خرید و دانلود فایل پاورپوینت کامل حجاب، آزادی معنوی

بخشی از متن فایل پاورپوینت کامل حجاب، آزادی معنوی :

سیری در برخی از اسرار معرفتی حجاب

مقدمه

حجاب همانند دیگر احکام دین خاتَم می تواند از ابعاد مختلف فردی، اجتماعی، تربیتی، فرهنگی، فقهی، اقتصادی، حقوقی، جامعه شناختی، تاریخی، تمدنی و… بررسی شود. در این میان، پرداختن به «اسرار معرفتی» حجاب غایب است. «سِرّ» یا «اسرار» احکام، بیانگر جنبه های باطنی و عمیق تر مرتبط بدان ها یا پشت صحنه ها و پشتوانه های تکوینی و معرفتی آنهاست.[۱] ظاهر حجاب، پوشاندن بدن یا زینت ها و تنظیم گفتار و رفتار نسبت به نامحرم مطابق حدود مقرّر شرعی است، امّا در ورای این دستور الهی چه اسرار و بواطنی نهفته است؟

مقدمه نخست مورد نیاز آن که، افعال انسان به لحاظ آغاز و انجام، حقیقت و باطنی دارند. از یکسو، به دلیل هویّت «شعوری ارادی» انسان، همه افعال اختیارش از مبدأ شعوری برمی خیزند، یعنی کُنش های انسانی همیشه برآمده از «معنا» یا معانی و همراه و آکنده از آنهاست. از دیگرسو، عمل انسان پس از وقوع زایل نمی شود، بلکه مطابق متون دینی، برهان های عقلی و شهودهای قلبی باطن و حقیقتی دارد؛ هم چنان که پیامبر گرامی اسلام(ص) فرموده اند: «برای هر چیزی حقیقتی است.»[۲] بنابراین، هر عملی از از اصل و ریشه های تکوینی برمی خیزد و به میزان معرفت و اخلاص فاعلش اوج گرفته و در مراتب عالَم صعود می کند.

مقدمه دیگر این که، دستورات و احکام دین را نباید تنها دست های اعمال ظاهری خشک بی جان و روح دانست که فقط با اعتباری بدون بنیان و غایت گرد یکدیگر آمده اند بدون آنکه از مغز و حقیقتی برخاسته باشند و رو به مقصد و هدفی داشته باشند،[۳] بلکه دستورهای دینی هم از حقیقتی متناظر با خود برمی آیند و هم به حقیقت باطنی انسان شکل می دهند. از این رو، سعادت و کمال حقیقی انسان نیز با تطبیق «مبادی» و «مقاصد» اعمال او (انطباق اعمالش با اهداف خلقت او و رساننده بودن بدان ها) تحقق می یابد. از آنجا که اسلام کامل ترین راهنمای انسان به بهترین مقاصد و حقایق منطبق با سرشت او و آفرینش عالَم است، التزام به دستوراتش در حیطه های مختلف می تواند انطباق یاد شده را به بهترین وجه شکل بدهد و والاترین کمال ممکن را برای انسان رقم بزند.

با لحاظ مقدمات برشمرده باید گفت که حجاب به عنوان یکی از دستورات دین نیز مراتبی دارد که از مبادی معرفتی شروع شده و پس از تحقّق ظاهری، روح و باطنی می یابد که بسته به عمق معرفت و میزان خلوص فاعلش تا مراتبی از عالَم اوج می گیرد و درجاتی از کمال را برای او رقم می زند. در هر مرتبه حکمت ها، آداب و اسرار بسیاری نهفته است که به برخی اشاره می شود.

الف. حجاب؛ شاهراه بندگی زن

از یک لحاظ، مهم ترین عامل رشدآفرین و سعادت ساز بودن حجاب برای زن آن است که التزام به چنین دستوری می تواند بهترین بروز و ظهور «عبودیّت و بندگی» او نسبت به خداوند باشد. بندگی نیز صراط مستقیم کمال و تنها مسیر رسیدن به سعادت نهایی است. جهت توضیح باید به «هویّت بندگی» و «بندگی ویژه نهفته در تعهّد زن به حجاب» اشاره شود.

۱. هویّت بندگی

حقیقت هستی شناسانه بندگی با بندگی های عُرفی رایج در فضاهای قراردادی بشر تفاوت عمیق دارد. روح معنای بندگی، مملوک و تحت ملکیّت دیگری بودن است. «ملکیّت» دو نوع حقیقی و غیرحقیقی دارد. ملکیّت غیرحقیقی از قراردادهای بشری و اعتبارات اجتماعی ناشی می شود که جهت تنظیم نظم اجتماعی مورد جعل و پذیرش اجتماع قرار می گیرد. چنین ملکیّتی محدود، قابل زوال یا انتقال است و تنها در حوز اجتماع بشری و در عالم دنیا معنا و کاربرد دارد. امّا «ملکیّت حقیقی»، حقیقتی تکوینی، مخصوص خداوند متعال و نسبت به همگی موجودات در تمامی حیطه های وجودیشان است.[۴]

حقیقت ملکیّت خداوند نسبت به موجودات، فقر ذاتی و تعلّق محض شان بدو در اصل تحقّق و استمرارشان است. در حکمت متعالیه اسلامی، این مسأله اثبات و تبیین شده که همه موجودات نسبت به خداوند، هویّتی سراسر فقر، تعلّق و وابستگی محض دارند و هیچ کدام در هیچ حوزه ای از ابعاد وجودیشان، تحقّق مستقلّ جداگانه ای از خداوند ندارند و همگی مملوک و مقهور وجود نامتناهی اوست. از بندگی ناشی از ملکیّت حقیقی خداوند به «بندگی تکوینی» یاد می شود که شامل همه موجودات عالم است؛ إِنْ کلُّ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ إِلّا آتِی الرَّحْمنِ عَبْداً.[۵]

امّا آنگاه که پای اختیار یا هویت شعوری ارادی به میان می آید، نوع دیگر بندگی، یعنی «بندگی تشریعی یا سلوکی» شکل می گیرد. بندگی تشریعی سبب می شود که انسان هویّت اصلی فقری اش را بیابد. حضور در نشأه مادّی و اشتغال قلب به تدبیر بدن و تعیّنات، دل مشغولی ها و دلبستگی ها باعث می شوند تا اغلب انسان ها از درک حقیقت فقری خود غافل شوند؛ مگر آنکه با انقطاع اضطراری یا ارادی بدان دست بیابند. یک راه مهم درک حقیقت فقری خود، تلاش ارادی برای رفع حجاب ها و زنگارهاست که «بندگی سلوکی» را رقم می زند.

بندگی سلوکی بهترین شیو رفع حجاب های فراروی دید قلب و نزدیک ترین راه دیدار خداوند است؛ وَ أَنِ اعْبُدُونی هذا صِراطٌ مُسْتَقیمٌ.[۶] اسلام کامل ترین تجلّی بندگی سلوکی و صراط مستقیم سعادت است. همه عناصر دین؛ به ویژه رفتارهای تشریعی یا احکام، به گونه ای طراحی شده اند که تحقق بخش بندگی هرچه بیشتر باشند. ازاین رو، می توان روح ساری در دین؛ به ویژه ابعاد رفتاری و عملی یا دستورات دینی را عبودیت نسبت به تنها مولای حقیقی دانست که التزام بدان ها بیشترین کمال و سعادت ممکن را نصیب انسان م