خرید و دانلود فایل پاورپوینت کامل زبان (غیبت)

بخشی از متن فایل پاورپوینت کامل زبان (غیبت) :

عن رسولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله: «و قالَ لَهُ رجُلٌ: أَوْصنی، فقال صلی الله علیه و آله: احْفَظْ لِسانَک، ثُمَّ قال: یا رسولَ اللَّهِ أوْصِنی، فقال: وَیحَک وَهَلْ یکبُّ النّاسَ علی مَناخِرِهِمْ فی النّارِ إلّا حَصَائِدُ أَلْسِنَتِهِمْ؟». [۱]

مردی به رسول خدا گفت: «به من سفارشی کن، فرمود: زبانت را نگه دار، سپس گفت: یا رسول اللَّه به من سفارش کن، فرمود: وای بر تو آیا جز این نیست که مردم برای آنچه با زبان درو می کنند در دوزخ سرنگون می شوند».

این حدیث به صورت دیگری از معاذ بن جبل نقل شده است:

«قال: کنتُ مع النّبی صلی الله علیه و آله فی سَفَرٍ فَأصْبَحْتُ یوماً قریباً مِنْهُ، وَنَحْنُ نَسیرُ، فقلتُ: یا رسولَ اللَّهِ أخْبِرْنی بِعَمَلٍ یدْخِلُنِی الْجَنّهَ، وَیباعِدُنی مِنَ النّارِ، فأخْبَرَهُ إلی أن قال: ألا أُخْبِرُک بِمِلاک ذلِک کلِّه؟ قلتُ: بلی یا رسولَ اللَّهِ، قال: کفَّ عَلَیک هذا- و أشار إلی لِسَانِهِ- قُلتُ: یا نَبِی اللَّهِ، وَإنّا لَمُؤاخَذُونَ بِما نَتَکلَّمُ به؟ قال: ثَکلَتْک أمُّک، وَهَل یکبُّ النّاسَ فی النّارِ علی وُجوهِهِم- أو قال: علی مَنَاخِرِهِمْ- إلّاحَصائِدُ ألْسِنَتِهِم؟

؛ معاذ بن جبل که از یاران پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است می گوید: در سفری با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بودم، در صبحی به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله عرض کردم: عملی را به من یادآوری کن که مرا وارد بهشت کرده و از آتش جهنّم دور کند؟ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بعد از گفتن مطالبی به معاذ فرمود: آیا تو را خبر بدهم به ملاک و معیار این مطالب؟ گفتم: بله، فرمود: نگه داری زبان است. گفتم: ای پیامبر آیا ما به واسطه سخن گفتن مؤاخذه می شویم؟ فرمود: مادرت به عزایت بنشیند آیا جز این نیست که مردم برای آنچه با زبان درو می کنند در دوزخ سرنگون می شوند؟». [۲]

در روایات ما درباره دو مسأله بحث شده و اهمّیت فوق العاده ای برای هر دو بیان شده است که یکی سکوت و دیگری حفظ زبان است؛ علمای اخلاق معتقدند که سالکان راه حق بدون رعایت سکوت و حفظ زبان از انواع گناهانی که به آن آلوده می شوند به جایی نمی رسند.

در دو مورد از آیات قرآن مسأله سکوت به عنوان یک ارزش والا مطرح شده است؛ نخست در داستان حضرت مریم علیها السلام؛ در آن لحظات طوفانی که درد زایمان به حضرت مریم دست داد، غم و اندوه سراسر وجودش را فرا گرفت؛ به خصوص از اینکه نوزادش متولّد شود و رگبار تهمتهای مردم بی ایمان متوجّه او گردد، تا آنجا که از خدا تقاضای مرگ کرد، در این هنگام ندایی شنید که به او دستور داد: «غمگین مباش، پروردگارت از پایین پای تو چشمه آب گوارایی جاری ساخته (و درخت خشکیده خرما به فرمان او به بار نشسته است). . . از آن غذای لذیذ بخور و از آن چشمه گوارا بنوش و چشمت را (به مولود تازه) روشن دار و هر گاه انسانی را دیدی و از تو توضیح خواست با اشاره بگو: من برای خدای رحمان روزه گرفته ام و امروز با احدی سخن نمی گویم؛ «فَإِمَّا تَرَینَّ مِنَ الْبَشَرِ أَحَداً فَقُولِی إِنِّی نَذَرْتُ لِلرَّحْمَانِ صَوْماً فَلَنْ أُکلِّمَ الْیوْمَ إِنسِیاً»». [۳]

و می دانیم که نذر همواره به کاری تعلّق می گیرد که دارای رجحان و مطلوبیت

الهی باشد، بنابراین «روزه سکوت» در آن امّت یک عمل الهی بوده که در شریعت اسلام تحریم شده است.

در آیه دیگر همین سوره اشاره دیگری به اهمّیت سکوت دیده می شود، آنجا که در داستان حضرت زکریا علیه السلام می خوانیم هنگامی که مژده تولّد حضرت یحیی علیه السلام در آینده نزدیک به او داده شد، در حالی که هم خودش پیرو ناتوان بود و هم همسرش نازا، از خداوند تقاضای نشانه ای کرد «قَالَ رَبِّ اجْعَلْ لِّی آیهً» و به او وحی شد که: «نشانه تو این است که سه شبانه روز تمام در حالی که زبانت سالم است قدرت سخن گفتن با مردم رانخواهی داشت (تنها زبانت به ذکر خدا و مناجات با او گردش می کند) «قَالَ آیتُک أَلَّا تُکلِّمَ النَّاسَ ثَلَاثَ لَیالٍ سَوِیاً»». [۴]

همین معنا در سوره آل عمران آیه ۴۱ نیز آمده است.

در روایات ما هم اهمّیت زیادی به سکوت داده شده که به بخشی از آن اشاره می کنیم:

۱- در زمینه تأثیر سکوت در تفکر عمیق و استواری عقل، رسول اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید: «

إذا رَأَیتُمُ المُؤمِنَ صَموتاً فَأدْنوا مِنْهُ فإنَّه یلْقی الْحِکمَهَ وَالْمُؤمِنُ قَلیلُ الکلامِ کثِیرُ العَمَلِ وَالمُنافِقُ کثِیرُ الکلامِ قَلِیلُ العَمَلِ ؛ هنگامی که مؤمن را خاموش ببینید به او نزدیک شوید که دانش و حکمت به شما القا می کند، و مؤمن کمتر سخن می گوید و بسیار عمل می کند و منافق بسیار سخن می گوید وکمتر عمل می کند». [۵]

۲- از بعضی از روایات به دست می آید که یکی از مهمترین عبادات سکوت است؛ از جمله در مواعظ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به ابوذر می خوانیم: «

ارْبَعٌ لا یصِیبُهُنَّ إلّا مُؤْمِنٌ، الصَّمْتُ و هُو أوَّلُ العِبادَهِ ؛ چهار چیز است که تنها نصیب مؤمن می شود، نخست سکوت است که سرآغاز عبادت می باشد». [۶]

۳- از بعضی احادیث استفاده می شود که پرگویی مایه قساوت و سنگدلی است، در حدیثی از امام صادق علیه السلام می خوانیم:

«کانَ المَسیحُ علیه السلام یقولُ: لاتُکثِرِ الکلامَ فی غَیرِ ذِکرِاللَّه فانَّ الَّذِینَ یکثِرونَ الکلامَ فی غَیرِاللَّهِ قاسِیهٌ قُلُوبُهُم ولکنْ لایعْلَمونَ ؛ حضرت مسیح علیه السلام می فرمود: جز به ذکر خدا سخن زیاد مگویید، زیرا کسانی که در غیر ذکر خدا سخن بسیار می گویند، دلهایی پرقساوت دارند ولی نمی دانند». [۷]

۴- امام علی بن موسی الرضا علیه السلام می فرماید:

«انَ الصّمْتَ بابٌ مِنْ أبوابِ الحِکمَهِ، انَّ الصَمْتَ یکسِبُ المَحَبَّه انَّهُ دلیلٌ علی کلِّ خَیرٍ ؛ سکوت دری از درهای دانش است، سکوت محبّت می آورد، و دلیل و راهنمای همه خیرات است». [۸]

۵- سکوت سبب نجات از بسیاری از گناهان می شود و در نتیجه کلید ورود در بهشت است، چنان که در حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می خوانیم:

مردی نزد آن حضرت آمد و طالب سعادت و نجات بود، پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمود: آیا تو را به چیزی راهنمایی کنم که خدا به وسیله آن تو را وارد بهشت سازد؟ عرض کرد: آری ای رسول خدا؛ سپس حضرت دستور به انفاق و یاری مظلوم و کمک از طریق مشورت فرمود، و بعد دستور به سکوت داده و فرمود: «فَاصْمِتْ لِسانَک إِلّا مِن خیرٍ ؛ سخن مگو جز در جایی که خیر است» و در پایان افزود: هرگاه یکی از این صفات در تو باشد، تو را به سوی بهشت می برد. [۹]

بعد از ذکر این مقدّمه به حدیث مورد بحث بر می گردیم و چند نکته را یادآور می شویم:

نکته اوّل: حدیث می فرماید این افراد را به صورت در آتش می اندازند، چرا؟ به یکی از جهات ذیل.

الف) صورت عضو بسیار حسّاسی است به همین جهت انسان وقتی می خواهد زمین بخورد ناخودآگاه دستش را سپر صورت می کند تا آسیبی به صورت نرسد.

ب) به خاطر تحقیر آمیزبودن آن است.

ج) عضوی که باعث گناه شده، بسوزد.

نکته دوم: از روایت استفاده می شود که اصلاح زبان، کلید اصلاح انسان و انحراف آن سبب انواع انحرافات است، چرا که زبان ترجمان دل و نماینده عقل و کلید شخصیت انسان و مهمترین دریچه روح است.

به تعبیر دیگر، آنچه در صفحه روح انسان نقش می بندد، قبل از هر چیز بر صفحه زبان و در لابه لای گفته های او ظاهر می شود. امام علی علیه السلام می فرماید:

«تَکلَّموا تُعْرَفوا فَانَّ الْمَرْءَ مَخْبوءٌ تَحْتَ لِسانِهِ

؛ سخن بگویید تا شناخته شوید همانا شخصیت هر کس زیر زبانش نهفته است». [۱۰]

تا مرد سخن نگفته باشد

عیب و هنرش نهفته باشد

نکته سوم: به همان نسبت که برکات زبان و آثار سازنده آن زیاد است، آفات و گناهانی که به وسیله آن انجام می گیرد و آثار مخرّبی که در فرد و جامعه دارد، بسیار زیاد می باشد.

مرحوم «فیض کاشانی» در کتاب