خرید و دانلود فایل پاورپوینت کامل بررسی کارکرد دین در اندیشه و عمل نواب صفوی

تحولی در ارائه‌ها با فایل پاورپوینت کامل بررسی کارکرد دین در اندیشه و عمل نواب صفوی!

اگر به دنبال یک روش ساده اما حرفه‌ای برای ارائه‌ی مطالب خود هستید، فایل پاورپوینت کامل بررسی کارکرد دین در اندیشه و عمل نواب صفوی بهترین انتخاب شما خواهد بود. فایل پاورپوینت کامل بررسی کارکرد دین در اندیشه و عمل نواب صفوی از پایه بر اساس اصول طراحی مدرن ساخته شده و تضمین می‌کند که اسلایدهای شما جذاب، منظم و آماده‌ی استفاده باشند.

فایل پاورپوینت کامل بررسی کارکرد دین در اندیشه و عمل نواب صفوی شامل ۱۲۰ اسلاید است که با ترکیب بصری زیبا و چیدمانی حرفه‌ای، ارائه‌ی شما را به سطحی بالاتر می‌برد.

چرا باید از فایل پاورپوینت کامل بررسی کارکرد دین در اندیشه و عمل نواب صفوی استفاده کنید؟

✔ طراحی حرفه‌ای: هر اسلاید فایل پاورپوینت کامل بررسی کارکرد دین در اندیشه و عمل نواب صفوی با دقت بالا تنظیم شده تا بیشترین تأثیر را روی مخاطبان بگذارد.

✔ صرفه‌جویی در زمان: نیازی نیست ساعت‌ها وقت خود را برای طراحی پاورپوینت بگذارید، همه چیز آماده است.

✔ استفاده‌ی آسان: بدون نیاز به ویرایش‌های پیچیده، کافی است فایل را باز کنید و ارائه دهید.

✔ فایل پاورپوینت کامل بررسی کارکرد دین در اندیشه و عمل نواب صفوی قابل استفاده در هر محیطی: چه در دانشگاه، چه در جلسات کاری، فایل پاورپوینت کامل بررسی کارکرد دین در اندیشه و عمل نواب صفوی حرفه‌ای نیاز شما را کاملاً برآورده خواهد کرد.

متمایز باشید!

دیگر نگران بهم‌ریختگی یا طراحی‌های غیرحرفه‌ای نباشید. فایل پاورپوینت کامل بررسی کارکرد دین در اندیشه و عمل نواب صفوی به شما این امکان را می‌دهد که بدون دغدغه روی محتوای خود تمرکز کنید و ارائه‌ای تأثیرگذار داشته باشید.

همین حالا دریافت کنید و تجربه‌ای متفاوت از ارائه‌های حرفه‌ای را داشته باشید!

بخشی از متن فایل پاورپوینت کامل بررسی کارکرد دین در اندیشه و عمل نواب صفوی :

مقدمه

دین در بین روحانیون ایرانی همواره از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است. در تبیین اندیشه و عملکرد گروه هایی که به نحوی در تاریخ ایران معاصر اهمیت بالایی دارند، دین مقوله ای غیر قابل انکار است. یکی از گروه هایی که در بررسی تحولات سیاسی دهه های و شمسی ایران نمی توان حضور آشکار آن را نادیده گرفت، گروه فدائیان اسلام است. فدائیان اسلام پس از جنگ جهانی دوم به نیرویی فعال تبدیل شدند. بیشتر اعضای این گروه از خانواده های تقریبا نیمه فقیر و بازاریان خرده پا بودند و غالبا نیز جوان بوده و شور و حال مبارزه را دارا بودند. (حسینی، : ؛ فیضی، : ) سید مجتبی نواب صفوی از روحانیون انقلابی جوانی است که در جهت گیری این گروه نقش قابل ملاحظه ای داشت. او با تشکیل گروه فدائیان اسلام، کوشید تا قوانین اسلام را احیا کرده و در این مسیر کسانی را که مخالف اجرایی شدن اسلام هستند، از سر راه بردارد. از نظر عنایت، نواب صفوی مردی دارای جذبه بالای روحانی بود که به نیروی آن توانست وفاداری صمیمانه اطرافیان نزدیکش را کسب کند و از احترام روحانیون عالی رتبه در ایران نیز برخوردار باشد. (عنایت، الف: -)

برخی بر این نظرند، اگرچه فدائیان اسلام در بیشتر موارد، با حمایت برخی روحانیون، به حذف فیزیکی شخصیت های برجسته داخلی روی آوردند، با این وجود استدلال رهبر این گروه آن بود که وقتی دشمن به خانه شما هجوم آورده، کشتن وی نیاز به مجوز ندارد. (جعفریان، : ) با مطالعه ای بر احوال و زندگانی و آثار نواب صفوی می توان دریافت، یکی از دغدغه های اصلی او، پیاده شدن احکام اسلام در جامعه ایران است. آنچه می تواند به تبیین رفتار نواب صفوی مدد رساند، کارکرد ویژه دین در اندیشه و عمل نواب صفوی است. در این تحقیق، این کارکرد در حوزه اندیشه و عملکرد گروه فدائیان اسلام به ویژه نواب صفوی بیان خواهد گردید.

چارچوب مفهومی و نظری

«مک گوئر» در تعریف دین دو دسته از تعاریف را از هم متمایز ساخته و آنها را تعریف ذاتی و تعریف کارکردی نامیده است. او می گوید:

تعریف ذاتی یا جوهری به چیستی دین نظر دارد، در حالی که تعاریف کارکردی به آثار و تبعات فردی و اجتماعی آن توجه دارد. (شجاعی زند، : -) در واقع تعریف کارکردی به دنبال پاسخ گویی به این پرسش است که اساسا دین دارای چه کارکردهای فردی و اجتماعی است. برخی از نظریه پردازان بیشتر بر روی کارکرد فردی دین نظر دارند. از نظر ماکس وبر دین به عنوان تکیه گاهی برای بشر، قادر است به حیات معنا بخشد و به زندگی جهت بدهد. او معتقد است کارکرد دین در یک کلام، توجیه الهی بدبختی و خوشبختی است.

به نظر وبر «تضمین روانی دین چه از طریق پیامبر و چه به وسیله کاهن ، هرچند که می تواند صورت های مختلفی داشته باشد، اما کارکردش همیشه یکی است و آن چیزی جز درک پذیر ساختن جهان نیست». (همیلتون ، : ) برخی از نظریه پردازان نیز در تعریف دین بر روی جایگاه و کارکرد اجتماعی دین تأکید کرده اند. «کلیفورد گیرتز» دین را این چنین تعریف می کند:

دین نظامی از نمادها و سمبول ها است که طوری عمل می کنند که موجب وجود انگیزه ها و آمادگی هایی نیرومند، عمیق و پایدار برای انسان ها شده و به تدوین و تنظیم تصورات و مفاهیم نظام کلی وجود می پردازند و بر این مفاهیم و تصورات چنان نمود و ظهوری از حقیقت می پوشانند که می نماید این انگیزه ها و ترتیبات مبتنی بر حقیقت هستند. (ویلم، : )

در تعریفی دیگر، دین به معنای مجموعه ای از اصول، جهان بینی، عقاید، ارزش ها و احکام عملی است که نوعی خاص از زندگی اجتماعی را از پیروان خود طلب می کند، در نتیجه، اشکالی خاص از زندگی و روابط اجتماعی را پدید می آورد. (یوسفی اشکوری، : )

آنچه مسلم است نمی توان میان دو کارکرد فردی و اجتماعی دین تفکیک مطلقی قائل شد.

کسانی که تنظیم وجوه زندگی و ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و… را به طور اصولی به عهده خود انسان می دانند، منکر این نیستند که دین بر اعمال اجتماعی بی تأثیر باشد. (قادری، : ) بنابراین در این پژوهش هر دو کارکرد فردی و اجتماعی دین منظور است.

با توجه به تأثیر عوامل گوناگون بر روی افراد، نوع کارکرد دین در نگرش ایشان نیز متفاوت خواهد بود. همچنان که رضوان السید می گوید:

درست است که نصوص دینی و تأویلات آن، راه های قابل اعتمادی در میراث و ریشه های فکری ما دارد، اما این تأویلات در خلأ و تنها مبتنی بر ساختارهای زبانی، اصولی و کلامی انجام نمی گیرد، بلکه فضای فکری، فرهنگی، سیاسی تأثیر بالایی در آن دارند. (السید، : )

اگرچه توضیح مبسوط و پرداختن به عوامل شکل دهنده بر کارکرد دین ، از حوصله این مقاله خارج است، با این وجود در ارائه چارچوبی برای این بحث می توان گفت، محیط خانوادگی، اجتماعی و مذهبی از مهم ترین عواملی است که بر باورهای یک فرد موثر افتاده و سبب می شود که آن فرد با گونه ای انتظار و تفسیر از دین، نظامی از هنجارها و ارزش ها را برای خود متصور شود. مثلا چنانچه برای فردی کارکرد اجتماعی دین منظور باشد، با توجه به این کارکرد، آن فرد هنجارها و ارزش ها و به بیانی دیگر مجموعه ای از بایدها و نبایدها و نمادهایی را از جامعه اش انتظار خواهد داشت که ممکن است با تفسیر فرد دیگر متفاوت باشد. در صورتی که این انتظارات با وضع موجود ناسازگار باشد، فرد برای ارائه راه حل، در موارد زیادی به رویکردهایی چون انزواطلبی، تقلیل انتظار از دین، حرکت های رادیکال یا بنیادگرایانه و… روی خواهد آورد. در ادامه ضمن ارائه نموداری، نقش کارکردی دین در شکل دهی به اندیشه و عملکرد نواب صفوی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

نمودار کارکرد دین در اندیشه و عمل نواب صفوی

زندگی نامه

سید مجتبی میرلوحی فرزند سید جواد میرلوحی در سال در خانی آباد تهران متولد شد. پدر نواب، فردی روحانی بود که در جریان خلع لباس روحانیت از این کسوت بیرون رفت و وکیل دعاوی دادگستری شد. سید جواد در سال با داور، وزیر عدلیه رضاخان، درگیر شد و سیلی محکمی به او زد و سه سال زندانی شد. نواب پس از مرگ پدر خود، زیر نظر عمویش بزرگ شد و نام خانوادگی نواب را که از آن مادرش بود برگزید. وی مدتی در رشته مکانیک در دبیرستان آلمانی ها تحصیل کرد. روح ضدیت با وضع موجود از همان ابتدا درون نواب هویدا بود. او در آذر طی یک سخنرانی پرشور به دانش آموزان می گوید:

برادران! ما در مقطعی از تاریخ وطنمان قرار گرفته ایم که در برابر آینده مسئولیم. هجوم اجانب به خصوص فرهنگ غربی، همه بنیادهای مذهبی ما را تهدید می کند و انسان عصر ما را به صورت برده در می آورد. در گذشته اقتصاد ما و اکنون شخصیت ما را می کوبند. (سیدکباری، : )

نواب بعد از مدتی برای کار به آبادان رفت و پس از چندی کار را رها کرده و به نجف رفت و به تحصیل علوم دینی در حوزه نجف مشغول شد. (جعفریان، : ) نواب در اسفند طی اعلامیه ای موجودیت فدائیان اسلام را اعلام کرد. در این اعلامیه که با عنوان «دین و انتقام» نگاشته شده بود، آمده است:

ما زنده ایم و خدای منتقم بیدار، خون های بیچارگان از سر انگشت خودخواهان شهوتران که هر یک به نام و رنگی پشت پرده سیاه و سنگرهای ظلم و خیانت و دزدی و جنایت خزیده اند، سالیان درازی است فرو می ریزد.

اعلامیه سرتاسر از مبارزه، جهاد، شهادت و انتقام دم می زد و در آخر اعلامیه با آوردن آیه «وکلا تکحؤسکبکن الذین ک قتلوا فی سکبیل الله أمؤوکاتا کبل ؤ أحؤیکاء عنؤدک ربهم ؤ یرؤزکقون» مشروعیت جهاد را یاد آور شده بود. (حسینیان، ب: ) احمد کسروی، عبد الحسین هژیر، حاجعلی رزم آرا، دکتر فاطمی و حسین علا از مهم ترین شخصیت هایی هستند که توسط گروه فدائیان اسلام به رهبری نواب صفوی مورد حمله قرار گرفتند.

وضعیت جامعه ایران

اگرچه نفوذ مظاهر تمدن غرب در ایران به چندین دهه قبل برمی گشت، با این وجود، حضور کشورهای خارجی و نفوذ چند صد ساله استعمار در ایران با آغاز قرن بیستم پر رنگ تر شد. اسپوزیتو می نویسد:

بعد از مشروطه، کشور مبدل به یک نیمه مستعمره شد، به طوری که بلژیکی ها اداره امور گمرکات را عهده دار شدند. افسران سوئدی بر اداره پلیس فرمان می راندند، افسران روس ژاندارمری را تحت سیطره داشتند، اتریشی ها خرانه داری را در تملک داشتند، لهستانی ها مالک همه کاره تنها خط تلگراف بودند و صنایع بزرگ و منسوجات را تحت مدیریت داشتند. (اسپوزیتو و وال، : ) سیاست اسلام زدایی رضاشاه و حملات نویسندگان طرفدار رضا شاه، علیه مبانی اسلام ، تلاش نویسندگان ناسیونالیست افراطی در اسطوره سازی ایران قبل از اسلام ، انتساب عقب افتادگی ها به اسلام و ادامه چنین روندی در دهه بیست موجب گردید تا نوعی نگرش دشمن ستیزانه در بین دین مداران به وجود آید. (حسینیان، الف: ) از نظر بشیریه، واکنش مذهبی به تحولات جدید نوسازی در ایران به شیوه غربی در طی یک قرن متحول شد و از موضعی تدافعی به تدریج موضعی تهاجمی گرفت. (بشیریه، : )

در دوره رضا شاه برای از بین بردن برخی ویژگی های زندگی سنتی و فرهنگی اسلامی اقداماتی صورت گرفت. رواج دادن پوشش های غربی، کشف حجاب و احیای فرهنگ و تاریخ ایران پیش از اسلام، تغییر نظام آموزشی کشور، بخشی از این کارهاست. (مکی، : )

در ابتدای سلطنت محمد رضا شاه، کم تجربگی و ضعف شخصی شاه، فعالیت گسترده سفارت خانه های خارجی و عواملشان در عرصه سیاست ایران که به دنبال یک دوره طولانی حضور در کشور شکل گرفته بود و بالاخره آزادی نسبی که به دنبال خلع رضا شاه فراهم آمده بود، فرصت مناسبی را برای گروه های مختلف فراهم آورده بود. (فیضی، : ) اگرچه اختناق و خودکامگی پس از خروج رضاشاه از ایران بسیار تعدیل یافت و امکان انتقاد و اعتراض تا حدودی فراهم شده بود، با این حال، حضور سربازان بیگانه، بحران شدید اقتصادی و ناامنی و بی ثباتی فزاینده سیاسی، هرگونه آسایش و آرامش را از مردم سلب کرده بود. میهمانان ناخوانده روسی، آمریکایی و حتی هندی با دیده تحقیر به ایرانیان نگاه می کردند. بخش عمده ای از مایحتاج روزانه مردم با دشواری و هزینه های طاقت فرسا تأمین می شد. ناتوانی دولت نیز در حل بحران روز به روز برجستگی بیشتری می یافت. (گل محمدی، : )

با قرار گرفتن ایران تحت تأثیرات مختلف تمدن غربی از اواخر قرن نوزدهم به بعد و ناتوانی نظام های فکری سنتی و دینی در تأمین توجیهات نظری برای تحولات جدید، خلأیی فکری در محیط معنوی ایران پدید آمد که به تدریج تا اندازه ای به وسیله شاخه های گوناگون اندیشه مدرن پر شد. مدرنیسم به عنوان خرده فرهنگ جدید بر اندیشه هایی چون ناسیونالیسم، همبستگی ملی، اصلاح، انقلاب ، حاکمیت مردم، مشروطیت، دموکراسی و سکولاریسم در این دوره تأکید داشت. (بشیریه ، : )

از نظر اسپوزیتو میراث و پیام حضور خارجیان در ایران ظهور چندین بحران به هم پیوسته حاکمیت، مشروعیت و مشارکت در ایران بود. این بحران ها زمینه ای برای اسلام شیعی فراهم کردند تا به تدوین ایدئولوژی جدیدی برای اعتراض و مخالفت بپردازد و برای علما دلیلی فراهم آورد تا نقش خود را در مقام حافظان اسلام و جامعه شیعی، در برابر دولت مطلقه و حکومت استبدادی ایفا کنند. (اسپوزیتو و وال ، : )

کوشش های مختلفی برای تجدید سنت و نزدیکی اسلام با گرایش های فکری مدرن انجام گرفت و در عمل هم علمای مذهبی از نهضت مشروطه حمایت کردند و میان حکومت مشروطه و اصول مذهب سازشی صورت گرفت، ولی این کوشش ها شکست خورد. گرایش حکومت پهلوی به سوی ساخت قدرت مطلقه نوساز و گسترش فرایند نوسازی به شیوه غربی، موجب تضعیف مواضع روحانیون شد؛ (بشیریه، : -) لذا شاهد اتخاذ مواضع رادیکال از جانب برخی روحانیون و تأثیر این محیط دینی بر نواب صفوی هستیم.

یکی از مواردی که بر روی نواب صفوی تأثیرگذار بود، محیط دینی و مشوق ها و فتاوای دینی است که به نوعی به برداشت نواب جهت دادند. در این میان، تعاریفی که عالمان دینی از دوست و دشمن و لزوم از بین بردن دشمن با توجه به متون دینی ارائه می دادند در نحوه تفسیر نواب از اسلام و عملکرد وی موثر بودند. از نظر علمای دین، اعدام انقلابی نوعی تکلیف دینی در شرایط خاص است که هدف از آن دفع مفاسد و مظالم و اصلاح امور جامعه و بالاخره قوام و دوام دین است. (فیضی، : ) به طور نمونه نواب با حمایت برخی از روحانیون نجف و با پولی که شیخ محمد حسن طالقانی از روحانیون تهران، برای خرید اسلحه در اختیارش گذاشت، علیه کسروی وارد عمل شد. (جعفریان، : )

فدائیان اسلام برای مشروعیت بخشیدن به کار خود در خصوص قتل کسروی بیان داشتند که از مراجع و علمایی چون آیت الله ابوالحسن اصفهانی، حاج آقا حسین قمی، شیخ محمد تهرانی، حاج شیخ ابوالقاسم کاشانی، علامه امینی و حتی سید محمد بهبهانی اجازه گرفته اند. (همان: ) برای تشریح این محیط دینی، به طور نمونه آیت الله غلامحسین تبریزی در تقدیر از نواب گفت:

حاضرم نیم قرن نوکر امام حسین بودن ، نوشتن ، گفتن، تبلیغ کردن را بدهم به این بچه پیامبر و در عوضش اجر کشتن کسروی را بگیرم. (حسینیان، ب: )

آیت الله قمی نیز می گوید:

قتل کسروی از ضروریات دین مانند نماز است، زیرا کسی که به پیامبر و ائمه توهین می کند قتلش واجب و احتیاج به فتوی ندارد. (همان: )

در مورد قتل رزم آرا، آیت الله کاشانی با مهدور الدم دانستن رزم آرا فتوای قتل وی را داده بود. (جعفریان، : ) لازم به ذکر است که ترور رزم آرا چنان مورد قبول افکار عمومی قرار گرفت که مجلس شورای ملی در ماده واحده ای قاتل او را قهرمان ملی دانسته و حکم به آزادی اش داد. (حسینی، : )

فدائیان اسلام در اشاره به مجرمان کرارا از اصطلاح مفسد فی الارض استفاده می کردند. از نظر عنایت این اصطلاح به آسانی قابل انطباق با هر جرمی است که علیه منافع عمومی جامعه انجام می گرفت و باعث می شد که انواع و اقسام اعمال ناشایست از لواط گرفته تا حیف ومیل بیت المال و خیانت را شامل شد. (عنایت ، الف: )

استدلال نواب برای ترور مخالفان این بود که هیئت حاکم ، محارب با قرآنند و عمل دفاع بر هر مسلمانی واجب است. این استدلال را از علامه امینی صاحب الغدیر گرفته بود. برخی معتقدند علامه امینی به عنوان استاد نواب گفته بود:

اینها محارب هستند، اینها احکام اسلام را مهجور نگه داشته اند، پای خارجی را به این کشور باز کرده اند، اینها همان کاری را می کنند که استعمار خارجی می خواهد، اینها همان عملی را می کنند که سرباز خارجی می خواهد به وسیله نیزه انجام دهد، اما به عنوان نخست وزیر قانونی، به همین جهت محارب هستند. (حسینی، : )

باورهای دینی در رفتار سیاسی فدائیان

کارکرد دین به عنوان طیفی از باورها بر نحوه عمل افراد موثر است. کارکرد دین در حوزه فردی نیز با عملکرد فرد و به تبع آن ، با جامعه در تعامل است. همچنان که باورها و اعتقادات دینی نقش مهمی در عمل نواب صفوی و سایر کسانی که به او پیوستند داشت. به طور مثال نواب در مورد انتخاب نام فدائیان می گوید:

حضرت سیدالشهدا را در خواب دیدم که بازوبندی بر بازویم بست که روی آن نوشته شده بود فدائیان اسلام، و من از این جهت نام فدائیان اسلام را بر این گروه نهادم. (قیصری، : )

در بین شعارهای فدائیان می توان باورها را به وضوح دید. اولین جمله خلیل طهماسبی در بازجویی این بود «فدایی اسلام، نابود کننده دشمنان اسلام و ایران، عبدالله موحد رستگار هستم».(طاهری، : )

قاتل رزم آرا در بازجویی می گوید:

مسلم بدانید کسی که شخصی را خائن به دین و مملکت تشخیص داد و کشت، از کشته شدن ترسی ندارد. (حسینیان، ب: )

و در جای دیگر می گوید: «چون تشخیص دادم رزم آرا فردی خائن و وطن فروش است، مصمم شدم تا شرش را از عده مسلمان کوتاه کنم». طهماسبی می گوید: «اگر حسین ابن علی در حالی که یزید و یزیدیان حاکم بودند و جامعه خالی از تقوی بود فریاد «هل من ناصر ینصرنی» می زد، منظور آن حضرت آن بود که تا انقراض دنیا باید به من و جدم و دین خدا یاری کنند منظور آن جناب آن روز نبود.» (حسینیان، ب: ) زمانی که سید حسین امامی قاتل هژیر، به حصبه شدیدی مبتلا گشته بود، می گفت: «این مرض طولانی او را پاک کرده و گناهانش برطرف شده است». او می گفت:

نذری کرده ام که آرزو دارم به عهدم وفا کنم. نذر کرده ام که خدای جهان از این مرض نجاتم داده صحت مرا بازگردانده در عوض من هم در اولین فرصت خود را فدای اسلام می کنم و در میدان نبرد آغشته به خون جان سپارم، زیرا از مرگ در رختخواب عار دارم و مایلم همانند اجدادم در میدان پیکار در راه خدا با چهره ای گلگون و گردنی افراشته و روحی پر افتخار شهید شوم. (میزبانی، : )

در ردیابی کارکرد دین در اندیشه و نگرش نواب، به طور مثال در یادبودی از شهادت سید حسین امامی می گوید:

ای فرزند شهید زهرا، تو در آسمان شهادت، اختر فروزانی شدی و در صف نورانی شهدای عاشورا قرار گرفته ،… تاریخ شهدای عاشورا را مجسم نموده و تجدید کردی. فتوحات معجزه آسای اسلام را به یادآورده، بیان کردی. سلام پرسوز و مهر ما فرزندان اسلام به روح مقدس تو ای شهید جوان و ای شاهین آسمان بهشت عرضه باد تا مگر به یاری خدای عزیز به زودی پس از نابود کردن ریشه های دشمنان اسلام و محکم کردن بنیاد حکومت قرآن به تو ملحق شویم. (خسروشاهی، : -)

با بررسی سخنان اعضای فدائیان می توان استنباط کرد که دغدغه آنها اساسا دینی است؛ به طوری که نواب وضعیت موجود را مخالف باورهای دینی خود به شمار آورده و حکومت موجود و سیاستمدارانش را به نوعی عامل و باعث وضعیت فعلی می داند. عبد خدایی از فدائیان اسلام درک خود را از وقایع کشور این گونه بیان می کند:

من آن روز یک نوجوان بودم و نمی توانستم این مسائل را درک کنم، نمی توانستم بفهمم طرح مارشال در اروپا یعنی چه، پیمان ناتو یعنی چه، اصل چهار ترومن یعنی چه، پیمان سیتو یعنی چه، اینها را نمی فهمیدم… اینجور نبود؛ من این آگاهی ها را نداشتم. من یک مسلمان سنتی بودم. به قول روشنفکران من یک مذهبی قشری بودم آنچه را که مولا فرموده بود می فهمیدم ، من می دیدم در کشور بی حجابی است و مشروب فروشی بیش از نانوایی است، می فهمیدم در این کشور احکام اسلام مهجور مانده است، آرزو داشتم در این کشور حکومت اسلامی به وجود بیاید. (حسینی، : )

انتظار و تفسیر متفاوت از دین

انتظار و تفسیر نواب از دین، بخشی از نقش کارکردی دین در اندیشه اوست که نقش قابل توجهی در نوع عملکرد او دارد. نواب مدینه فاضله خود را در اسلام می بیند. این آرمان دینی را می توان عنصر مهمی در تهییج و عمل گرایی فدائیان و رهبر آنها قلمداد نمود. در قسمتی از کتاب برنامه حکومت اسلامی به قلم نواب آمده:

آری، آری، همه با هم همه با ایمان همه دانا همه خرسند، همه با نظافت، همه بی نیاز، همه نورانی، همگی امانت دار، همه جا امانت گاه، همه امین، همه جا سبز و خرم، همه جا آب های روان، جویبارهای پاکیزه، همه جا خیابان های نظیف، چراغ های پرنور، همه جا عدالت، همه یکسان، آب های روان، و درختان سبز و دل های پر مهر و محبت و فضایی پر از نغمه قرآن و اذان، گویا ایران بهشت جهان است. (به نقل از: قیصری ، : )

<