خرید و دانلود فایل پاورپوینت کامل بررسی موانع و چالش های تحقیق و پژوهش در نظام آموزش و پرورش و نقش پژوهش در بهبود و توسعه نظام آموزشی کشور

بخشی از متن فایل پاورپوینت کامل بررسی موانع و چالش های تحقیق و پژوهش در نظام آموزش و پرورش و نقش پژوهش در بهبود و توسعه نظام آموزشی کشور :

مقدمه

در هر کشوری نظام آموزش و پرورش یکی از نظام های مهم اجتماعی است. رسالت این نظام، علاوه بر انتقال میراث فرهنگی و تجارب بشری به نسل جدید، ایجاد تغییرات مطلوب در شناخت ها، نگرش ها و در نهایت رفتار کودکان، نوجوانان و جوانان است. از دیرباز آموزش و پرورش نقش اساسی در تداوم و بقای جامعه بشری از طریق انتقال آداب و رسوم، اعتقادات و ارزش ها، نگرش و رفتارها، دانش ها و مهارت های جامعه ایفا کرده است. مدارس و مراکز آموزشی به عنوان مراکز ثقل و شکل گیری نوآوری، نوآفرینی، کارآفرینی، تعقل، تدبر، تفکر خلاق؛ همچنین وظیفه ی پاسخگویی به نیازهای متغیر و ملون و متحول جوامع و مردم را به عهده دارند و نقش محوری نظام آموزشی در اشاعه فرهنگ و تحول و تدبر بر هیچ کس پوشیده نیست (ایزدی یزدان آبادی، ۱۳۹۳).

امروزه تمامی کشورهای توسعه یافته و یا در حال توسعه برای حفظ یا ایجاد بنیان های توسعه یافتگی و ارتقای قدرت رقابت خود با دیگر کشورها، علم و فناوری را به عنوان محور اصلی فعالیت های خود مورد توجه قرار میدهند. علم و فناوری محصول فعالیت های پژوهشی است و در صورتی که فعالیت های علمی و پژوهشی با سایر فعالیت های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ترکیب گردد؛ قطعا توسعه پایدار حاصل خواهد گردید. آموزش و پرورش که به عنوان اساس و پایه ی فرهنگ یک نظام و ضامن توسعه ی پایدار محسوب میشود، وظیفه تربیت و پرورش افراد حرفه ای جامعه را برای سازمان ها و نهادهای کشور بر عهده دارد. این حوزه ی بسیار مهم اغلب با مغز و فکر انسان ها که بالاترین سرمایه هستند سر و کار دارد. بنابراین مهم ترین و بهترین فضا و زمان برای تحقیق و پژوهش است که متأسفانه در حال حاضر این امر از سوی متولیان و رهبران آن چندان جدی گرفته نشده است (موسی وند،۱۳۹۲).

پژوهش در آموزش و پرورش، وسیع ترین و حساس ترین حوزه پژوهشی در قلمرو علوم انسانی را در بر می گیرد. آموزش و پرورش به عنوان زیرساخت و الگوی توسعه جامعه در همه ابعاد از نقشی حیاتی و ظریف برخوردار است. علاوه بر این، ماهیت پیچیده فعالیت های یاددهی- یادگیری، سطح دشواری فعالیت های آموزش و پرورش را به مراتب افزایش می دهد. چنین موقعیتی است که نقش ساز و کارهای حمایتی از جمله پژوهش را برای توسعه کارکردهای آموزش و پرورش و تضمین فعالیت ها در این نهاد گسترده آشکار می سازد. پژوهش به عنوان یکی از مهمترین منابع شناخت و آگاهی انسان ها از دیر باز نقش مهمی در توسعه جوامع و سازمان ها داشته است. در آموزش و پرورش به عنوان یکی از پیچیده و دشوارترین عرصه های فعالیت بشری، پژوهش در تولید دانایی نقش برجسته ای داشته و دارد(حضرتی، ۱۳۹۵).

سرعت تولید اطلاعات و تحولات علمی و فنی برخاسته از پژوهش ها چنان است که سخن از اهمیت تحقیق و پژوهش گفتن، امری بدیهی و پیش پا افتاده تلقی می شود. شکی نیست که پژوهش امری مهم و حیاتی برای جامعه محسوب می گردد زیرا تحقیقات در ایجاد ارزش افزوده کلان اقتصادی، تولید علمی، تولید صنعتی، خودکفایی، درآمد سرانه، تغییرات اقتصادی اجتماعی سیاسی و فرهنگی، اشاعه علم و فرهنگ و دانش و به طور کلی توسعه ملی کشور در ابعاد مختلف تأثیر قابل توجهی دارد آنچه مسلم است حرکت پیش رونده یک کشور در گرو ترسیم تصویر و چهره آتی آن در جنبه های گوناگون است. بدیهی است که پژوهش در آموزش و پرورش به تبع نقش حیاتی و سرنوشت سازی که نظام های آموزشی در حیات هر کشور و ملتی دارند جایگاهی برجسته تر دارد پیچیدگی آموزش و پرورش به اندازه پیچیدگی موضوع آن یعنی انسان است. از این رو هر گونه سیاست گذاری، طراحی و تدوین هر برنامه ای در چنین فضای پیچیده ای، مستلزم آن است که پژوهش، این فضا را برای سیاست گذاران و برنامه ریزان روشن و قابل فهم سازد و راههای مواجهه با موقعیت های مسأله ای را در اختیار گذارد. اگر چه درباره لزوم تحقیق و پژوهش در نظام آموزش و پرورش و اهمیت آن در بهبود و توسعه نظام آموزشی اتفاق نظر وجود دارد اما آنچه در تجربه چندساله پژوهش در نظام آموزش و پرورش رخ می نمایاند دو مشکل اساسی است که عبارتند از: ۱) تعیین و تبیین نیازهای پژوهشی در نظام آموزش و پرورش ۲) مدیریت طرح های تحقیقاتی در طول چرخه عمر هر یک از تحقیقات با در نظر گرفتن سه عامل زمان، هزینه و کیفیت. شاید بتوان گفت آنچه که باید در وهله اول مورد توجه قرار گیرد تعیین و تبیین علمی نیازهای پژوهشی می باشد(رضائی، ۱۳۸۹).

علم و فناوری محصول فعالیت های پژوهشی است و در صورتی که فعالیت های پژوهشی ازطریق تولید علم و تبدیل آن به فناوری با سایر فعالیت های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ترکیب گردد قطعا توسعه پایدار تحقق خواهد یافت. نقش آموزش و پرورش به عنوان زیربنا و سنگ نخست پژوهش قابل انکار نیست. به وجود آمدن روح تحقیق و پژوهش و اشتیاق به دانش اندوزی در دانش آموز، دانشجو، معلم و… منشأش در آموزش و پرورش است. بر خلاف عده ای که می پندارند انگیزه امری ذاتی است، اعتقاد ما بر این است که انگیزه اکتسابی است و برای کسب آن، محیط باید آماده و مهیا باشد، منظور از محیط مجموعه عوامل بیرونی است که در فرد ایجاد انرژی و تحرک می کند(سیدطاهرالدینی، ۱۳۸۸).

نظام آموزشی به عنوان یک نظام پویا، هوشمند و هدفمند در این باره نقش عمده ای چون تربیت نیروی انسانی مورد نیاز جامعه، ترویج و ارتقای دانش و گسترش تحقیق و تتبع و زمینه سازی برای توسعه کشور دارد و تحقق این اهداف، وسواس علمی پژوهشی خاصی را طلب می کند. دانشمندان، پژوهش و تحقیق در آموزش و پرورش را یکی از محورهای کلیدی در امنیت ملی کشورها دانسته و بر این باورند که پیشرفت در هر زمینه ای به پژوهش و برنامه ریزی دقیق نیاز دارد. پژوهش محور نمودن آموزش و پرورش، نخستین پیش شرط موفقیت علمی در عرصه های جهانی و بین المللی محسوب می شود. این وظیفه در آموزش و پرورش، بر عهده دو گروه اصلی می باشد: نخست معلمان و سپس دانش آموزان. معلمان مدارس ضمن انجام کارهای آموزشی، باید به صورت مستقیم نقش هدایتگر و مربی دانش آموزان را بر عهده داشته و به نوعی وظیفه تربیت پژوهشگران آینده کشور را نیز انجام دهند(قمشاهی و اخوت، ۱۳۹۵).

بیان مساله

نوع و سطح فعالیت های پژوهشی یکی از شاخص های اصلی توسعه و پیشرفت محسوب می شود. موفقیت در تمام فعالیت های مربوط به توسعه صنایع، کشاورزی، خدمات و غیره به نحوی به گسترش فعالیت های پژوهشی بستگی دارد. در واقع پژوهش یکی از محورهای مهمی است که ضامن پیشرفت و توسعه پایدار در هرکشور به شمار می آید. اگر پژوهشی صورت نگیرد دانش بشری افزایش نخواهد یافت و دچار سکون و رکود خواهد شد. بدون انجام پژوهش امور آموزشی نیز از پویایی و نشاط لازم نیز برخوردار نخواهد بود. همه آن چه که به عنوان پیشرفت علوم در اعصار مختلف تاریخ می شناسیم حاصل تلاش افرادی است که درکار خود رویکردی پژوهشی داشته اند و ذهن پرسشگرشان همواره محرکی برای فعالیت های پژوهشی آنان بوده است (فرامرزی قراملکی،۱۳۸۶).

عصر جدید را می توان دوران پژوهش های علمی پیشرفته نامید و گسترش دانش، تکنولوژی نوین و توانایی استثنایی بشر معاصر را در حل معضلات و مسایل مبتلا به جامعه را حاصل پژوهش خواند. هر چه مسایل جامعه پیچیده تر باشد، لزوم انجام تحقیقات بارزتر خواهد بود و هر چه دامنه تحقیقات گسترده تر شود، لزوم سرمایه گذاری، تربیت و جلب نیروهای محقق و همچنین ایجاد تشکیلاتی منسجم و پویا به منظور برنامه ریزی، اداره و جهت دادن به فعالیت های پژوهشی کشور را حیاتیتر میکند. در واقع تحقیق، کوششی در جهت کشف حقایق علمی و اشاعه آن در میان مردم برای پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی و بهره مندی از آن است. به طور دقیق تر، تحقیق که همان آشکارسازی واقعیت و نتیجه حصول کشفیات یا حقایق است، امری محسوب می شود که با گذشت زمان و همراه با پیشرفت تکنولوژی و بروز مشکلات فنی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی تازه، اهمیت اساسیتری مییابد. پژوهش همواره با مطالعه وسیع، تردید علمی، علاقه و کاوش پیگیر همراه است. برخی پژوهش ها به کشفیات و حل مسایل لاینحل قبلی منجر میشود و بعضی اصلاح کننده نگرش ها و بهبود ساختارهای نظام ها و در آخر برخی رهگشای اهداف توسعه جامعه است. تا آنجا که به تحقق اهداف توسعه ملی مربوط میشود، پژوهش را میتوان زیربنای اصلی توسعه دانست.

در جهان امروز، جوامعی که به استقلال ملی و اهداف توسعه جامعه خویش بها میدهند در برنامه ریزی های استراتژیک و سیاست گذاری های علمی خود، پژوهش را در اولویت نخستین قرار داده اند. هدف از توجه به پژوهش های علمی و بها دادن به تحقیقات پایه ای، کاربردی و توسعه ای پدید آوردن شرایط و امکاناتی است که به کمک آن، موجبات بهره مندی از یک تکنولوژی پیشرفته برای پاسخگویی به نیازهای پیشرفت اقتصادی، برخورداری از رفاه اجتماعی و سود جستن از مواهب استقلال ملی فراهم میآید. از این رو کشورهای پیشرفته جهان، منابع انسانی و مالی فراوانی را به منظور انجام پژوهش های علمی در اختیار دانشگاه ها و دیگر مؤسسات تحقیقاتی قرار میدهند و از هیچ تلاشی در جهت تقویت و اعتلای نظام پژوهشی کشور فروگذاری نمیکنند. نتایج تحقیقات علمی اعم از تحقیق بنیادی و کاربردی موجب افزایش ذخایر دانش و تکنولوژی میشود و تحقق آرمان های توسعه ملی را تسریع میکند(قدمی،۱۳۸۹).

توسعه پایدار و همه جانبه در هرکشوری به نحو قابل توجهی درگرو گسترش کمی و کیفی فعالیت های پژوهشی آن کشور است. اگر نگاهی دراز مدت به امر پژوهش داشته باشیم، شاید مهم تر از انجام پژوهش در زمینه های مختلف، گسترش رویکرد پژوهش مدار در آموزش مقاطع مختلف تحصیلی باشد. دانش آموزان امروز پژوهشگران فردا هستند که با تلاش خود می توانند به گسترش مرزهای دانش بپردازند. آموزش موثر روش های بهینه پژوهش ضامن موفقیت پژوهش های آتی خواهد بود. بدیهی است که گسترش پژوهش در گرو تعامل سازنده تمام بخش های آموزشی و پژوهشی کشور می باشد و هیچ یک از سازمان ها به تنهایی نمی توانند به بهبود وضع پژوهش در کشور کمک کنند. بنابراین، پیشرفت در این زمینه نیازمند عزمی ملی در این خصوص و توجه به جایگاه پژوهش در زمینه های مختلف است (فرامرزی قراملکی،۱۳۸۶).

اهمیت پژوهش در رشد و توسعه جوامع بر کسی پوشیده نیست. چنانکه جوامع پیشرفته، موقعیت خود را بیش از هر چیز مرهون گسترش، تعمیق و بالندگی تحقیقات می دانند نگاهی به آمار تولید علم دنیا نیز نشان می دهد هفت کشور اول صنعتی جهان همان هفت کشور اول تولیدکننده علم هستند. اکنون همه کشورهای دنیا حجم توسعه یافتگی خود را با شاخص های پژوهشی چون تعداد نیروی محقق، سهم بودجه پژوهشی، تعداد مقالات چاپ شده در مجلات علمی و نظایر آن نشان می دهند. اگرچه در سال های اخیر فعالیت های پژوهشی کشورمان از رشد نسبی برخوردار بوده، اما مقایسه تطبیقی شاخص های پژوهشی در مقیاس جهانی نشان می دهد میزان این شاخص ها هنوز از مطلوبیت کافی برخوردار نیست (کریمیان و همکاران، ۱۳۹۰).

در کشور ایران نیز پژوهش مورد توجه نهادهای مسئول و مسئولان سیاسی و اجرایی قرار داشته و دارد ولی با وجود این توجهات، پژوهش و نظام پژوهشی در کشور با چالش های زیادی مواجه بوده و می باشد و پرداختن به این چالش ها و رفع مشکلات و موانعی که بر سر راه نظام پژوهشی در کشور وجود دارد، از اولویت های مسئولان و دست اندرکاران کشور می باشد(قاضی زاده فرد،۱۳۹۰).

علی رغم انجام فعالیت های فراوان در عرصه پژوهش در آموزش و پرورش، نتایج چشمگیری حاصل نشده است. مطالعات نشان می دهد که موانعی بر سر راه انجام پژوهش در آموزش و پرورش به عنوان یکی از شاخص های توسعه نظام آموزشی کشور وجود دارد. لذا پژوهش حاضر در پی بررسی دو سوال می باشد:

۱. موانع اصلی انجام پژوهش در آموزش و پرورش چه می باشد؟

۲. تأثیرگذاری پژوهش در فرایند بهبود توسعه در نظام آموزشی چگونه است؟

مبانی نظری پژوهش تحقیق و پژوهش

برای «پژوهش »، تعاریف متعددی شده است. برخی آن را «مطالعه آگاهانه، برنامه ریزی شده و روشمند به هنگام رویارویی با مسأله ای پیچیده و مبهم به قصد ایجاد وضوح و رفع پیچیدگی و ابهام از آن مسأله » گفته اند.

« آقایی» در کتاب «پژوهش »، در تعریف این واژه نوشته است: تحقیق و پژوهش به مجموعه فعالیت های بدیع، خلاق، نوآورانه، نظام یافته و برنامه ریزی شده ای گفته میشود که به طور کلی با هدف و در جهت گسترش شناخت مرزهای علمی و کاربرد این دانش برای بهبود زندگی و به طور خلاصه در جهت نوآوری و ایجاد فرآورده ها، فرایندها، وسایل و ابزار، نظام ها، خدمات و روش های جدید که در پایان منجر به رشد و توسعه میشود، صورت پذیرد.

آنچه در همه تعاریف فوق مشترک است، سه ویژگی است که عبارت است از: فرایندی بودن پژوهش، نظم و استمرار در انجام فعالیت و هدف نهایی که کشف حقیقت یا افزایش آگاهی است.

ویژگی سوم به خوبی هدف غایی هر فعالیت پژوهشی و جهت آن را مشخص میکند. پژوهش میباید با هدف « کشف حقیقت » صورت پذیرد و در صورتی که این هدف تحقق نیابد، کار پژوهشی ابتر است.

تحقیق و پژوهش فرایندی وقت گیر و زمان بر است و بیش از هر چیز نیازمند صبر و شکیبایی مسئولان و پژوهشگران است. در پژوهش معمولا نقاط ضعف و قوت موضوع یا یک محصول بررسی یا کارکرد یک سازمان و نهاد ارزیابی میشود و بر مبنای نتایج به دست آمده از آن پژوهش، میتوان برای کارآیی بیشتر آن نهاد یا آن تولیدات و موضوع ها برنامه ریزی کرد و راهکار ارائه داد (غفاری، ۱۳۹۱).

پژوهش، به معنای عام، بررسی یا کاوشی سخت کوشانه و به معنای خاص، تحقیق و تجربه ای جامع با هدف کشف واقعیت های نو و تفسیر درست این واقعیت ها، تجدید نظر در نتیجه گیریها، نظریه ها و قوانین پذیرفته شده در پرتو واقعیت های کشف شده و به کارگیری عملی نتیجه گیریها، نظریه ها و قوانین جدید است. در معنایی دیگر، پژوهش فرایند رسیدن به راه حل های قابل اطمینان از طریق گردآوری، تحلیل و تفسیرداده ها به گونه ای برنامه ریزی شده و نظام مند است. پژوهش در هر موضوع، به هر شکلی و در هر سطحی که انجام شود تلاشی منسجم و نظام مند در جهت توسعه دانش موجود درباره موضوع هایی است که با آن ها سر و کار داریم (موسی وند، ۱۳۹۲).

تعاریف نظام آموزش و پرروش از دیدگاه کارشناسان:

– محمدباقر هوشیار: آموزش و پرورش مجموعه منظمی از اعمال و رفتار است؛ به بیان دیگر آموزش و پرورش فعل و انفعالی است میان دو قطب روان (آموزگار و فراگیر) که مسبوق به اصلی و متوجه هدفی و مستلزم برنامه ای است.

– جان دیویی: آموزش و پرورش تکرار تجربه است، به منظور اینکه معنای تجربه گسترش پیدا کند و برای هدایت و کنترل تجربیات بعدی، فرد را بهتر قادر سازد.

– ژان ژاک روسو: آموزش و پرورش هنر یا فنی است که به صورت راهنمایی یا حمایت نیروهای طبیعی و استعدادهای فراگیر (محصل) و با رعایت قوانین رشد طبیعی و با همکاری خود او برای زیستن تحقق میپذیرد.

– امیرحسین آریان پور: آموزش و پرورش عبارت است از «فرایند هدایت و جهت دهی عمدی تجارب انسانی»(ویکی پدیا)

– آموزش و پرورش امری پیچیده و وقت گیر و پر دامنه است که سرمایه گذاری بیشتر، برنامه های نظام یافته و همکاری نهادهای گوناگون جامعه را می طلبد. در واقع، آموزش و پرورش یک سرمایه گذاری بلندمدت است که آثار آن از لحاظ اقتصادی و اجتماعی توسط محققان مختلف به اثبات رسیده است. به این دلیل است که یکی از شاخص های مهم رشد هر جامعه را وسعت دامنه وظایفی می دانند که نظام آموزش و پرورش آن به عهده گرفته است. برای همین است که همه دولت ها پرداختن به آموزش و پرورش مردم خود را در شمار وظایف اساسی و حتی برای اجباری کردن آن، تعهدات سنگینی در قانون های اساسی و بنیادی خود می گنجانند(علاقه بند،۱۳۹۰).

جایگاه پژوهش در آموزش و پرورش

با نگاهی به نقش نظام آموزش و پرورش به عنوان تربیت کننده و آموزش دهنده سرمایه های انسانی خلاق و پژوهشگر بایستی این سوال کلیدی و مهم را مطرح کرد که نظام آموزش و پرورش ما تا چه حد فراگیران را به این سمت سوق میدهد؟ در پاسخ می توان گفت : پژوهش و نوآوری در جامعه ای توسعه پیدا می کند که نظام آموزشی و فرهنگی، زمینه و بستر مناسب برای آن را تدارک دیده باشد. بنابراین؛ تحقیق را میتوان در کنار آموزش یکی از اهداف بسیار مهم آموزش و پرورش دانست که باید مورد توجه قرار گیرد و به نظر میرسد که مدارس و معلمان در این میان دارای وظیفه بسیار مهم و حساسی هستند که میتوانند علاوه بر فعالیت های تحقیقاتی روح و انگیزه تحقیق و روش های درست پژوهش را در میان دانش آموزان نهادینه کنند.

نکته مهم این است که خود پژوهش نیز نیازمند آموزش است چرا که پژوهش در حقیقت یک فن است و روش های مختلفی دارد که یادگیری و به کار بستن آنها جز با آموزش میسر نیست. متاسفانه هنوز فرهنگ پژوهش در کشور ما نهادینه نشده و باور راستین برای پژوهش در بخش های گوناگون آموزشی و فرهنگی تقویت نشده است که بتوان از آن در جهت توسعه و پیشرفت کشور استفاده کرد.

اعتقاد به اینکه پژوهش می تواند بسیاری از مسائل را حل کند یا آنها را کاهش دهد در میان مسئولان چندان قوی نیست و هنوز بسیاری از دست اندر کاران طعم شیرین استفاده از نتایج تحقیق را نچشیده اند. این قضیه در مورد نهادهایی که رسما متولی این امرند و نام تحقیقات را با خود یدک میکشند نیز صادق است (رکن آبادی،۱۳۹۵).

مفهوم توسعه

توسعه واژه ای است که هر یک از صاحب نظران رشته های مختلف علوم، تعریفی خاص و متناسب با رشته ی علمی خود از آن ارایه کرده اند….توسعه در مفهوم وسیع آن یعنی بهبود در بهره وری و بازده نیروی انسانی و فناوری، ارتقای سطح زندگی در همه ی ابعاد آن یعنی آموزش بهتر، عدالت اقتصادی- اجتماعی و حذف امتیازات ناروا، آزادی بیشتر انتخاب فردی و زندگی غنی تر فرهنگی (اکبری، دیهیم و دهنوی، ۱۳۹۵).

توسعه در معنای وسیع و کلی آن که اقتصاد، فرهنگ، سیاست و سایر شئون یک جامعه را در بر می گیرد، به معنای بروز تغییر و تحول مثبت در یک معیار است که برای آن نحوی از ثبات و استمرار در نظر گرفته می شود. بدیهی است که هر گونه بحث در مورد توسعه و معنای آن بدون در نظر گرفتن بحث محوری تغییر و تحول ناقص خواهد بود. اصلی ترین عامل تعیین کننده پیشرفت و توسعه جامعه در شرایط متحول کنونی جهان، میزان برخورداری از نیروی انسانی کارا و خلاق است که این خود به میزان برخورداری جوامع، از دانش، آموزش و پژوهش بستگی دارد. برتری یک کشور بیش از آن که به منابع طبیعی یا ظرفیت های موجود صنعتی متکی باشد، به میزان بهره مندی آن کشور از علوم و فنون که حاصل توسعه علمی است و نیز به پویایی نظام آموزش عالی آن کشور وابسته است (ثابتی، همایون سپهر و احمدی، ۱۳۹۳).

موانع و چالش های حوزه پژوهش در نظام آموزشی

در پاسخ به سوال اول «موانع اصلی انجام پژوهش در آموزش و پرورش چه می باشد؟» با مطالعه و بررسی اسناد و مقالات مرتبط با موضوع، عوامل زیر به عنوان موانع انجام فعالیت های پژوهشی از دیدگاه کارشناسان و محققان شناسایی شدند.

قمشاهی و اخوت (۱۳۹۵) در تحقیق خود تحت عنوان « شناسایی موانع و مشکلات انجام پژوهش در آموزش و پرورش و ارائه راهکار» عوامل موثر بر کاهش فعالیت های پژوهشی موسسات آموزشی را به عنوان موانع اصلی شناسایی و در۲۲ مورد دسته بندی نمود که برخی از آنان عبارتند از: تأکید بر آموزش محوری به جای پژوهش محوری، نظام آموزشی و مدیریت نامناسب، ضعف انگیزه های لازم در پژوهشگران، نگرش اشتباه نسبت به تحقیق، کمبود بودجه ی پژوهشی، عدم حمایت مادی از طرح های پژوهشی، مقررات دست و پاگیر اداری(بوروکراسی)، فقدان قوانین مشخص برای ارزیابی فعالیت های پژوهشی، عدم بهره گیری مدیران از نتایج تحقیق.

در همین رابطه حضرتی(۱۳۹۵) معتقد است سخن گفتن از کاستی ها البته آسان است و کاستی ها فراوان، بی تردید هر برنامه ای که تدوین و به اجرا گذاشته می شود و هر سلسله فعالیتی که انجام می پذیرد، علاوه بر دستاوردها، با خود کاستی هایی را نیز به همراه خواهد داشت. کاستی ها یا به تعبیری دیگر چالش ها به آن دسته مسائلی اطلاق می گردد که در پیشبرد فعالیت ها اختلال ایجاد می کنند و اما بدلایل مختلف مورد توجه قرار می گیرند. وی در پژوهش خود تحت عنوان «واکاوی موانع و راهکارهای توسعه فرهنگ پژوهش در آموزش و پرورش ایران » کاستی هایی را که در عرصه فعالیت های پژوهشی طی دو دهه اخیر، مشاهده کرد بدین شرح اعلام کرد: فقدان فرهنگ پژوهش و تحقیق، فقدان انگیزه مادی و معنوی، موانع اداری و مالی (بوروکراسی)، عدم کاربست تحقیقات، عدم توجه و اهتمام مسئولان سطوح بالا دست سازمان آموزش و پرورش، ضعف کارآیی در کاربست یافته های تحقیقاتی، ضعف نیازسنجی و اولویت یابی، پایین بودن کیفیت پژوهش ها.

تصدیقی (۱۳۸۸) در تحقیق خود تحت عنوان موانع تحقیق و فرهنگ پژوهش در نظام آموزش عالی، عمده ترین موانع تحقیقات را از دیدگاه بسیاری از محققان و کارشناسان پژوهشی؛ ا- نامشخص بودن استراتژی تحقیقات ۲- عدم وجود محیط مناسب و غیرتشریفاتی برای انجام تحقیقات ۳- پایین بودن میزان حق التحقیق نسبت به حق التدریس ۴- عدم وجود انگیزه و روحیه تحقیقاتی در میان محققان ۵- عدم ایجاد امکانات جهت کاربست نتایج تحقیقات بیان کرد. وی همچنین یادآ