خرید و دانلود فایل پاورپوینت کامل سبب صدور زیارت غدیریه ی امام هادی علیه السلام

دانلود و استفاده از فایل پاورپوینت کامل سبب صدور زیارت غدیریه ی امام هادی علیه السلام – تجربه‌ای بی‌نظیر در ارائه!

پاورپوینتی شیک و استاندارد:

فایل فایل پاورپوینت کامل سبب صدور زیارت غدیریه ی امام هادی علیه السلام شامل ۱۱۷ اسلاید طراحی‌شده با دقت بالا است که کاملاً آماده برای ارائه یا چاپ در PowerPoint می‌باشد.

چرا فایل فایل پاورپوینت کامل سبب صدور زیارت غدیریه ی امام هادی علیه السلام گزینه‌ای عالی است؟

• گرافیک حرفه‌ای و جذاب: اسلایدهای فایل پاورپوینت کامل سبب صدور زیارت غدیریه ی امام هادی علیه السلام با طراحی مدرن و چشم‌نواز، پیام شما را به بهترین شکل منتقل می‌کنند.
• کاربری آسان: ساختار این پاورپوینت به‌گونه‌ای است که استفاده از آن بدون نیاز به تغییرات پیچیده ممکن باشد.
• آماده استفاده: تمامی اسلایدهای فایل پاورپوینت کامل سبب صدور زیارت غدیریه ی امام هادی علیه السلام از قبل تنظیم‌شده و بدون نیاز به ویرایش، قابل استفاده هستند.

تضمین کیفیت و دقت بالا:

این مجموعه بر اساس بالاترین استانداردهای طراحی ساخته شده است و کاملاً منسجم و بدون اشکال، مناسب برای ارائه‌های حرفه‌ای می‌باشد.

نکته قابل توجه:

برخی نسخه‌های غیررسمی ممکن است تغییراتی داشته باشند. این نسخه اصلی فایل پاورپوینت کامل سبب صدور زیارت غدیریه ی امام هادی علیه السلام با دقت و کیفیت بالا طراحی شده است.

همین حالا فایل فایل پاورپوینت کامل سبب صدور زیارت غدیریه ی امام هادی علیه السلام را دریافت کنید و یک ارائه بی‌نظیر داشته باشید!

بخشی از متن فایل پاورپوینت کامل سبب صدور زیارت غدیریه ی امام هادی علیه السلام :

مقدمه

آیات تبلیغ، اکمال دین، تطهیر، مباهله، مودت، ولایت، اولوا الامر، اطعام طعام از آیاتی هستند که به روشنی بر ولایت و فضلیت امیر المومنین علی علیه السلام دلالت دارند. در احادیث نبوی نیز در فضلیت و ولایت آن حضرت سخن بسیار رفته است. احادیث غدیر، طیر مشوی ، رایت ، منزلت ، ثقلین اندکی از بسیار است.

در گفتار اهل بیت علیهم السلام نیز در این باره سخن فراوان است و آن بزرگواران همیشه و همواره، فضیلت، امامت، خلافت الهی و ولایت امیرالمومنین علیه السلام را یادآور شده اند تا جامعه این مهم را از یاد نبرد. شخص امیرالمومنین علی علیه السلام، حضرت فاطمه علیها السلام، امام مجتبی علیه السلام، امام حسین علیه السلام، امام سجاد علیه السلام، امام باقر علیه السلام، امام صادق علیه السلام، امام کاظم علیه السلام، امام رضا علیه السلام و امام جواد علیه السلام هر یک در نشر ولایت آن حضرت و اثبات جانشینی الهی ایشان و فضایل حضرتش سخن گفته اند.

در نیمه ی اول قرن سوم هجری نیز متنی بلند در قالب زیارت از امام هادی علیه السلام رسیده است که سرشار از آیات قرآن و احادیث نبوی در برتری امیرالمومنین علیه السلام برای خلافت و بیان شایستگی های آن حضرت است.

سبب صدور: حدیث که حکایت سخن، فعل یا تقریر معصوم است، گاه به صورت قضیه ی حقیقیه است و گاه ناظر به شرایط اجتماعی و فرهنگی زمان امامان است. به شرایطی که احادیث دسته ی دوم ناظر به آن هاست، سبب ورود یا سبب صدور حدیث گویند. فایده ی شناخت سبب صدور حدیث، کمک به فهم حدیث است؛ چرا که زمینه های فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی همچون قرینه ای یاری گر فهم متن هستند. زیارت غدیریه نیز در عداد حدیث به شمار می رود و از این قانون مستثنا نیست و سببی برای صدور آن وجود دارد. آنچه می تواند ما را در شناساندن سبب صدور زیارت غدیریه یاری کند، آگاهی از چگونگی نگاه غالب جامعه درباره ی آن چیزی است که این زیارت بدان پرداخته است. باید دید نظر علمای برجسته ای که در عهد امام یا اندکی پیش یا پس از امام می زیسته اند و از مکتب خلفا دفاع می کردند، چه بوده است. چرایی حجم گسترده ی استفاده ی امام از مستندات قرآنی و حدیثی نیز خود پرسش دیگری است که بدان پاسخ خواهیم گفت.

منبع زیارت

المزار الکبیر اثر ابو عبد اللّه محمد بن جعفر بن علی مشهدی حایری معروف به ابن مشهدی است که در قرن ششم هجری می زیسته است. ابن شهر آشوب، محمد بن ابو القاسم طبری، ابو محمد عبد اللّه بن جعفر دوریستی، شاذان بن جبرئیل قمی، ابو الحسین یحیی بن حسن بطریق، ورّام بن ابی فراس برخی از مشایخ وی به شمار می روند. فخار بن معد الموسوی، محمد بن جعفر بن نما حلی، علی بن الحسین بن حماد واسطی و هبه اللّه بن سلمان نیز از مشهدی روایت می کنند. بغیه الطالب و ایضاح المناسک و ما اتفق من الأخبار فی فضل الأئمه الأطهار از آثار وی است که مع الاسف تاکنون نسخه ای از این دو شناسایی نشده است. دو اثر از وی به جا مانده است: المزار الکبیر و اقرار الصحابه بفضل امام الهدی و القرابه. مرحوم مجلسی در بحارالانوار، از المزار الکبیر یاد کرده است. این کتاب، یکی از مدارک مرحوم نوری در مستدرک الوسائل بوده است. در پایان باید افزود مرحوم سید بن طاووس علاوه بر اعتماد به این کتاب و نقل فراوان از آن، زبان به مدحش نیز گشوده است.

این کتاب چنانکه از نامش پیداست شامل زیارت های معصومان علیهم السلام است، از جمله ی این زیارت ها زیارت غدیریه ی امام هادی علیه السلام است. محدث نوری این زیارت را در کتابی دیگر که از آن به مزار قدیم نام می برد، یافته است که سندش با سند مشهدی متفاوت است. نوری بر این باور است که مولف مزار قدیم معاصر مشهدی است. پس از این عبدالکریم بن احمد بن موسی ابن طاووس (د. ۶۹۳ق) این زیارت را در فرحه الغری ذکر کرده است. عبدالکریم این زیارت را از کتاب المزار مشهدی نقل کرده است. این زیارت را شهید اول (د. ۷۸۶ق) نیز در المزار آورده است. علامه مجلسی (د. ۱۱۱۰ق) در بحار الانوار و مفتاح الجنان نیز این زیارت را نقل کرده است.

سند زیارت

مشهدی سند این زیارت را از دو طریق روایت کرده است: طریق اول را مشهدی از ابوجعفر محمد معروف به ابن حمد نحوی در سال ۵۷۱ روایت می کند، که سند را به امام حسن عسکری علیه السلام رسانده است. این سند از استاد مشهدی تا امام عسکری علیه السلام افتادگی دارد و مرسل است.

اما طرق دوم زیارت متصل است: وَ أَخْبَرَنِی الْفَقِیهُ الْأَجَلُّ أَبُو الْفضْلِ شاذَانُ بْنُ جَبْرَئِیلَ الْقُمِّی رَضِی اللَّهُ عَنْهُ، عَنِ الْفَقِیهِ الْعِمَادِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی الْقَاسِمِ لطَّبَرِی، عَنْ أَبِی عَلِی، عَنْ وَالِدِه،عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ النُّعْمَان، عَنْ أَبِی الْقَاسِمِ جَعْفَرِ بنِ قولَوَیه، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یعْقُوبَ الْکلَینِی، عَنْ عَلِی بْنِ إِبْرَاهِیمَ، عَنْ أَبِیهِ، عَنْ أَبِی الْقَاسِمِ بْنِ رُوحٍ وَ عُثْمَانَ بْنِ سَعِیدٍ الْعَمْرِی،عَنْ أَبِی محَمَّدٍ الْحسَنِ بْنِ عَلِی الْعَسْکرِی، عَنْ أَبیهِ صلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیهِمَا.

در یک بررسی اجمالی بزرگان شیعه را در این طریق حاضر می بینیم: ابو الفضل شاذان بن جبرئیل عالم، فاضل، فقیه، محمد بن ابو القاسم بن محمد طبری ملقب به عمادالدین، عالم، فقیه، ثقه، جلیل القدر، ابوعلی فرزند شیخ طوسی محدث نجیب، نامدار به مفید ثانی، شیخ ابو جعفر طوسی، شیخ الطائفه، محمد بن محمد بن نعمان شیخ مفید، که در فقه و کلام و وثاقت و دانش فضلش مشهورتر از آن است که وصف شود، ابو القاسم جعفر بن قولویه از بزرگان شیعه در فقه و حدیث. محمد بن یعقوب کلینی مولف کتاب الکافی به اوثق و اضبط محدثان توصیف شده است، علی بن ابراهیم بن هاشم ثقه، مورد اعتماد و مُکثِر در حدیث، ابراهیم بن هاشم نخستین منتشر کننده ی حدیث کوفیان در قم که بسیاری از احادیث الکافی از طریق ایشان رسیده است، حسین بن روح نوبختی و عثمان بن سعید عمری هر دو از سفرای حضرت ولی عصر علیه السلام.

بنابراین سند این زیارت صحیح است.

گزارشی از متن زیارت

این زیارت مشتمل بر استدلال هایی از قرآن، روایات پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و مسلمات تاریخی است که بیانگر مرتبت و منزلت امیرالمومنین علیه السلام است. در این زیارت بیش از هفتاد آیه ی قرآن به صورت کامل یا بخشی از آن به گونه ی صریح یا غیر مستقیم آمده است. همچنین احادیثی از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله درباره ی منزلت و مقام بی مانند علی بن ابی طالب علیه السلام و وصایت و خلافت بلافصل حضرت علی علیه السلام آمده است. در این زیارت به بخش هایی از تاریخ که شیعه و سنی آن را قبول دارند، اشاره شده و به غصب خلافت و ستم هایی که به ایشان روا داشته شده، پرداخته شده است.

زیارت با سلام بر رسول خدا آغاز شده و با سلام بر انبیا الهی و فرشتگان مقرب و عباد صالح خداوند ادامه می یابد. در این زیارت امام هادی علیه السلام شش سلام به امیرالمومنین علیه السلام دارند، که در پی هر سلام اوصاف و مناقب علی علیه السلام آمده است، منقبت هایی که همه ی آن در احادیث نبوی وجود دارد.

امام، لقب «امیرالمومنین » را در این زیارت ده بار به کار برده اند؛ که پنج بار آن را همراه با سلام، سه بار برای شهادت (أشهد)، و دو بار برای لعن دشمنان حضرت استفاده کرده اند. سیزده بار از لفظ «أشهد» استفاده کرده اند، که با هر شهادتی چندین فضیلت از فضائل امیرالمومنین علیه السلام بیان می شود. هفت بار با لفظ «مولای» و «مولی المومنین» برای امیرالمومنین علیه السلام بکار رفته است.

در طول زیارت، مجموعه ای از صفات حضرت که بندگی محض ایشان از اوامر الهی و اطاعت از رسول الله صلی الله علیه وآله را نشان می دهد و قرآن، احادیث و تاریخ روشنگر آن هستند، بیان می شود. در این زیارتنامه، در راستای هدف اثبات فضائل حضرت امیر علیه السلام به جنگ هایی که حضرت در زمان رسول الله صلی الله علیه وآله در آن ها شرکت کردند، از جمله جنگ بدر، احزاب، احد، حنین و خیبر و جنگ های زمان حکومت حضرتش که ناکثین، مارقین و قاسطین به ایشان تحمیل کردند، نیز اشاره شده است. در بخش آخر به پا داشتن حقیقت و عدالت از طرف حضرت علی علیه السلام پرداخته می شود.

در آخر زیارت امام علیه السلام چند گروه که در حق انبیا و اوصیا انبیاء ظلم کردند را لعن می کنند و از خداوند می خواهد ایشان را در زمره ی کسانی که به واسطه ی ولایت و محبت محمد و آل محمد صلی الله علیه وآله به فوز و سعادت رسیده و ایمن از عذاب گردیدند، قرار دهد.

در این زیارت هجده آیه ی تلمیح، سی و دو آیه ی تضمین و بیست و هشت آیه ی اقتباس آمده است. نیز سه حدیث تضمینی، هفت حدیث اقتباسی و هشت حدیث تلمیحی در این زیارت استفاده شده است که در مجموع امام هادی علیه السلام از هفتاد و هشت آیه و هجده حدیث نبوی در این زیارت استفاده کرده اند.

این حجم بالای استفاده مدارک و مستندات قرآنی و احادیث نبوی جای پرسش دارد که چرا متنی چنین با این همه آیه و حدیث در این زمان از زبان امام هادی علیه السلام صادر شده است؟ نوشتار پیش رو می کوشد سبب صدور این زیارت را بکاود.

فضای سیاسی فرهنگی حاکم در زمان امام هادی علیه السلام

امام هادی علیه السلام در سال ۲۲۰ هجری در زمان حکومت معتصم به امامت رسید معتصم در سال ۲۲۷ از دنیا رفت سپس تا سال ۲۳۲ واثق و بعد از او متوکل خلافت را برعهده گرفت. بنابر نقل ابوالفرج در مقاتل الطالبیین معتصم هیچ علوی را نکشت. دو علوی که به مخالفت با او برخاسته بودند را به زندان انداخت که یکی فرار کرد و دیگری در زندان از دنیا رفت. زمان متوکل اما سخت گیری بر آل ابی طالب شدت گرفت. قتل و حبس و فقر این خاندان در زمان متوکل رواج یافت. او به این کارها بسنده نکرد، حتی قبر امام حسین بن علی علیهما السلام را تخریب کرد . و همچنین می توان به ماجرای شهادت ابن سکیت در پاسخ به سوال متوکل اشاره کرد. او از ابن سکیت پرسید: آیا فرزندان من برترند یا فرزندان علی علیه السلام؟ پاسخ داد: قنبر غلام علی علیه السلام از فرزندان تو برترند.

تا پیش از زمامداری متوکل خلفا از معتزلیان در برابر اهل حدیث دفاع می کردند. همین امر فضایی مساعد برای علویان را به وجود آورده بود؛ اما متوکل به جانبداری از اهل حدیث همت گماشت از این رو او را به احیاگر سنت ستوده اند. این اقدامات متوکل فضای مناسبی را برای ترویج باورهای اهل حدیث فراهم کرد. حدیث در این قرن معیار فرهنگ عمومی جهان اسلام است و فرهنگ عمومی جامعه بر اساس آن شکل می گیرد؛ نگاهی گذرا به قرن سوم و ظهور جوامع مهم حدیثی اهل سنت در این قرن خود گواهی بر این سخن است.

پیش از پرداختن به نگاه عالمان آن دوره لازم است دو نکته را یادآور شویم: نکته ی اول اینکه در متن زیارت آمده این زیارت را امام هادی علیه السلام در سالی که معتصم ایشان را به سامرا فرا خواند، فرموده است و روشن است که تبعید امام به سامرا و حصر خانگی آن حضرت در زمان متوکل بوده نه در زمان معتصم و احتمال سهو ناسخان در این متن احتمالی بجاست. نکته ی دیگر اینکه چگونه ممکن است این زیارت با این همه فضایل و مراتب امیرالمومنین علی علیه السلام در چنان فضایی غبارآلود و پرخفقان از امام هادی علیه السلام صادر شود؟

به نظر می رسد با بررسی برخی رخدادهای تاریخی بتوان بدین گونه به این پرسش پاسخ گفت که متوکل در ذیحجه ی سال ۲۳۲ به خلافت رسید و در سال ۲۳۳ ق طی نامه ای از امام خواست به سامرا سفر کند؛ اما تلاش متوکل در نشر حدیث در سال ۲۳۴ ق به بار نشست از این رو سال ۲۳۳ ق سال آماده کردن مقدمات بوده است. از این رو امام از فرصت استفاده کرده حقایق را آشکار کرد؛ چرا که امام هم حرکت های پیشین اهل حدیث و اقبال به آنان را دیده بود و هم با توجه به اقدامات متوکل در اوایل خلافتش مانند اکرام احمد حنبل و نهی از قول به خلق قرآن دانستن حرکت های بعدی اش صرف نظر از دانش امام به آینده کار دشواری نبود.

عالمان اهل سنت و خلافت علی بن ابی طالب علیه السلام

در نیمه ی نخستین سده ی سوم هجری و اندکی پیشتر یا پس از آن، عالمان اهل سنت درباره ی خلافت امیرالمومنین علی علیه السلام به نحو گسترده ای در آثار خود اظهار نظر کرده اند. در این میان مرتبت امیرالمومنین علیه السلام پس از ابوبکر، عمر و عثمان دانسته شده است. این جستجو بیشتر بر عالمان به نام و صاحب اثر متمرکز بوده است هر چند امکان یافتن موارد دیگر با جستجوی بیشتر وجود دارد:

۱- محمد بن ادریس شافعی (د. ۲۰۴ق)

او از امامان چهارگانه ی اهل سنت به شمار می آید. وی را پیشوا، دانشمند زمان، یاری گر دین و فقیه مذهب دانسته اند که سنت ها با مرگ او از بین رفت. برخی درباره ی او گفته اند که عاقل تر یا فقیه تر از شافعی دیده نشده است. احمد بن حنبل نیز شافعی را در دانش های لغت شناسی، اختلاف فقها، معانی و فقه فیلسوف دانسته است. شافعی تعداد «خلفای راشدین» را پنج نفر می داند و ترتیب آن ها را بر حسب خلافت و فضیلت بدین گونه بیان می کند: ابو بکر، عمر، عثمان، علی و عمر بن عبد العزیز.

۲- سلیمان بن داود بن جارود فارسی بصری، ابو داود طیالسی (د. ۲۰۴ق)

از علمای به نام اهل سنت که دارای مسند است و عالمان اهل سنت زبان به ستایش او گشوده اند، ابوداود طیالسی است. در وصف او عباراتی چون ثقه، امین، کثیر الحفظ و اصدق الناس آورده اند که نشان از وجاهت او در میان عالمان این مذهب است. طیالسی مسند خود را بر اساس فضیلت صحابه آغاز کرده است. او احادیث صحابیان پیامبر صلی الله علیه وآله را بر اساس ترتیب خلفا یعنی ابوبکر، عمر، عثمان و علی علیه السلام تنظیم کرده است که نشان از آن دارد که وی به فضیلت صحابه به همین ترتیب باور دارد.

۳- محمد بن عبید طنافسی (د. ۲۰۴ ق)

محمد بن عبید طنافسی کوفی که نزد اهل سنت ثقه و مورد اعتماد است، بر خلاف عموم کوفیان که علی علیه السلام را بر عثمان برتر می دانند عثمان را برتر از علی علیه السلام دانسته، حتی در نقلی از او برترین ها را پس از رسول الله صلی الله علیه وآله به ترتیب ابوبکر، عمر و عثمان برشمرده و درباره ی فریبکاری کوفیان در این مورد مردم را برحذر داشته است.

۴- عبدالرزاق بن همّام صنعانی (د. ۲۱۱ ق)

وی از عالمان به نام اهل سنت است که از اوزاعی، ابن جُرَیج و سفیان ثَوری و برخی دیگر روایت می کند. نیز احمد بن حنبل، ابن مَعین، ذُهلی و بعض دیگر از او روایت کرده اند. او به فضیلت ابوبکر و عمر بر علی علیه السلام تصریح کرده است.

۵- یحیی بن معین (د. ۲۳۳ق)

ابن معین از عالمان به نام اهل سنت است که ابن مدینی که خود از عالمان برجسته است دانش مردمان را منتهی به وی می داند . او درباره ی خلافت و فضیلت صحابه ابوبکر، عمر، عثمان و علی علیه السلام را به ترتیب بر شمرده است.

۶- عبدالله بن محمد بن ابراهیم بن عثمان کوفی عبسی، ابن ابی شیبه (د. ۲۳۵ ق)

ایشان دارای مصنَّف است و بزرگان اهل سنت از او به دانشمندی ثقه، افقه و احفظ یادکرده اند. وی آثاری در فقه و تفسیر دارد و بزرگانی چون بخاری از او حدیث نقل کرده اند. ایشان در مصنف خود در بخش فضائل در ابتدا احادیثی درباره ی فضائل ابوبکر، سپس عمر، عثمان و علی علیه السلام آورده است.

۷- احمد بن حنبل (د. ۲۴۱ ق)

احمد بن حنبل از امامان چهارگانه ی اهل سنت است. گروهی از دانشمندان اهل سنت ایشان را از عالمان، صاحبنظران و منتقدانِ از نسل سوم علمای بغداد و افقه و از اعلام دین شمرده اند. او مسندی از احادیث گرد آورد و درباره ی آن گفت: من این کتاب را به عنوان راهنمای مسلمانان تدوین کردم که اگر مردم در سنتی از رسول خدا صلی الله علیه وآله اختلاف کردند به آن مراجعه کنند و اگر در آن نیافتند، باطلش انگارند.

وی مسندش را بر اساس صحابه سامان داده، از خلفای راشدین آغاز کرده است. در آغاز ابوبکر، پس از آن عمر و بعد از آن عثمان و علی علیه السلام را ذکر کرده است و همچنین نظر خود را درباره ی خلفا به ترتیب این گونه بیان می کند: ابوبکر، ثم عمر، ثم عثمان، ثم علی . از پرسش هایی که از ابن حنبل در باره ی ترتیب خلفا در فضیلت پرسیده اند او بر همین جواب پای فشرده، که نشان می دهد درباره ی فضیلت خلفا همچنان در مجالس و محافل در نیمه ی نخستین سده ی سوم نزاع بوده است.

۸- هشام بن عمار (د. ۲۴۵ق)

دانشمندان اهل سنت هشام بن عمار را خطیب دمشق، صدوق، کیس، ثقه و همچنین کسی که عمر زیاد همراه با صحت عقل روزیش شده بود، یاد کرده اند. ایشان همچون شافعی تعداد «خلفای راشدون» را پنج نفر و به ترتیب أبوبکر، عمر، عثمان، علی علیه السلام، و عمر بن عبد العزیز می داند.

۹- عبد بن حمید بن نصر الکسی (د. ۲۴۹ق)

عبد بن حمید بزرگان از پیشوایان پارسا، جلیل القدر نزد اهل سنت است. او نیز مسندش را بر اساس صحابه سامان داده است و از خلفای راشدین آغاز کرده است. مسند ابوبکر، مسند عمر، مسند عثمان و مسند علی علیه السلام آغازین مسانید کتاب او است.

۱۰- ابو عثمان عمرو بن بحر، جاحظ(د. ۲۵۵ق)

از عالمان به نام اهل سنت است او را بر همه ی دانش ها آگاه دانسته اند. جاحظ در خصوص خلافت و امامت خلفای راشدین، همان عقیده ی اهل سنّت و جماعت را پذیرفته است و درباره ی تفضیل ابوبکر بر علی علیه السلام کتاب العثمانیه را نوشت. در این کتاب، بسیاری از اصول مسلّم و مورد قبول تمام فرقه های اسلام را انکار کرده و مهم ترین هدف او در کتاب، شکستن مقام و منزلت علی علیه السلام بوده و به هر وسیله ی ممکن قصد مخدوش کردن آن سیمای الهی را داشته و در کنار این هدف، دائما در توجیه کارهای خلفای سه گانه سعی کرده و آن ها را با علی علیه السلام مقایسه می کند و با ادله ی سست در پی اثبات افضلیت آن هاست که در نتیجه متهم به عثمانیه شد. ولی گفتنی است که او خود در کتاب الحیوان این اتهام را دفع کرد و نوشت من قائل به قول عثمانیه (یعنی قول به تفضیل ابوبکر بر علی) نیستم، بلکه فقط ناقل اقوال آن ها هستم.

جاحظ در البیان و التبیین از خطبه ی وداع پیامبرصلی الله علیه وآله شروع کرده و بعد به ترتیب، خطبه ی ابوبکر را در وصیتی از ابوبکر به عمر و وصیت عمر به خلیفه ی بعدش و رساله ی عمر به ابو موسی اشعری و بعد از این خطبه ی حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام را آورده است