بین جبه خدا و جبه شیطان، عزّت متعلق به کسانی است که در جبه خدایی قرار می گیرند (خامنه ای، ۱۴ /۰۳ /۱۳۹۱).

یکی دیگر از مؤلفه های گرایشی مهم مقاومت در مکتب حاج قاسم، «عزّت طلبی» است. ایشان دربار کسب عزّت، می فرماید: «شهدا، محور عزّت و کرامت همه ما هستند؛ نه برای امروز، بلکه برای همیشه. اینها به دریای واسعه خداوند سبحان اتصال یافته اند. آنها را در چشم، دل و زبان خود بزرگ ببینید؛ همان گونه که هستند. فرزندانتان را با نام آنها و تصاویر آنها آشنا کنید. به فرزندان شهدا که یتیمان همه شما هستند، به چشم ادب و احترام بنگرید. به همسران و پدران و مادران آنان احترام کنید» (ر.ک: وصیت نام شهید سلیمانی)؛ پس در مکتب شهید سلیمانی عزّت طلبی، نقش تحریری در برانگیختن عواطفِ جمهور، جهت پذیرش اصلاحات و ساختارهای جدید منطبق با فطرت و شریعت دارد.

۴. تحلیل قرآنی از تأثیر عناصر رفتاری مقاومت بر انتظار

مراد از عناصر رفتاری، حاصل اعمال ارادی و اختیاری هستند که با بینش و گرایش مبتنی بر اعتقادات و تمایلات فردی و مکتبی به بار می نشینند. از جمله مهم ترین عناصر رفتاری تأثیرگذار بر انتظار «استقرار حکومت اسلامی» و «اقتدار و توان مندسازی» است که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت:

۴-۱. تحلیل قرآنی تأثیر استقرار حکومت اسلامی بر انتظار

در قرآن کریم امت سازی و برپایی حکومت اسلامی از مهم ترین عناصر رفتاری مقاومت است. مفسران، حاکمیت در دین را با استناد به آی «وَ قاتِلُوهُمْ حَتَّی لا تَکونَ فتْنَهٌ وَیکونَ الدِّینُ کلُّهُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَإِنَّ اللَّهَ بِما یعْمَلُونَ بَصِیرٌ؛ و با آنها بجنگید تا هیچ نوع کفر و فساد و ناامنی باقی نماند و دین (رسمی فراگیر) یکسره از آن خدا باشد؛ پس اگر باز ایستند، خداوند به آنچه می کنند بیناست» (انفال، ۳۹). مواردی همچون استقرار شریعت اسلام (طنطاوی، ۱۹۹۷ م، ج ۶، ص ۸۵)، استقرار‍ اطاعت خدا و شرع (ابن عطیه، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص ۵۳۱)؛ انقیاد و تسلیم مداوم برای خدا (جصاص، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص ۳۲۵)؛ استقرار اسلام و اعتلای کلمه الله (ابن کثیر، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص ۳۸۸) تفسیرکرده اند. این اهداف جز با تأسیس نظام و حکومت اسلامی محقق نمی شود (یوسفی مقدم، ۱۳۹۹، ص ۶۵) و از سویی انتظار، یعنی آماده باش کامل در راستای تحقق حکومت اسلامی تحت فرماندهی امامی که هر لحظه ظهورش متوقع است. وقتی علی بن یقطین از امام کاظم (ع) علت محقق نشدن وعده های فرج را پرسید، امام چنین تبیین می کند که شیعه همواره باید در آمادگی مستمر باشد (کلینی، ۱۴۰۷ق، ص ۳۶۹). در واقع یکی از دغدغه های اصلی شیعه، زمینه سازی حکومت اسلامی است و هدف از این دغدغه، نفی حاکمیت طاغوت و نهادینه سازی مقاومت است (عرفان و فلاح، ۱۳۹۳، ص ۲۸). برخی از آنها بر این باورند که اسلام حق دارد مردم را از پرستش غیر خدا خارج و به پرستش خدای یگانه درآورد تا ربوبیت خدا اعلان و مردم را آزاد کنند؛ زیرا عبادت خدا جز با تشکیل نظام اسلامی، صورت واقعی نمی یابد (سید قطب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص ۱۴۱۳).

در همین راستا، اعتقاد به «حاکمیت و استقرار حکومت اسلامی»، از عناصر رفتاری مهم مقاومت در مکتب حاج قاسم است. ایشان در وصیت نامه خود جمهوری اسلامی را مرکز استقرار اسلام و تشیّع می داند و مردم را توصیه به حفظ آن می کند و می فرمایند: «امروز قرارگاه حسین بن علی(ع)، ایران است. بدانید جمهوری اسلامی حرم است و این حرم اگر ماند، دیگر حرم ها می مانند. اگر دشمن، این حرم را از بین برد، حرمی باقی نمی ماند؛ نه حرم ابراهیمی و نه حرم محمدی|. … اساس دشمنی جهان با جمهوری اسلامی، آتش زدن و ویران کردن این خیمه است. دور آن بچرخید. والله این خیمه اگر آسیب دید، بیت الله الحرام و مدینه حرم رسول الله و نجف، کربلا، کاظمین، سامرا و مشهد