خرید و دانلود فایل پی دی اف کامل پاورپوینت تدوین استراتژی در اسلام از منظر نهج البلاغه PDF

تحولی در ارائه‌ها با فایل پی دی اف کامل پاورپوینت تدوین استراتژی در اسلام از منظر نهج البلاغه PDF!

اگر به دنبال یک روش ساده اما حرفه‌ای برای ارائه‌ی مطالب خود هستید، فایل پی دی اف کامل پاورپوینت تدوین استراتژی در اسلام از منظر نهج البلاغه PDF بهترین انتخاب شما خواهد بود. فایل پی دی اف کامل پاورپوینت تدوین استراتژی در اسلام از منظر نهج البلاغه PDF از پایه بر اساس اصول طراحی مدرن ساخته شده و تضمین می‌کند که اسلایدهای شما جذاب، منظم و آماده‌ی استفاده باشند.

فایل پی دی اف کامل پاورپوینت تدوین استراتژی در اسلام از منظر نهج البلاغه PDF شامل ۱۲۰ اسلاید است که با ترکیب بصری زیبا و چیدمانی حرفه‌ای، ارائه‌ی شما را به سطحی بالاتر می‌برد.

چرا باید از فایل پی دی اف کامل پاورپوینت تدوین استراتژی در اسلام از منظر نهج البلاغه PDF استفاده کنید؟

✔ طراحی حرفه‌ای: هر اسلاید فایل پی دی اف کامل پاورپوینت تدوین استراتژی در اسلام از منظر نهج البلاغه PDF با دقت بالا تنظیم شده تا بیشترین تأثیر را روی مخاطبان بگذارد.

✔ صرفه‌جویی در زمان: نیازی نیست ساعت‌ها وقت خود را برای طراحی پاورپوینت بگذارید، همه چیز آماده است.

✔ استفاده‌ی آسان: بدون نیاز به ویرایش‌های پیچیده، کافی است فایل را باز کنید و ارائه دهید.

✔ فایل پی دی اف کامل پاورپوینت تدوین استراتژی در اسلام از منظر نهج البلاغه PDF قابل استفاده در هر محیطی: چه در دانشگاه، چه در جلسات کاری، فایل پی دی اف کامل پاورپوینت تدوین استراتژی در اسلام از منظر نهج البلاغه PDF حرفه‌ای نیاز شما را کاملاً برآورده خواهد کرد.

متمایز باشید!

دیگر نگران بهم‌ریختگی یا طراحی‌های غیرحرفه‌ای نباشید. فایل پی دی اف کامل پاورپوینت تدوین استراتژی در اسلام از منظر نهج البلاغه PDF به شما این امکان را می‌دهد که بدون دغدغه روی محتوای خود تمرکز کنید و ارائه‌ای تأثیرگذار داشته باشید.

همین حالا دریافت کنید و تجربه‌ای متفاوت از ارائه‌های حرفه‌ای را داشته باشید!

بخشی از متن فایل پی دی اف کامل پاورپوینت تدوین استراتژی در اسلام از منظر نهج البلاغه PDF :

مقدمه

سازمانها، در معنای وسیع کلمه، از شالوده های اصلی اجتماع کنونی اند و مدیریت، مهم ترین عامل در حیات، رشد و بالندگی یا مرگ در سازمان‏هاست. مدیر، روند حرکت از وضع موجود به سوی وضعیت مطلوب را هدایت می کند و در هر لحظه، برای ایجاد آینده ای بهتر در تکاپوست. گذشته، با تمام تأثیری که می تواند بر آینده داشته باشد، اتفاق افتاده است و هیچ نیروی بشری نمی تواند آن را دیگر بار و به گونه ای متفاوت بیافریند؛ ولی آینده در راه است و قسمت مهمی از آن به آنچه در امروز و گذشته بوده، مربوط است و مطالعه و بررسی آنچه در گذشته اتفاق افتاده، خواهد توانست به عنوان تجربه ای موفق همچون چراغی فراروی حال و آینده قرار گرفته و حتی معیار و الگویی مناسب برای مسائل و اتفاقات پیشرو باشد.

در این بین، مدیریت برجسته و بی بدیل مولای متقیان حضرت علی (ع) هرکس درباره او از ابعاد و جهات مختلف بررسی کند، خود را نه تنها در برابر یک فرد، یک فرد برجست انسانی در تاریخ، می بیند بلکه خود را در برابر یک معجزه ای، و حتی در برابر یک مسأله علمی، یک معمای علمی «این خلقت» احساس می کند (شریعتی، مجموعه آثار ۲۶، ۱۳۶۸، ۷) و از آنجایی که مدیریت از مباحث مهم جامعه اسلامی است که تبیین آن با رویکرد اسلامی بر مبنای ارزشها، زمین رشد و پویایی جامعه را فراهم خواهد کرد، لذا شناخت ابعاد مدیریت اسلامی با استفاده از منابع قرآن، سنت و سیره پیامبر (ص) و ائمه اطهار (علیهم السلام) به ویژه نهج البلاغه یک ضرورت است (گزیده نکات مدیریتی درنهج البلاغه، ۱۳۸۸، ۸)

از اینرو، به منظور بهره گیری از مدل مدیریت حکومت علوی، مطالعه و بررسی نهج البلاغه که بی تردید پس از قرآن کریم، گرانقدرترین و ارزشمندترین میراث فرهنگی اسلام است (تفسیر موضوعی نهج البلاغه، ۱۳۸۷، ۱۳) و به قول شهید «مفتح» نهج البلاغه یکی از منابع غنی که نسبت به حکومت اسلامی مباحث ارزشمند و گرانسنگی دارد، محسوب می شود (ترجمه دشتی، ۱۳۸۶، ۹) از این رو، رویکردی فرآیندی و سیستمی به مدیریت علوی، در خطبه ها و نامه ها، کلمات حکمت آمیز و مواعظ نهج البلاغه، در قالب مدیریت استراتژیک که با استفاده از جدیدترین تحقیقات، تجربیات و تجزیه و تحلیل‏های موردی توانسته زمینه را برای تقویت دانش و مهارتهای مناسب برای رویارویی با دنیای امروز فراهم آورد، می تواند منجر به طرح الگویی استراتژیک و اسلامی از مدیریت و رهبری آن امام همام شود.

تعریف مدیریت استراتژیک

مدیریت استراتژیک، از لحاظ لغوی، شامل دو کلمه مدیریت [۱]به معنای اداره کردن و گرداندن است و استراتژیک[۲] به معنای سوق الجیشی، راهبردی و… (فرهنگ فارسی عمید، ۱۳۷۶، صص ۱۰۷۱ و ۱۲۳) می باشد.

از لحاظ اصطلاحی، مدیریت، هدایت کنند روند حرکت از وضعیت موجود[۳] به وضعیت مطلوب [۴] (تجربه ای موفق از کاربرد مدیریت راهبردی، ۴۹، ۱۳۸۷) و استراتژی، تصمیماتی است که برای خلق و یا شکار فرصتهای پیش رو به نحوی دگرگون کننده و تحول ساز، اتخاذ می شود. (نگرشی جامع بر مدیریت استراتژیک، ۱۳۸۲، ۳۳)

از حیث عملیاتی، مدیریت به معنای انجام عملیات پیش بینی و برآورد مشکلات و مسائل، برنامه ریزی، سازماندهی، رهبری منابع انسانی، هماهنگی، ارتباط، کنترل و نظارت سازمان به نحوی که فعالیت های طبق برنامه، با موفقیت و اثربخش صورت پذیرد، می باشد.(مدیریت پروژه، ۱۳۸۸، ۷).

استراتژی نیز از نگاه مینتزبرگ، شامل پنج دیدگاه است که عبارتند از:

۱)استراتژی به عنوان طرح[۵] ۲)استراتژی به عنوان نیرنگ[۶]۳)استراتژی به عنوان الگو[۷] ۴)استراتژی به عنوان موقعیت[۸] و ۵)استراتژی به عنوان نگرش[۹] (نگرشی جامع بر مدیریت استراتژیک، ۱۳۸۲، ۳۴ و ۳۳).

لذا با عنایت به تعاریف فوق، از تلفیق دو کلمه «مدیریت استراتژیک» از لحاظ لغوی، می توان معنای اداره کردن راهبردی و یا مدیریت راهبردی مستفاد نمود، از حیث اصطلاحی نیز عبارت است از فرآیند تضمین دست یابی سازمان به فواید ناشی از به کارگیری استراتژی‏های سازمانی مناسب (تجربه ای موفق از کاربرد مدیریت راهبردی، ۶۸، ۱۳۸۷) و از لحاظ عملیاتی، مدیریت استراتژیک را می توان بدین گونه تعریف کرد: «هنر و علم تدوین، اجرا و ارزیابی تصمیمات وظیفه ای چندگانه که سازمان را قادر می سازد به هدفهای بلندمدت خود دست یابد.» (مدیریت استراتژیک، ۱۳۸۹، ۲۴)

مراحل مدیریت استراتژیک

فرآیند مدیریت استراتژیک در برگیرنده سه مرحله می شود: تدوین استراتژیها، اجرای استراتژیها و ارزیابی استراتژیها (مدت استراتژیک، ۱۳۸۹، ۲۵)

تدوین استراتژی:

در این مرحله، مأموریت سازمان تعیین شده و عوامل خارجی و داخلی بررسی می شوند تا فرصتها، تهدیدها، قوتها و ضعفها مشخص شوند و براساس آنها اهداف و استراتژیهای سازمان در سطوح مختلف تعیین شوند.

اجرای استراتژی:

در این مرحله، استراتژی های تعیین شده در مرحله تدوین، بایستی به اجرا درآیند. برای اجرای استراتژی ها، ابتدا اهداف و سیاست ها در راستای مأموریت و استراتژی ها تعیین شده و براساس آنها، منابع سازمان تخصیص داده می شوند و سپس در ساختاری مناسب و با فرهنگ سازنده، هدایت می شوند تا استراتژیها به اجرا درآیند.

ارزیابی استراتژی:

در این مرحله، تغییرات احتمالی عوامل اثرگذار داخلی و خارجی و اثرات احتمالی آنها بر مأموریت، اهداف و استراتژیها و راه کارهای اجرایی بررسی می شود؛ همچنین نحوه انجام هر کدام از مراحل تدوین و اجرای استراتژی از ابعاد مختلف مورد مداقه قرار می گیرند و در نهایت نتایج به دست آمده و نحوه دستیابی به آنها، مورد ارزیابی قرار می گیرند تا انحرافات احتمالی شناسایی شده و در جهت رفع آنها اقدام شود. (دستنامه برنامه ریزی استراتژیک، ۱۳۸۷، ۵)

از آنجا که موضوع مقاله، بررسی و شناسایی استراتژیهای مدیریت حکومت علوی (ع) است، لذا صرفا مرحله نخست الگوی جامع مدیریت استراتژیک که عبارتست از تدوین استراتژی، مورد استفاده قرار می گیرد.

تدوین استراتژی حکومت علوی (ع) از منظر نهج البلاغه

الف)مأموریت سازمان:

پیش از تدوین و اجرای استراتژیهای گوناگون، باید مأموریت[۱۰] سازمان را به شیوه ای روشن تهیه کرد (مدیریت استراتژیک، ۱۷۴، ۱۳۸۹) مأموریت یک سازمان، نشان دهند علت یا فلسفه وجودی و رسالت سازمان بوده و به عبارتی دیگر، بیانگر هویت سازمان است. (دست نامه برنامه ریزی استراتژیک، ۹، ۱۳۸۷) بیانیه مأموریت، جمله یا عبارتی است که بدان وسیله، مقصود یک سازمان از مقصود سازمان مشابه متمایز می شود (همان) بیانیه مأموریت را گاهی گزاره اعتقادات، [۱۱] بیان مقصود، بیان فلسفه، بیان باورها، بیان اصول، بیان چشم اندازهای سازمان یا گزاره ای می نامند که معرف سازمان است (مدیریت استراتژیک، ۱۳۸۹، ۱۶) در تدوین بیانیه مأموریت یا چشم انداز، باید بتوان به پنج سؤال اساسی پاسخ دهد که عبارتند از: ۱-چه چیزی؟ ۲-چه کسی؟ ۳-کجا؟ ۴-چرا؟ و ۵-چگونه؟ در واقع، پاسخ واضح و شفاف به این سؤال ها، فلسفه وجودی سازمان را مشخص می نماید و تصویری از آن سازمان برای خواننده تداعی می کند (نگرشی جامع بر مدیریت استراتژیک، ۳۱۸، ۱۳۸۲)

اجزای بیانیه مأموریت در نهج البلاغه

۱-چه چیزی[۱۲]

مهمترین قسمت یک بیانیه مأموریت و در واقع هدف از تهیه بیانیه، این است که برای همگان مشخص شود که سازمان چرا به وجود آمده است و به چه کاری مشغول می باشد (دستنامه برنامه ریزی استراتژیک، ۹، ۱۳۸۷)

در پاسخ به این سؤال، بیانی مأموریت که در نهج البلاغه ارائه می گردد این سؤالات را مورد توجه قرار داده است: محتوای مطالب نهج البلاغه چیست و دارای چه ابعادی است؟ و از حیث مدیریتی از چه موضوعاتی برخوردار می باشد؟

جدول ۱ شامل مؤلف چه چیزی، با ابعاد مختلف آن در نهج البلاغه است و حیطه و ماهیت مربوطه را مشخص می نماید.

جدول ۱-براساس مؤلفه چه چیزی؟ (به PDF نگاه شود) منبع: (خانواده و رسانه با الهام از نهج البلاغه، زمستان ۱۳۸۹، ص ۱۳۰)

۲-چه کسی/کسانی[۱۳]

«چه کسی» در بیانیه مأموریت، بیانگر آن است که مخاطب یا مخاطبان در حکومت علوی چه کسانی هستند؟ و مطالب و محتویات مندرج در نهج البلاغه شامل چه افرادی می شود؟

جدول ۲-شامل مؤلف چه کسی، با ابعاد مختلف آن در نهج البلاغه استکه در ذیل مشاهده می شود.

جدول ۲-مؤلفه و ابعاد براساس چه کسی؟ (به PDF نگاه شود) منبع: (خانواده و رسانه با الهام از نهج البلاغه، زمستان ۱۳۸۹، ص ۱۳۲)

۳-کجا[۱۴]

مراد از «کجا» در بیانیه مأموریت همان چشمانداز است. دورنما یا چشم انداز، تصویری سراسر ذهنی (آرمانی) است که وضعیت سازمان را آن گاه که به خوبی از عهده انجام مأموریت برآمده و به اهداف خود رسیده، نشان می دهد. (تجربه ای موفق از کاربرد مدیریت راهبردی، ۱۳۸۷، ۱۱۵)و بیانگر آن است که «در آینده در کجا می خواهیم باشیم» (همان، ص ۳۷)

در ترسیم چشم انداز سازمان، از یک سو، چشم انداز مطلوب (آرمان) و آینده ای که در پی ساختن آن می باشیم، ترسیم می شود و از سوی دیگر، با توجه به افق مورد نظر، برای تدوین استراتژی و برنامه ها، ترسیمی از آینده محتمل صورت خواهد گرفت. (نگرشی جامع بر مدیریت استراتژیک، ۱۳۸۲، ۲۲۰)

چشم انداز (بینش) به دو بخش اصلی ایدئولوژی اصلی و آینده متصور تقسیم گردیده که هر یک خود مشتمل بر دو زیر بخش به ترتیب با عناوین ارزشهای اصلی و مقصود اصلی برای بخش اولی و زیربخش‏های هدف خطیر و توصیف روشن از وضعیتی که اهداف در آن تحقق یافته است، به عنوان بخش دوم مطرح گردیده اند (همان) بدون در اختیار داشتن چشم اندازی روشن درمورد مقصدی که سازمان می کوشد بدان دست یابد، پیشرفت در جهت اهداف مقرر بی روح است (تجربه ای موفق از کاربرد مدیریت راهبردی، ۱۳۸۷، ۴۱)

با عنایت به توضیحات فوق و ضرورت تعیین چشم انداز در قالب بیانیه مأموریت، می توان چشم انداز حکومت علوی (ع) را به صورت جدول ۳، با ابعاد مربوطه ترسیم نمود.

جدول ۳-۲ مؤلّفه و ابعاد براساس کجا؟ (به PDF نگاه شود)

۴-چرا[۱۵]

مفهوم «چرا» در بیانیه مأموریت همان «هدف بهینه سازمان» است که به رسالت و یا دلیل وجودی سازمان اشاره دارد. رسالت در واقع بیانیه ای است که دلیل وجودی سازمان را به تفصیل مشخص می سازد و در این قسمت، «باید به این سؤال که چرا ما وجود داریم؟ چرا ما کاری را که انجام می دهیم، باید انجام دهیم؟ پاسخ گوید.» (تجربه ای موفق از کاربرد مدیریت راهبردی، ۱۳۸۷، ۳۹) و در حقیقت، به «فلسفه سازمان که شامل باورهای بنیادی، ارزشها، آرمان ها و آرزوها، اولویتهای فلسفی و اخلاقی اصلی سازمان است، می پردازد.

جدول ۴، بیانگر مؤلفه «چرا» و ابعاد آن که براساس اهداف بلند مدت و فلسفه وجودی حکومت علوی (ع) در نهج البلاغه شناسایی شده است، به صورت ذیل می آید.

جدول ۴-۲ مؤلفه و ابعاد براساس چرا؟ (به PDF نگاه شود)

۵-چگونه؟[۱۶]

این سؤال به این موضوع می پردازد که ویژگی های منحصر به فرد و مزیتهای رقابتی سازمان در رسیدن به این هدفها چیست؟ (نگرشی جامع بر مدیریت استراتژیک، ۱۳۸۲، ۲۱۸) سازمانها، در راستای کامیابی، معمولا تلاش می کنند

تا نسبت به رقبای خود، از مزیت رقابتی برخوردار باشند و برای این کار، باید به قابلیتی ویژه دست یابند؛ بنابراین باید در بیانیه مأموریت مشخص شودکه سازمان دارای چه مزیت رقابتی یا شایستگی متمایز می باشد. (دستنامه برنامه ریزی استراتژیک، ۱۰، ۱۳۸۷) لذا آنچه که در نهج البلاغه به عنوان ویژگی ها و امتیازات حکومت علوی (ع) نسبت به سایر حکومت ها، مورد شناسایی قرار گرفت. در جدول ۵-شامل مؤلّفه «چگونه» و ابعاد آن منعکس شده است.

جدول ۵-مؤلّفه و ابعاد براساس چگونه؟ (به PDF نگاه شود)

بیانیه ماموریت حکومت علوی (ع)

از تجزیه و تحلیل اجزای مأموریت در نهج البلاغه (۴h+W) و بررسی خطبه ها و اوامر، نامه ها و رسائل و کلمات حکمت آمیز و مواعظ مندرج در نهج البلاغه، می توان بیانیه مأموریت حکومت علوی (ع) را بدین صورت ترسیم نمود:

حکومت علوی، در سایه مدیریت و زعامت مولای متقیان حضرت علی (ع) به عنوان الگوی بی بدیل مدیریت اسلامی، بر آن بود تا با مبارزه با دشمنان، مقابله با ظالمان و ستمگران، دفاع از مظلومان و ستمدیدگان، جمع آوری مالیات و زکات، اجرای شایسته سالاری و تقسیم عادلانه بیت المال و بهره گیری از مزیت حاکمیت احکام و ارزشهای اسلامی نسبت به برقراری امنیت و آسایش، اقامه حق و دفع باطل، ایجاد آبادانی و رفاه، انجام اصلاحات و برقراری قسط و عدل مبادرت ورزیده و با آشنا نمودن مردم با معارف الهی و تربیت آنها، زمینه های لازم برای رشد و پویایی و عزت و سربلندی جامعه اسلامی جهت نیل به سعادت و رستگاری امّت اسلام را فراهم و از طریق سوق دادن مردم به سوی آخرت به عنوان هدف نهایی، آنان را به سمت منزلگاه ابدی (بهشت جاویدان) و قرب الهی رهنمون سازد.

ب)اهداف بلند مدت

می توان هدف های بلند مدت را به صورت نتیجه های خاصی که سازمان می کوشد در تأمین مأموریت خود به دست آورد، تعریف کرد. مقصود از دوره بلند مدت، دوره ای است که بیشتر از یکسال باشد. از آن نظر این هدفها برای موفقیت سازمان لازم و ضروری هستند که تعیین کننده مسیر سازمان می باشند، (مدیریت استراتژیک، ۱۳۸۹، ۳۷) اهداف بلند مدت، مشخص کننده نتایج راهبردیی است که مأموریت و راهبرد سازمان باید به آن ها دست یابد. معمولا وجود ۳ تا ۶ هدف بلند مدت برای هر سازمانی کافی است. (تجربه ای موفق از کاربرد مدیریت راهبردی، ۱۳۸۷، ۱۱۴)

اهداف بلند مدتی که مولای متقیان حضرت علی (ع) قصد تحقق آن را در حکومت داشت، از نگاه شهید مطهری در قالب فراز سوم خطبه ۱۳۱ که بعنوان اهداف اصلاحی و کلی نهضت‏های اسلامی به آن اشاره نموده است شامل:

۱-خطبه ۱۳۱: (اقامه حق-اصلاحات-امنیت)

{/اللهّم إنّک تعلم أنّه لم یکن الّذی کان منّا منافسه فی سلطان و لا التماس شیء من فضول الحطام و لکن لنردّ المعالم من دینک و نظهر الإصلاح فی بلادک فیأمن المظلومون من عبادک و تقام المعطّله من حدودک/}؛ خدایا تو می دانی که جنگ و درگیری ما برای به دست آوردن قدرت و حکومت و دنیا و ثروت نبود؛ بلکه می خواستیم نشانه های حق و دین تو را به جایگاه خویش باز گردانیم و در سرزمین های تو اصلاح را ظاهر کنیم تا بندگان ستمدیده ات در أمن و أمان زندگی کنند و قوانین و مقررّات فراموش شده تو بار دیگر اجراء گردد.

این خطبه در منبر کوفه ایراد شد و به خطبه «منبریّه» معروف است که در آن علل پذیرش حکومت و صفات یک رهبر عادل را بیان می دارد (فلسفه حکومت اسلامی)

اما در نهج البلاغه علاوه بر خطبه مورد اشاره که گویای چهار هدف؛ ایجاد اصلاحات، ایجاد آبادانی و رفاه، برقراری امنیت و برپا داشتن مقررات فراموش شده می باشد، خطبه ها و نامه های واضحی وجود دارند که بیانگر فلسفه و هدف حکومت علوی (ع) بوده و عبارتند از:

۲-خطبه ۴۰: (برقراری امنیت -تامین رفاه عمومی -اقامه حق)

{/کمله حقّ یراد بها الباطل نعم إنه لا حکم إلاّ للّه و لکن هؤلاء یقولون لا إمره إلاّ للّه و إنّه لا یدّ للنّاس من أمیر برّ أو فاجر یعمل فی إمرته المؤمن و یستمتع فیها الکافر و یبلّغ اللّه فیها الأجل و یجمع به الفیء و یقاتل به العدوّ و تأمن به السبل و یؤخذ به للضّعیف من القوی حتی یستریح برّ و یستراح من فاجر/}؛ آنگاه که شعار خوارج را شنید که می گویند لا حکم لا اللّه در سال ۳۸ هجری در مسجد کوفه فرمود) ضرورت حکومت: سخن حقّی است که از آن اراده باطل شد؛ آری، درست است فرمانی جز فرمان خدا نیست ولی اینها می گویند زمامداری جز برای خدا نیست در حالی که مردم به زمامداری نیک یا بد نیازمندند تا مؤمنان در سایه حکومت به کار خود مشغول و کافران هم بهرمند شوند و مردم در استقرار حکومت زندگی کنند به وسیله حکومت بیت المال جمع آوری می گردد و به کمک آن با دشمنان می توان مبارزه کرد. جادّه ها أمن و امان و حقّ ضعیفان از نیرومندان گرفته می شود نیکوکاران در رفاه و از دستبدکاران در امان می باشند.

۳-خطبه ۳۳: (اقامه حق و دفع باطل)

{/عند خروجه لقتال أهل البصره قال عبد اللّه ابن عبّاس دخلت علی أمیر المؤمنین ((ع)) بذی قار و هو یخصف نعله فقال لی ما قیمه هذه النّعل فقلت لا قیمه لها فقال ((ع)) و اللّه لهی أحبّ إلیّ مِن إمرتکم إلاّ أن أقیم حقا أو أدفع باطلا /}: در سال ۳۶ هجری به هنگام عزیمت به شهر بصره جهت جنگ با ناکثین در سرزمین ذی قار) «ابن عباس می گوید در سرزمین «ذی قار» خدمت امام رفتم که داشت کفش خود را پینه می زد؛ تا مرا دید فرمود: قیمت این کفش چقدر است گفتم بهایی ندارد. فرمود: به خدا سوگند همین کفش بی ارزش نزد من از حکومت بر شما محبوب تر است مگر اینکه حقّی را با آن به پا دارم یا باطلی را دفع نمایم.

۴-خطبه ۱۵: (عدالت)

(و من کلام له (ع) فیما رده علی المسلمین من قطائع عثمان {/و اللّه لو وجدته قد تزوّج به النّساء و ملک به الإماء لرددته فإن ّفی العدل سعه و من ضاق علیه العدل فالجور علیه أضیق /} (درباره اموال فراوان بیت المال که عثمان به بعضی از خویشاوندان خود بخشیده بود. ابن عباس می گوید: روز دوّم خلافت در سال ۳۵ هجری این سخنرانی را ایراد فرمود). به خدا سوگند بیت المال تاراج شده را هر کجا که بیابم به صاحبان اصلی آن باز می گردانم گر چه با آن ازدواج کرده یا کنیزانی خریده باشند؛ زیرا در عدالت، گشایش برای عموم است و آن کس که عدالت بر او گران آید تحمّل ستم برای او سخت تر است.

۵-نامه ۵۳: (ایجاد آبادانی و تامین رفاه عمومی)

و من عهد له ((ع)) کتبه للاشتر النخعی رحمه اللّه لما ولّاه علی مصر و أعمالها حین اضطراب أمر أمیرها محمد ابن أبی بکر و هو أطول عهد کتبه و أجمعه للمحاسن.

بسم اللّه الرّحمن الرّحیم هذا ما أمر به عبد اللّه علیّ أمیر المؤمنین مالک ابن الحارث الأشتر فی عهده إلیه حین ولاّه مصر جبابه خراجها و جهاد عدوّها و استصلاح أهلها و عماره بلادها؛ نامه به مالک اشتر در سال ۳۸ هجری هنگامی که او را به فرمانداری مصر برگزید آن هنگام که اوضاع محمد بن ابی بکر متزلزل شد و از طولانی ترین نامه هاست که زیبایی های تمام نامه ها را دارد).

به نام خداوند بخشنده مهربان. این فرمان بنده خدا علی امیرمؤمنان به مالک اشتر پسر حارث است در عهدی که با او دارد هنگامی که او را به فرمانداری مصر بر می گزیند تا خراج آن دیار را جمع آورد و با دشمنانش نبرد کند کار مردم را اصلاح و شهرهای مصر را آباد سازد.

از اینرو، با نگرش به خطبه ها و نامه های مذکور از امام علی (ع) در نهج البلاغه میتوان به پنج هدف اصلی و اساسی آن حضرت در حکومت پی برد:

الف)برقراری امنیت و آسایش

بی شک اوّلین و مهمترین شرط برای زندگی صحیح امنیّت و نظم است، سپس وجود افراد نیرومندی است که در برابر دشمنان خارجی و زیاده خواهان داخلی سدّی ایجاد کنند که آن هم بدون تشکیل حکومت و بیت المال و جمع آوری بخشی از اموال عمومی در آن امکان پذیر نیست (پیام امام، ج ۱۳۷۵، ۲، ص ۴۳۶) رفاه و آسایش زندگانی در امنیت است. (گفتار امیر المؤمنین (ع)، ج ۱، ص ۱۱۰) امام (ع) جامعه ای می خواهد که در آن جان و مال و عرض و آبروی همه افراد محفوظ بوده هر کسی در کمال آرامش و امنیت به انجام وظائف فردی و اجتماعی مشغول باشد (یادنامه کنگره هزاره، ۱۳۶۰، ص ۱۵۳) لذا برقراری امنیت که لازمه ایجاد نظم و پیرو آن آسایش خواهد بود در نهج البلاغه نیز به عنوان یکی از وظایف اصلی و اساسی حکومت بوده و ضرورت و اهمیت آن در خطبه ها، نامه ها و حکمتها در جدول (ش ۶) ارائه می گردد.

ب)ایجاد آبادانی و تأمین رفاه عمومی

ایجاد آبادانی در کشور یکی از وظایف اصلی حکومت اسلامی بشمار رفته و موجبات بسترسازی را جهت تامین رفاه عمومی و اقتصادی برای مردم جامعه فراهم خواهد نمود.

به وجود آمدن رفاه اقتصادی از مختصات بسیار مهم یک تمدن است، به این معن