خرید و دانلود فایل پاورپوینت کامل دسته بندی روایات از منظر علامه طباطبایی

بخشی از متن فایل پاورپوینت کامل دسته بندی روایات از منظر علامه طباطبایی :

جایگاه روایات در تفسیر قرآن به قرآن

تنها رجوع به قرآن کریم برای فراگیری معارف دین کفایت نمی کند، بلکه در همه معارفی که قرآن برای ما هدایتگر است باید هم به فرمایش نبی اکرم(ص) و هم به فرمایشات نورانی اهل بیت(ع) رجوع کنیم. از بررسی آیات قرآن کریم درباره خودش که فرموده: «هَذَا بَیَانٌ لِلنَّاسِ» یا فرموده «نَزَّلْنَا عَلَیْکَ الْکِتَابَ تِبْیَانًا لِکُلِّ شَیْءٍ» و نیز با توجه به مباحث تفسیر المیزان به دست می آید که به طور طبیعی مباحث قرآنی در بیان کلیات و اصول معارف دین یک پشتوانه اصلی است. به این معنا که آنچه به عنوان محور مباحث دینی و به صورت معجزه این دین مطرح می شود کتاب خدای متعال است.

در عین حال با استدلال به مضامین این کتاب الهی هم حجیت فرمایش نبی اکرم(ص) را اثبات می کنیم و هم فرمایشات اهل بیت(ع) را. آیاتی از قرآن صراحتا بیان می کند که بیان آن حضرت باید در کنار بیان قرآن باشد. از جمله آیه سوره نحل می فرماید: «بِالْبَیِّنَاتِ وَالزُّبُرِ وَأَنْزَلْنَا إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَیْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ» همچنین آیه می فرماید: «وَمَا أَنْزَلْنَا عَلَیْکَ الْکِتَابَ إِلَّا لِتُبَیِّنَ لَهُمُ الَّذِی اخْتَلَفُوا فِیهِ وَهُدًی وَرَحْمَهً لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ».

از طرفی خود آیات قرآنی آن حضرت را به عنوان حاکم معرفی و تصریح می کند باید از ایشان اطاعت بشود و پیروان آن حضرت و کسانی که به حقانیت دین اعتقاد دارند آنچه آن حضرت می آورد را اخذ کنند. از جمله آیه سوره مبارکه حشر می فرماید: «وَمَا آتَاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ». بنابراین با توجه به روش مرحوم علامه در اخذ معارف دین که همان روش عقلایی است عمل می کنیم، یعنی به آیات قرآنی بدون ذهنیت قبلی و همانطور که هست و نازل شده است رجوع می کنیم، اگر جایی اطلاق دارد به همان اطلاقش عمل می کنیم، اگر جایی قیدی دارد باید آیه را با قیدش بررسی کنیم.

این آیات بیانگر این است که آنچه آن حضرت می آورند باید به امر خدا اخذ شود. از طرفی خداوند فرموده است: «مَنْ یُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ وَمَنْ تَوَلَّی فَمَا أَرْسَلْنَاکَ عَلَیْهِمْ حَفِیظًا». در آیه دیگر در سوره نجم می فرماید: «وَمَا یَنْطِقُ عَنِ الْهَوَی إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْیٌ یُوحَی». علامه طباطبایی با توجه به این آیات می گوید ما با رجوع به بیانات متواتر پیامبر(ص) حجیت فرمایشات ائمه(ع) و همینطور قبل از آن، مقام امامت و خلافت اهل بیت(ع) را استفاده می کنیم که از این طریق فرمایشات مسلم اهل بیت(ع) همان فرمایشات رسول خدا(ص) خواهد بود و فرمایش آن حضرت فرمایش خدای متعال خواهد بود.

روش تفسیری علامه طباطبایی

علاوه بر این، در آیاتی نسبت به اهل بیت(ع) به طور کنایی مقام امامت و خلافت و ولایت ایشان را استفاده می کنیم و اینکه خدای متعال می فرماید از ایشان اطاعت کنید. علامه طباطبایی با همان روش تفسیری خودشان که همان روش تبیین خود آیات با فهمیدن کلمات و آیات و مناسب آنها با یکدیگر است که به تفسیر قرآن به قرآن بازگشت می کند در آیه شریفه «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ» «اولوالامر» را جزء ائمه نمی داند. بر اساس این آیه خدای متعال اطاعت اولو الامر را در کنار اطاعت از رسول(ص) قرار داده است. پس اولی الامر هر کسی نمی تواند باشد و اطاعت از خدا مطلبی است که به دستورات قرآنی توجه دارد و اطاعت از رسول و اولی الامر توجه به دستورات دیگر است که تفصیل معارف قرآن است. با توجه به این مطالب که گوشه ای از روش استدلال برای اثبات حجیت فرمایشات اهل بیت و اینکه فرمایشات ایشان در راستای نبی اکرم(ص) و خدای متعال است استفاده می کنیم روایاتی که از اهل بیت(ع) آمده است برای ما حجیت دارد و باید کسی که می خواهد به قرآن عمل کند به فرمایشات اهل بیت(ع) رجوع کند. بیان پیامبر(ص) در دو آیه و به طور حتم و قطعی باید در کنار بیان قرآن باشد، یعنی بیان قرآن بیان اجمالی و بیان پیامبر(ص) بیان تفصیلی است. بنابراین نتیجه می گیریم تنها رجوع به قرآن کریم برای فراگیری معارف دین کفایت نمی کند. رجوع به بیان قرآن کریم برای مؤمنان به آن لازم است ولی کافی نیست. در همه معارفی که قرآن برای ما هدایتگر است باید هم فرمایش نبی اکرم(ص) و هم فرمایشات نورانی اهل بیت(ع) رجوع کنیم. این یک بیان کلی در حجیت فرمایش اهل بیت(ع) است.

تمایز روایات تفسیری و تطبیقی

فرمایشات اهل بیت(ع) در یک ردیف نیست، گاهی فرمایشات ایشان مطالب ظاهری قرآنی را توضیح می دهد و به تعبیر علامه «روایات تفسیری» تلقی می شود که گویش آن با گویش ظاهر قرآن کریم منطبق است؛ منتهی بیان تفصیلی تر از آیات قرآن است. دسته دوم روایات، «روایات تطبیقی» است، یعنی قرآن کریم یک مطلب عامی را بیان فرموده، ولی امام یک مورد خاص را ذکر می فرمایند. مثلا آیه می فرماید «یا ایها الذین امنوا»، امام در ذیل آیه فرموده است منظور از «یا ایها الذین امنوا» ما ائمه(ع) هستیم. از این روایات زیاد داریم. در مقابلش مثلا آیه ای خصوصیات کفار را بیان می کند، ائمه این آیه را بر افراد خاصی در زمان خودشان یا قبل از زمان خودشان منطبق می کنند.

این روایات هم برای ما حجیت است، ولی مفاد این روایات این است که اهل بیت(ع) می خواهند مصداق تام این عناوین کلی قرآن کریم را بیان کنند. مرحوم علامه این دسته از روایات را به عنوان «روایات تطبیقی» و «جری» تلقی می کنند. این طور نیست که معنای آیه منحصر به مصداق باشد بلکه مصادیق دیگری چه در آیاتی که انسان ها را مدح می کنند و چه آیاتی که انسان ها را مذمت می کنند، بیان شده است. عنوان «جری» بیانگر این است که این مفاد جریان دارد، همان طور که در روایات آمده است تا وقتی خورشید طلوع می کند مفاد روایات جریان دارد. این هم دسته دوم روایات اهل بیت(ع) است.

گاهی روایات یک معانی عمیقی را از آیات قرآنی