خرید و دانلود فایل پاورپوینت کامل آموزه های صلوات شعبانیه

بخشی از متن فایل پاورپوینت کامل آموزه های صلوات شعبانیه :

مقدمه

اهمیت دعا

دعا کلید عطا و وسیله قرب به خداوند است. دعا مخّ عبادت، حیات روح و روح حیات است. دعا سبب رسوخ محبت الهی در دل و پاک کننده جان از آلودگی شواغل است. دعا توشه سالکان حرم کبریای لایزال و تن پوش (شعار) عاشقان جمال، و دثار عارفان متعال است. دعا نردبان عروج نفس ناطقه به اوج وحدت و ورود به ملکوت عزت است. دعا سکوی ارتقای انسان به مقام ولایت و رفرف بالارفتن به مرتبت خُلّت است. دل با ذکر و دعا شکسته می شود و دلِ شکسته، ارزنده ترین کالای بازار هستی است و خدا در دل شکسته منزل می کند.

در کوی ما شکسته دلی می خرند و بس

بازار خود فروشی از آن سوی دیگر است

دل بی دعا بها(نورانیت) ندارد و دلِ بی بها، بها ندارد. «قل ما یعبَؤُاْبکم ربی لولا دعاؤُکم»[فرقان، ۷۷] صادق آل محمد(ص) نیز فرمود: «علیکم بالدعاء فانکم لا تقربون بمثله.»[۱]

اقسام دعا

دعاها را به دو دسته مأثور و غیر مأثور قسمت می کنند. دعای ماثور، برخلاف دعای غیر مأثور، دعایی است که از سوی پیغمبر(ص) و پیشوایان معصوم انشا و نقل شده باشد. خواندن دعای غیر مأثور خواه به انشای خود شخص یا دیگری جائز است و کسی از عالمان دینی آن را حرام ندانسته و منع نکرده اند.[۲]

منزلت معرفتی ادعیه

دعاهای مأثور نشان دهنده مقام علمی پیشوایان معصوم اند. لطائف ذوقی و شهودی، ظرائف شوقی و عرفانی و طرائف علمی و حِکمی موجود در دعاها، در روایات حضور ندارند؛ زیرا مخاطب روایات، عامه مردم اند و پیشوایان معصوم به فراخور عقل و معرفت آنان سخن گفته اند، نه به اندازه عقل و فهم خویش، امام صادق (ع) می فرماید: «ما کلَّم رَسولُ اللَّهِ صلی اللَّه علیه و آله العِبادَ بِکنهِ عَقلِهِ قَطُّ»؛ پیامبر هرگز با مردم به کنه عقل خود سخن نگفت. پیامبر اکرم(ص)، خود می فرماید: «اِنَّا مَعاشَرَ الاَنبیاءِ اُمِرنا اَن نُکلِّمَ النَّاسَ علی قدرِ عقُولِهِم.»[۳]

در دعاها و مناجات ها مخاطب، محبوب حقیقی و معشوق واقعی است. از این رو آن چه در نهانخانه سرّ و نگارخانه عشق و بیت المعمور ادب معصومان بوده است، به زبان آورده اند و با کنه اندیشه و عقل خود با خداوند سبحان راز گویی و نیاز خواهی کرده اند.[۴]

از دعاهای معروف ماه شعبان معظم، صلوات شعبانیه است که از سوی امام علی بن الحسین زین العابدین انشا شده و مطلوب است در ماه شعبان هنگام زوال و نیمه شب خوانده شود؛ چنانکه سیره امامان معصوم، عالمان ربّانی و مؤمنان چنین است. این دعای شریف حاوی معارف و آموزه های فراوانی است که اهم آنها در حد یک مقاله در چهار بخش تقدیم می گردد: اهمیت و منزلت صلوات، ویژگی های پیامبر(ص) و اهل بیت (ع)، جایگاه ماه شعبان در سیره عبادی نبی گرامی اسلام و نیاز خواهی.

۱- اهمیت و منزلت صلوات

صلوات بر محمد و آلش، آثار معنوی و درسهای آموزنده فراوانی برای زندگی سعادتمندانه دارد. مداومت بر ذکر صلوات به ما می آموزد که شیوه زندگی خود را با شیوه زندگی پیامبر اسلام و دودمان پاکش هماهنگ سازیم و در مسیر معصومان، یعنی راه راست و درست گام برداریم تا به رستگاری ابدی برسیم.

دوران عمر پربرکت امام سجاد (ع) که حجت معصوم الهی است، در زمانه ای واقع شد که غاصبان ولایت در صدد از میان برداشتن یاد و نام پیامبر و خاندانش بوده اند. چنانکه بر اساس دستورالعمل معاویه، علناً امیر مؤمنان را سبّ و لعن می کردند و او از اینکه نام مقدس پیامبر (ص) بر مأذنه ها بلند می شود اظهار خشم و نفرت می کرد. امویان تلاش کردند با تبلیغات علیه خاندان رسالت، از قداست آنان کاسته، آنان را هم سطح خود و دیگران قرار دهند. امام سجاد (ع) در یک نهضت بزرگ فرهنگی با استفاده از سلاح دعا توانست در چارچوب اظهار عبودیت و بندگی و مناجات با پروردگار با سیاست شوم اموی مبارزه کرده، اهل بیت عصمت و طهارت، که وارثان حقیقی پیامبر اسلام(ص) و حجت های الهی اند را به مردم معرفی کند. از این رو، حضرت در اکثر دعاها از جمله در صلوات شعبانیه، ترجیع بند صلوات را ذکر نموده تا یاد و نام پیامبر و خاندانش از خطر فراموشی و نابودی مصون بماند.

روایات و اخبار شیعه و سنی فوائد و آثار پرشماری را برای صلوات برشمرده اند که تعدادی از مهم ترین آنها به اختصار تقدیم می گردد:

۱ – ۱- تخلق به اخلاق الهی. پروردگار متعال در قرآن کریم خبر داده است که خود پیوسته بر پیامبر صلوات می فرستد: انّ اللَّه و ملائکته یصلون علی النّبی… (احزاب: ۵۶). بنابراین، صلوات فرستادن بر پیامبر و خاندان او، تخلق به خلق عظیم الهی و امتثال امر: تَخَلَّقُوا باَخلاقِ اللَّه است که موجب دریافت فیض ربانی و رسیدن به منازل کرامت جاودانی است.[۵]

۲ – ۱- اطاعت فرمان خدا. چنانکه گذشت آیه مبارکه پس از بیان عمل خداوند، به مؤمنان دستور می دهد: صلّوا علیه و سلموا تسلیما…. اطاعت امر خداوند واجب است و باعث رستگاری و سعادت می گردد؛ چنانکه خداوند می فرماید: وَمَن یطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزاً عظِیماً (احزاب: ۷۱).

۳ – ۱- دریافت صلوات و سلام الهی. پیامبر(ص) در حدیثی می فرماید: جبرئیل مرا ملاقات کرد و به من بشارت داد که حق تعالی می فرماید: هر کس برتو صلوات بفرستد من بر او صلوات می فرستم و هر که بر تو سلام کند من به او سلام می کنم.[۶]

۴ – ۱- تشبّه به فرشتگان. بنا بر آیه ۵۶ سوره احزاب، فرشتگان پیوسته بر پیامبر(ص) صلوات می فرستند. مؤمنانی که بر پیامبر صلوات می فرستند، شباهتی به فرشتگان پیدا می کنند و بنابر حکم: «مَن تَشَبَّهَ بِقَوْمٍ فَهُوَ مِنْهُمْ» فرستندگان صلوات در رحمتی که ملائک برخوردارند، شریک اند.

۵ – ۱- صلوات و آمرزش خواهی فرشتگان. عبداللَّه بن عوف از رسول خدا(ص) نقل کرده است که جبرئیل به نزد من آمد و مرا بشارت داد که حق تعالی می فرماید: هر بنده ای که بر تو صلوات فرستد، هفتاد هزار ملک بر او صلوات می فرستند و هر که هفتاد هزار ملک بر او صلوات فرستند از اهل بهشت است.[۷]

۶ – ۱- روا شدن حاجت و خشنودی پروردگار. امام صادق (ع) از پیامبر روایت می کند که حضرتش(ص) فرمود: صلوات شما بر من باعث روا شدن حاجت های شما است و خدا را از شما راضی می کند.[۸]

۷ – ۱- نزدیک شدن به پیامبر(ص). پیامبر اکرم(ص) فرمود: سزاوارترین مردم به من در روز قیامت آن کس است که در دار دنیا بر من بیشتر صلوات بفرستد.[۹] همو در سخن دیگر فرمود: نزدیکترین مردم به من در روز قیامت در هر موطن آن کس است که بر من در دنیا بیشتر صلوات فرستاده است.[۱۰]

۸ – ۱- شفاعت پیامبر(ص). پیامبر اکرم(ص) به امیرمؤمنان (ع) فرمود: یا علی هر کس هر روز یا هر شب بر من صلوات فرستد، شفاعت من برای وی واجب می شود، هر چند اهل گناه کبیره باشد.[۱۱] در روایات اهل سنت نیز آمده است که رسول خدا در حجهالوداع فرمود:… هر کس بر من صلوات فرستد من در روز قیامت شفیع او خواهم بود.[۱۲]

۹ – ۱- کفاره گناهان. روایات پرشماری به این ویژگی صلوات اشارت برده اند از جمله ابن بابویه (مرحوم صدوق) در کتب خود از حضرت امام رضا(ع) نقل کرده است: هر کس قادر نباشد کفاره گناهانش را به عمل آورد باید که بر محمد و آل محمد علیهم السلام صِلوات بسیار فرستد؛ زیرا که صلوات گناهانش را می ریزد.[۱۳]

پیشوای پرهیزکاران امام علی (ع) می فرماید: صلوات فرستادن بر پیغمبر (ص) در محو کردن گناهان، پر قدرت تر از آب در خاموش کردن آتش است. و سلام کردن بر آن حضرت، از بنده آزاد کردن در راه خدا افضل است و دوستی آن حضرت از شهید شدن در راه خدا یا از شمشیر زدن در راه خدا بهتر است.[۱۴]

۱۰ – ۱- دفع نفاق. ابن بابویه از حضرت صادق نقل کرده است که رسول خدا(ص) فرمود: آوازهای خود را در صلوات بر من بلند گردانید، زیرا آن، نفاق را از بین می برد.[۱۵]

۱۱ – ۱- عافیت. پیامبر اعظم(ص) فرمود: هر کس یک مرتبه بر من صلوات فرستد، حق تعالی، دری از عافیت بر وی می گشاید.[۱۶]

در مجمع اللَّطائف از کتب عامه آمده است: زنی خدمت رسول خدا(ص) آمد و عرض کرد: فرزندی دارم که چشم و گوش و دست و پا ندارد. اینک به دارالشفای عنایت شما آمده ام. آن حضرت فرمود: برو صلوات بسیاری بر من بفرست که خیلی زود به مراد خود خواهی رسید. زن از همانجا شروع به ذکر صلوات کرد به هر قدمی که بر می داشت صلوات می فرستاد. چون به خانه آمد فرزندش را دید که با صحت و سلامتی نشسته است و تمام اعضایش سالم اند. از کثرت شادمانی با فرزند خود سخن نگفته به مسجد باز آمد و واقعه را برای پیامبر(ص) بیان کرد. آن حضرت و حاضران شادمان شدند. در این هنگام جبرئیل نازل شد و گفت: یا رسول اللَّه حق تعالی تورا سلام رسانده می گوید: چنانکه امروز به برکت صلوات بر تو اعضای شکسته [این طفل] را به صلاح آوردم، فردا نیز به شفاعت تو شکسته های امتت را اصلاح خواهم کرد.[۱۷]

۱۲ – ۱- مشاهده جایگاه بهشتی خود در دنیا. رسول خدا (ص) فرمود: هر کس هر روز بر من هزار مرتبه صلوات بفرستد، نمیرد تا جای خود در بهشت را ببیند.[۱۸]

۲- ویژگی های پیامبر اکرم و اهل بیت

امام زین العابدین در فرازهای نخست صلوات شعبانیه، برجسته ترین خصوصیات پیامبر و اهل بیت را به زیبایی بیان می کند که شرح اجمالی آنها در پی می آید.

۱ – ۲- درخت نبوت (شجره النبوه). پیامبر که سرور انبیا و خاتم پیغمبران است، اصل و اساس نبوت و پیامبری است. چنانکه همه پیامبران نبوت خود را مشروط به پذیرش نبوت و ولایت وصی او دریافت کرده اند. بنابر احتجاج امیر مؤمنان (ع) با مخالفان، پیامبر (ص) امام علی (ع) را نیز از شجره ای می داند که خود از آن است:… قالَ نَشَدتُکم بِاللَّهِ هَل فیکم اَحَدٌ قالَ لَهُ رَسُولُ اللَّه(ص): اَلنَّاسُ مِن اَشجارٍ شَتَّی وَ اَنا وَ اَنتَ من شَجَرَهٍ واحِدهٍ، غَیری؟ قالُوا: لا…[۱۹]

از آنجا که امیرمؤمنان و فرزندان معصومش از نور واحدند، همه با شجره نبوی یکی هستند. بدین لحاظ امام چهارم، پیامبر و خاندانش را شجره نبوت معرفی می کند.

۲ – ۲- خاستگاه رسالت (و موضع الرساله). مفسران و شارحان ادعیه دو معنا برای این جمله احتمال داده اند: الف. مراد این است که خاندان پیامبر(ص) مخزن علوم تمام انبیااند و تمام اسرار پیامبران نزد آنان است.

ب. منظور آن است که آنان قومی هستند که خداوند رسالت را در میان آنها به ودیعت نهاده است.[۲۰]

امیرمؤمنان می فرماید: هر گاه بر رسول خدا(ص) در منزل او وارد می شدم، حضرت خانه را خلوت کرده و همسران خود را نیز از اتاق بیرون می کرد، به طوری که غیر از من و او کسی باقی نمی ماند. اما هر گاه به منزل ما می آمد فاطمه(س) و هیچ یک از فرزندانم را از اتاق بیرون نمی کرد.[۲۱]

این سخن علوی به خوبی نشان می دهد که علی و همسر و فرزندانشان رازداران رسالت و خاستگاه نبوت اند.

امام باقر (ع) می فرماید: وَاللَّهِ اِنَّا لَخزَّانُ اللَّه فی سَمائِهِ وَ اَرِضِهِ لا عَلی ذَهبٍ وَ لا فِضَّهٍ اِلّا عَلی عِلمٍ؛ به خدا سوگند البته ما خزینه های خدا در آسمان و زمین او هستیم نه برای طلا و نه نقره مگر بر علم.

۵ – ۲- خاندان وحی (و اهل بیت الوحی). امامان شیعه مهبط وحی هستند یا به دلیل آنکه وحی در خانه ایشان و بر جد بزرگوار ایشان نازل شده است و یا به خاطر آنکه فرشتگان با آنان سخن گفته اند و از امور غیبی برای آنان خبر آورده اند و در شب های قدر با مقدرات یک ساله جهان و انسان بر آنها نازل می شوند.

حکم پسر عتیبه می گوید: زمانی که امام حسین (ع) قصد رفتن به سرزمین کربلا داشت، مردی در منزلگاه ثَعلبیه او را ملاقات کرد. امام (ع) از او پرسید از کدام دیاری؟ گفت: اهل کوفه ام. امام فرمود: اَما وَاللَّهِ یا اَخا اَهلِ کوفهَ لَولَقیتُک بالمَدِینَهِ لَاُریتک اَثَرَ جَبَرَئیلَ مِن دارِنا وَ نزُولَهُ بالوَحی علی جَدّی…[۲۲]

بدان به خدا قسم ای برادر کوفی، اگر در مدینه تورا می دیدم، حتماً اثر جبرئیل در خانه ما و نازل شدن او با وحی بر جدم را به تو نشان می دادم!

امام صادق (ع) نیز فرمود:… فی منازِلِنا ینزِلُ الوَحی وَمِنْ عِندِنا خَرجَ العلِمُ.[۲۳]

وحی در خانه های ما نازل می شود و دانش از نزد ما صادر می شود.

۲ – ۶- کشتی روان (الفلک الجاریه). در فراز دیگری از صلوات امام سجاد (ع) خاندان پیامبر(ص) را چنین تعریف می کند: خداوندا، بر محمد و خاندانش درود فرست. کشتی روان در دریاهای عمیق، کسانی که با این سفینه نجات همراه می شوند در امان اند و هر کس که آن را رها کند غرق می شود. هر کس بر آنان پیشی گیرد، از دین خارج است. و هر کس از آنها عقب افتد از بین می رود. تنها، کسی که همراه و ملازم آنان است بدیشان ملحق می گردد.

این فراز از دعا یادآور حدیث شریف نبوی است که فرمود: اِنَّما مَثَلُ اَهلِ بَیتی فیکم کسَفینَهِ نُوحٍ مَن رِکبها نَجی وَ مَن تَخَلَّفَ عنها غَرِقَ.[۲۴]

۷ – ۲- پناهگاه مستحکم (الکهف الحصین). عرب فضای خالی ایجاد شده در کوه را اگر وسیع باشد کهف می نامد و اگر کوچک باشد، غار و منغور می گوید.

پیامبر و فرزندان معصوم او پناهگاه همه مخلوقات حتی پیامبران هستند. از این رو در این دعا و در زیارت جامعه کبیره از آنان به عنوان کهف یاد شده است.

مرحوم صدوق در امالی خود از معمر بن راشد روایت آورده است که از امام صادق (ع) شنیدم که فرمود: یهودیی نزد پیامبر(ص) آمد. در مقابل او ایستاد و با دقت به او می نگریست. حضرت فرمود: حاجتت چیست؟ گفت: تو برتری یا موسی بن عمران که خدا با او سخن گفت و تورات و عصارا برایش فرستاد و دریا را برایش شکافت و با ابر بر او سایه انداخت؟

پیامبر (ص) فرمود: بر انسان نارواست که خود را ستاید و لکن می گویم پیامبران گذشته، وقتی دچار خطا و گرفتاری می شدند، خداوند را به واسطه ما می خواندند، چنان که آدم(ع) به هنگام توبه خود عرض کرد: اَلَّلهُمَّ اِنّی اَسئَلُک بحَقِّ محَمدٍ