خرید و دانلود فایل پاورپوینت کامل جایگاه سرمای? اجتماعی در تحقق تمدن نوین اسلامی در اندیش? امام خمینی قدس سرّه

با فایل فایل پاورپوینت کامل جایگاه سرمای? اجتماعی در تحقق تمدن نوین اسلامی در اندیش? امام خمینی قدس سرّه یک ارائه‌ی بی‌نقص بسازید!

پاورپوینتی زیبا و کاربردی:

فایل فایل پاورپوینت کامل جایگاه سرمای? اجتماعی در تحقق تمدن نوین اسلامی در اندیش? امام خمینی قدس سرّه شامل ۱۲۰ اسلاید کاملاً حرفه‌ای و چشم‌نواز است که برای ارائه‌ی مستقیم یا چاپ آماده شده‌اند.

آنچه فایل فایل پاورپوینت کامل جایگاه سرمای? اجتماعی در تحقق تمدن نوین اسلامی در اندیش? امام خمینی قدس سرّه را متمایز می‌کند:

• طراحی مدرن و هدفمند: فایل پاورپوینت کامل جایگاه سرمای? اجتماعی در تحقق تمدن نوین اسلامی در اندیش? امام خمینی قدس سرّه با ترکیب رنگ‌ها و چیدمان هوشمندانه، به انتقال بهتر مفاهیم کمک می‌کند.
• کاربری راحت و سریع:فایل پاورپوینت کامل جایگاه سرمای? اجتماعی در تحقق تمدن نوین اسلامی در اندیش? امام خمینی قدس سرّه بدون نیاز به ویرایش‌های پیچیده، فقط فایل را باز کنید و ارائه دهید.
• کیفیت بالا برای نمایش: همه‌ی اسلایدها با رزولوشن مناسب و ساختاری منظم آماده ارائه هستند.

ساخته‌شده با دقت و استانداردهای بالا:

فایل پاورپوینت کامل جایگاه سرمای? اجتماعی در تحقق تمدن نوین اسلامی در اندیش? امام خمینی قدس سرّه با رعایت جزئیات طراحی شده تا در هر محیطی بدون مشکل نمایش داده شود. هیچ‌گونه بهم‌ریختگی یا ایرادی در اسلایدهای فایل پاورپوینت کامل جایگاه سرمای? اجتماعی در تحقق تمدن نوین اسلامی در اندیش? امام خمینی قدس سرّه وجود ندارد.

تذکر:

در صورت مشاهده‌ی تفاوت در کیفیت، احتمال استفاده از نسخه‌های غیراصلی وجود دارد. نسخه معتبر فایل پاورپوینت کامل جایگاه سرمای? اجتماعی در تحقق تمدن نوین اسلامی در اندیش? امام خمینی قدس سرّه با دقت توسط تیم طراحی آماده شده است.

همین حالا دانلود کن و با فایل پاورپوینت کامل جایگاه سرمای? اجتماعی در تحقق تمدن نوین اسلامی در اندیش? امام خمینی قدس سرّه مخاطب‌هات رو تحت تاثیر قرار بده!

بخشی از متن فایل پاورپوینت کامل جایگاه سرمای? اجتماعی در تحقق تمدن نوین اسلامی در اندیش? امام خمینی قدس سرّه :

مقدمه

تمدن نوین اسلامی از جمله موضوعات آرمانی است که ذهن علما و اندیشمندان برجست اسلامی را به خود مشغول کرده است؛ به طوری که رهبر معظم انقلاب اسلامی، آیهالله خامنه‎ای یکی از مراحل پنج گانه انقلاب اسلامی ایران، بلکه مرحل نهایی آن را نیل و وصول به تمدن نوین اسلامی معرفی کرده‎اند (خامنه ای، ۶ /۸ /۱۳۸۳). در این بین، یکی از مقولاتی که به اذعان بسیاری از اندیشمندان علوم اجتماعی، نقش بسیار مؤثر و قابل توجهی در تسهیل امور و پیشرفت جوامع دارد، سرمای اجتماعی است. با توجه به این ویژگی در سرمای اجتماعی، بررسی نقش و جایگاه سرمای اجتماعی در تحقق تمدن نوین اسلامی از ضریب اهمیت بالایی برخوردار می‎شود. به ‎ویژه این که تاکنون پژوهش‎های زیادی که نسبت سرمای اجتماعی و تمدن نوین اسلامی را بررسی کرده باشند، انجام نگرفته است. در این بین، امام خمینی(ره) به‎ عنوان یکی از علما و اندیشمندان برجست جهان اسلام که رهبری انقلاب اسلامی را برعهده داشته است، از جمل کسانی است که در آثار و کلام خود، به مقول تمدن و به طور کلی مباحث تمدنی اشاره نموده است. با این وجود، پژوهش‎های زیادی در این باره صورت نگرفته است. بلکه اندک پژوهش‎هایی که مسأله تمدن و تمدن نوین اسلامی را از دیدگاه امام خمینی بررسی کرده‎اند نیز از جامعیت لازم برخوردار نمی‎باشند و پاسخ‎گوی مسأله این پژوهش نیستند. به ویژه با توجه به این که تمدن نوین اسلامی مرحل نهایی انقلاب اسلامی می‎باشد که رسیدن به آن مرحله در قدم اول نیازمند تولید ادبیات نظری متقن و گسترده‎ای است که به مثاب چراغ و نقشه راه، مسیر تحقق تمدن نوین اسلامی را روشن می‎کند. لذا ضرورت دارد تحقیقات بیش تر و گسترده‎ای در اندیش امام خمینی(ره) در بحث تمدن نوین اسلامی از جهات و ابعاد مختلف انجام پذیرد. نویسنده در این مقاله قصد دارد جایگاه سرمای اجتماعی را در تحقق تمدن نوین اسلامی از دیدگاه امام خمینی بررسی نماید. لذا سؤال اصلی مقاله این است که در اندیش امام خمینی(ره) سرمای اجتماعی در تحقق تمدن نوین اسلامی چه جایگاهی دارد؟ برای پاسخ به این سؤال، بیانات و آثار امام خمینی در موضوع سرمای اجتماعی و تمدن نوین اسلامی با استفاده از روش توصیفی تحلیلی استنباطی بررسی خواهد شد.

تمدن

تمدن واژه‎ای است مشتق شده از کلم «مدینه» و کلماتی هم چون «الحَضَر» (فراهیدی، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۳۹۴ و ج۳، ص۱۶۸۶)، «المَدَنی» و «الحَضارَه» در لغت عرب برای اشاره به مفهوم تمدن استعمال می‎شوند. واژ «Civilization» نیز در زبان انگلیسی بر مفهوم تمدن دلالت می‎کند. «شهرنشین شدن»، «خوی شهری گزیدن»، «هم‎کاری مردم یک جامعه برای ترقی و پیشرفت» از جمل معانی واژ تمدن در زبان فارسی هستند (معین، ۱۳۶۰، ج۱، ص۱۱۳۹، ذیل واژه تمدن و عمید، ۱۳۷۱، ج۱، ص۶۱۵، ذیل واژ تمدن). تاکنون تعاریف اصطلاحی متعددی از تمدن، از سوی جامعه شناسان و تمدن‎پژوهان ارائه شده است که حاکی از نوعی مرزبندی با مقول فرهنگ می‎باشد. در واقع از یک سو، ارتباطی که تمدن با فرهنگ دارد، سبب شده برخی به طور مطلق و یا مشروط، فرهنگ را همان تمدن معنا کنند (دورانت، ۱۳۳۱، ج۱، ص۱۹ و همو، ۱۳۳۷، ص۳) و برخی نیز آن را مجموعه‎ای از فرهنگ‎ها بدانند (آراسته‎خو، ۱۳۶۹، ص۲۷۳) و حتی کسانی که میان فرهنگ و تمدن قائل به تمایز شده‎اند نیز تمدن را دستاورد فرهنگ دانسته‎اند (خرمشاد، ۱۳۹۲، ش۲۳، ص۱۳۱ و زمانی ‎محجوب، ۱۳۹۵، ش۹، ص۱۳۷). از سوی دیگر، وقتی بر فرهنگ، تمدن اطلاق می‎گردد که دستاوردها و نظامات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، علمی و فنی مبتنی بر آن فرهنگ نیز شکل گرفته باشد. بنابراین، از آن جا که فرهنگ پایه و اساس تمدن را تشکیل می‎دهد و به لحاظ تاریخی نیز تمدن‎ها بر اساس فرهنگی خاص شکل گرفته‎اند (Baylis & Smith,1997, p.376 و خرمشاد، ۱۳۹۲، ش۲۳، ص۱۳۱)، به نظر می‎رسد تعاریف مختلف مذکور حاکی از اختلاف بنیادینی نباشد.

تمدن نوین اسلامی

تمدن نوین اسلامی، تمدنی است که با محوریت توحید به هم ابعاد فردی و جمعی و نیازهای مادی و معنوی انسان به صورت توأمان با هدف سعادت و تعالی توجه دارد. این تمدن، متحول و پویا می باشد که علاوه بر تأیید پیشرفت‎های بشر در عرصه‎های مختلف علمی، اجتماعی، فنی، صنعتی و غیره بر ارتقا و گسترش آن‎ها نیز تأکید می کند و برخلاف تمدن غربی که مبتنی بر جهان‎بینی مادی و ظالمانه است، تمدن نوین اسلامی مبتنی بر جهان‎بینی الهی و مبانی انسان‎شناسی و معرفت‎شناسی توحیدی است. لذا صبغه‎ای ایمانی، عادلانه و اخلاقی دارد. (خامنه ای، ۹ /۲ /۱۳۹۲) به عبارت دیگر، تمدن نوین اسلامی در صدد است تا علاوه بر استفاده از دستاوردهای حاصله از پیشرفت های علمی و تکنولوژیکی بشر و نیز توجه به رفاه و آسایش مادی، آرامش معنوی انسان را نیز تأمین نماید (فرمهینی فراهانی، ۱۳۹۵، ش۶۷، ص۸۴). در تمدن نوین اسلامی در پرتو ایمان و توحید، بر کرامت بشر به معنای واقعی کلمه تأکید می‎گردد و پیشرفت همه‎جانبه، برای تمامی بشریت بی هیچ تبعیض، استعمار و استثماری محقق می‎شود.

این تمدن دارای علم خواهد بود، دارای صنعت هم خواهد بود، دارای پیشرفت هم خواهد بود و این مکتب، هدایت کننده و اداره کنند هم این ها خواهد شد.آن که مکتب توحید را مبنای کار خودش قرار می‎دهد، آن جامعه‎ای که به دنبال توحید حرکت می‎کند، هم این خیراتی را که متوقف بر تمدن سازی است، به دست خواهد آورد؛ یک تمدن بزرگ و عمیق و ریشه‎دار خواهد ساخت و فکر و فرهنگ خودش را در دنیا گسترش خواهد داد.» (خامنه ای، ۲۳ /۷ /۱۳۹۱)

نوین بودن تمدن اسلامی از دیدگاه مقام معظم رهبری، حکایت‎گر نوعی تمایز نسبت به تمدن پیشین اسلامی و تمدن کنونی غرب می باشد. تمایز تمدن نوین اسلامی با تمدن غرب، از جهت اختلاف در مبانی است که تفاوت در سبک زندگی را موجب می شود. تمایز تمدن نوین اسلامی با تمدن پیشین اسلامی نیز به جهت روزآمدشدن با توجه به اقتضائات زمانی و مکانی می باشد. (زمانی ‎محجوب، ۱۳۹۵، ش۹، ص۱۳۶ و خامنه ای، ۹ /۲ /۱۳۹۲ و ۲۳ /۷ /۱۳۹۱)

تمدن نوین اسلامی از دیدگاه امام خمینی(ره)؛ شاخص‎ها و ویژگی‎ها

بررسی آثار امام خمینی(ره) در موضوع تمدن نشان می‎دهد که ایشان به برخی ویژگی های مرتبط با تمدن اشاره داشته‎اند که می توان مفهوم تمدن نوین اسلامی را استنباط کرد.

اولین ویژگی تمدن در اندیش امام خمینی(ره) آزادی است و تنها مکاتب توحیدی می‎توانند به انسان، آزادی حقیقی اعطا نمایند و ضامن ایجاد کشوری متمدن باشند (امام خمینی، ۱۳۷۸، ج۹، ص۸۲). از دیدگاه ایشان، آزادی مردم از استبداد داخلی و داشتن آزادی بیان و رأی و نیز آزادی از استعمار خارجی و استقلال از دخالت و سلط بیگانگان، اولین مرتب تمدن و ضامن متمدن بودن یک کشور می باشد.

«اول مرتبه تمدن، آزادی ملت است. … مملکت متمدن آن است که آزاد باشد، مطبوعاتش آزاد باشد، مردم آزاد باشند در اظهار عقاید و رأیشان.» (همان، ج۵، ص۳۳-۳۲)

از دیدگاه امام خمینی(ره) استقلال فکری (همان، ج۹، ص۲۰۲) و فرهنگی از جمل ویژگی‎های تمدن می‎باشد؛ زیرا فرهنگ در رأس تمدن قرار دارد و میان فرهنگ و تمدن باید نوعی هماهنگی وجود داشته باشد. لذا از دیدگاه امام، فرهنگ دوران رژیم پهلوی به دلیل وابسته بودن و منحط بودن نمی‎توانست ایجادکنند تمدنی بزرگ در ایران باشد (همان، ج۴، ص۲۷۰-۲۶۹). «هنگامی که شاه ادعا می کند که ایران را به مرز «تمدن بزرگ» می رساند، دروغ می گوید و این مطلب را بهانه قرار داده است تا ریشه استقلال مملکت را قطع کند و خون مردم را جاری سازد.» (همان، ج۳، ص۳۶۹)

یکی دیگر از ویژگی‎های تمدن در اندیش امام خمینی(ره) پیشرفت‎های علمی و صنعتی است. از دیدگاه ایشان، هم مظاهر تمدن؛ اعم از ابتکارات، اختراعات و صنایع پیشرفته بشری مورد تأیید می‎باشد و هیچ‎یک از مکاتب توحیدی با چنین مظاهری مخالفتی ندارند، بلکه علم و صنعت مورد تأکید دین اسلام و قرآن مجید است (همان، ج۱، ص۴۰۶) و انبیای الهی نیز هم مظاهر تمدن را قبول دارند. (همان، ج۸، ص۵۱۷)

فسادستیزی یکی دیگر از ویژگی‎های تمدن مورد نظر امام خمینی(ره) است. از دیدگاه ایشان تمام آثار تجدد و تمدن در اسلام مجاز است، جز آن مواردی که با مصالح ملت مخالف بوده و مستلزم فساد اخلاق و عفت است. (همان، ج۶، ص۲۶۲؛ ج۴، ص۴۲۷ و ج۵، ص۲۱۶)

ما با جمیع آثار تمدن موافقیم و مایلیم که مملکت ما مجهز بشود به جمیع آثار تمدن، لکن نه به آن طور که شاه عمل کرد. شاه تمام آثار تمدن را در ایران به یک آثار فاسدکننده مفسد درآورد: سینماها را محل فساد درست کرد، اخلاق جوان‎های ما را فاسد کرد، مراکز فحشا را زیاد کرد،… ما با این ها مخالفیم و اما با آثار تمدن و پیشروی به هیچ وجه مخالف نیستیم. (همان، ج۵، ص۵۰۰)

از دیدگاه امام خمینی(ره) دین اسلام دارای پیشرفته‎ترین حکومت است و این حکومت نیز به هیچ وجه با تمدن مخالفتی ندارد. بلکه از پایه‎گذاران تمدن بزرگ در جهان بوده است. به اعتقاد ایشان هر کشوری که به قوانین اسلامی عمل کند، بی تردید از پیشرفته‎ترین کشورها می‎شود. (همان، ص۲۰۴) «اسلام است که همه را به سِلم دعوت می کند و همه را می خواهد با رفاه زندگی کنند و تمدن صحیح در اسلام است؛ چنان چه حُرّیت صحیح در اسلام است.» (همان، ج۸، ص۳۰۹)

در مجموع تمدن نوین اسلامی از منظر امام خمینی(ره) تمدنی می‎باشد در چارچوب قوانین و اخلاق اسلامی که مردم در آن با هدف رسیدن به روحانیت و تعالی توحیدی از آزادی، استقلال، رفاه و پیشرفت‎های علمی و صنعتی برخوردار هستند و می‎توان گفت تعابیری هم چون «تمدن صحیح» (همان)، «تمدن الهی، تمدن رسول اللهی» (همان، ج۶، ص۳۴۳) در اندیش امام خمینی(ره) بر این مفهوم از تمدن نوین اسلامی دلالت دارد.

اسلام آمده است که این طبیعت را بکشد طرف روحانیت، مهار کند. طبیعت را به همان معنایی که همه می گویند، آن هم می گوید این جور نیست که به طبیعت کار نداشته باشد. تمدن را به درجه اعلایش اسلام قبول دارد و کوشش می کند برای تحققش؛ … او به این نگاه می کند که بکشدش طرف روحانیت، بکشدش طرف توحید… . (همان، ج۸، ص۴۱۵)

سرمای اجتماعی؛ عناصر و مؤلفه‎ها

سرمای اجتماعی که در زبان انگلیسی Social Capital نام دارد، یکی از انواع سرمایه‎های بشری می‎باشد که در تسهیل تحقق اهداف فردی و جمعی نقش دارد و افزایش دهند ضریب موفقیت است. اهمیت و ضرورت سرمایه اجتماعی به جهت جایگاه و نقش مهم ایجابی و سلبی آن در جامعه است. زیرا این سرمایه از یک سو به بهره‎وری فردی و جمعی در جامعه کمک می‎کند و از سوی دیگر، بدون وجود آن، دست یابی موفقیت‎آمیز جامعه به اهدافش با مشکل مواجه می‎گردد. (خضری، ۱۳۸۵، ش۳۱، ص۳۳) لذا سرمای اجتماعی در کنار سرمای طبیعی، سرمای تولیدشده و سرمای انسانی، یکی از چهار جزء ثروت ملل در نظری توسع پایدار معرفی می‎گردد (شریفیان ‎ثانی، ۱۳۸۰، ش۲، ص۱۰-۹). نظریه‎پردازانی هم چون «کلمن»، «پاتنام»، «فوکویاما» و «داگلاس» سرمای اجتماعی را در سطوح مختلف خرد (سطح روابط بین افراد؛ مثل خانواده و سطح انجمن‎ها و سازمان‎های واسطه؛ مثل شرکت‎ها و احزاب سیاسی) و کلان (سطح حکومت و نهادهای وابسته) (همان، ص۱۲) تعریف کرده‎اند. در مجموع، سرمای اجتماعی به ویژگی‎هایی هم چون شبکه‎ها، هنجارها و اعتماد اجتماعی، در روابط اجتماعی اطلاق می‎گردد که هماهنگی و هم کاری اعضا را در جهت رسیدن به اهداف مشترک و منافع متقابل آسان می‎نماید. (Putnam, 1995, p.67) سرمای اجتماعی به دو نوع سرمای اجتماعی شناختی و سرمای اجتماعی ساختاری تقسیم می‎شود. (Parts, 2013, p.96 و افسری و علیزاده، ۱۳۹۵، ش۲۳، ص۴۷) توجه به ارزش‎ها، عقاید و هنجارهای تأثیرگذار در روابط میان انسان‎ها در سرمای اجتماعی شناختی محوریت دارد که اعتماد اجتماعی و هنجارهای اجتماعی از جمل مصادیق این نوع می‎باشند. اما توجه به کمیت مشارکت افراد در گروه‎ها، سازمان‎ها و شبکه‎های اجتماعی و تعداد و انواع آن‎ها در سرمای اجتماعی ساختاری محوریت دارد. (افسری و علیزاده، ۱۳۹۵، ش۲۳، ص۴۷) به طور کلی اعتماد اجتماعی، هنجارهای اجتماعی و شبکه‎های اجتماعی، سه عنصر اصلی در سرمای اجتماعی می‎باشند که میزان کیفیت و کمیت آن‎ها توصیف کنند سطح سرمای اجتماعی در روابط میان انسان‎ها در جامعه است.

اعتماد اجتماعی عبارت است از تمایل فرد به پذیرش خطر در یک موقعیت اجتماعی، مبتنی بر اطمینان به این که دیگران به گون مورد انتظار عمل کرده و از او حمایت خواهند کرد. اعتماد در واقع شاخصی مناسب برای ارتباطات مثبت و متقابل تلقی می‎شود که در نتیجه تکرار برخی تعامل‎ها در طول زمان تحت شرایط اجتماعی و اقتصادی در جامعه به وجود می‎آید (همان). وجود عنصر اعتماد در کلی روابط اجتماعی؛ اعم از خرد و کلان، آثار و فواید چشم‎گیری هم چون افزایش استقلال و توانایی فردی و گروهی، تسهیل و تسریع امور، کاهش هزینه‎ها را در پی دارد. (ابوالحسنی، ۱۳۹۲، ش۴، ص۷۳-۷۲) در واقع ارتباط مستقیمی میان اعتماد و هم کاری وجود دارد؛ به‎گونه‎ای که هر چقدر سطح اعتماد در جامعه بیش تر شود، هم کاری نیز بیش تر می‎گردد. (تاجبخش، ۱۳۸۴، ص۲۹۲ و ابوالحسنی، ۱۳۹۲، ش۴، ص۷۳) در سرمای اجتماعی به طور عمده به ‎ویژه با توجه به شاخص مشارکت مدنی، اعتماد عمومی مورد توجه است، نه اعتماد مبتنی بر دانش و نه اعتماد عشیره‎ای. اعتماد عمومی از یک سو نشان دهند آمادگی اعضای جامعه جهت هم کاری با یک دیگر و از سوی دیگر نیز نشان دهند آمادگی آنان جهت ورود در فعالیت‎های مدنی است. به بیان دیگر، وجود اعتماد عمومی؛ هم افزایش‎دهند مشارکت مدنی و پای بندی به تعهدات و هم کاهش‎دهند روحی فرصت طلبی و هزینه های کنش جمعی است. (خضری، ۱۳۸۵، ش۳۱، ص۳۵-۳۴)

اما هنجارهای اجتماعی نقش به سزایی در به وجودآمدن هم کاری اجتماعی دارند. هنجارها از آن جهت که در روابط میان افراد تأثیرگذاری مثبت دارند و سبب افزایش تعامل آن ها با یک دیگر می‎شوند، به عنوان سرمای اجتماعی به شمار می‎روند. (افسری و علیزاده، ۱۳۹۵، ش۲۳، ص۴۷) در واقع هنجارها با بالابردن سطح اعتماد میان افراد در جامعه، افزایش هم گرایی و هم کاری اجتماعی را موجب می‎گردند (ابوالحسنی، ۱۳۹۲، ش۴، ص۷۵). به بیان دیگر، هنجارهای اجتماعی، سبب رعایت مقررات، قواعد و سیاست‎ها در جامعه می‎شوند و مشارکت و هم کاری افراد و شهروندان جامعه را در سطح خرد و کلان ایجاد می‎کنند. (همان، ص۸۵)

مشارکت در قالب شبکه‎های اجتماعی، به عنوان یکی از عناصر سرمای اجتماعی عبارت است از مشارکت افراد در شبکه‎های رسمی و گروه‎های اجتماعی؛ اعم از گروه‎ها و سازمان‎های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، تخصصی و غیره که بر آن مشارکت اجتماعی نیز اطلاق می‎شود. (kaasa , 2009, p.221 و افسری و علیزاده، ۱۳۹۵، ش۲۳، ص۴۷) شبکه‎های اجتماعی از آن جهت که باعث هم کاری مردم با یک دیگر می‎گردند و سبب تحصیل منافع دوطرفه می‎شوند، لذا زیربنای هم بستگی اجتماعی را ایجاد می‎کنند. در این شبکه‎ها اعتماد نیز افزایش می‎یابد و این خود، سبب کاهش انگیزه‎های عهدشکنی و فضای غیر شفاف می‎گردد و در نتیجه، هم کاری‎ها تقویت و افزایش می‎یابد. شبکه‎های مشارکت مدنی، به عنوان یکی از انواع و بخش‎های شبکه‎های اجتماعی محسوب می‎شوند. (ابوالحسنی، ۱۳۹۲، ش۴، ص۷۵-۷۳)

جایگاه سرمای اجتماعی در تحقق تمدن نوین اسلامی

در این قسمت، دیدگاه امام خمینی(ره) در مورد جایگاه سرمای اجتماعی در تحقق تمدن نوین اسلامی با محوریت سه عنصر اعتماد اجتماعی، شبکه‎های اجتماعی و هنجارهای اجتماعی بررسی می‎شود.

اعتماد اجتماعی و تمدن نوین اسلامی از دیدگاه امام خمینی(ره)

اعتماد اجتماعی به عنوان یکی از عناصر سرمای اجتماعی، از جایگاه مهمی در اندیش امام خمینی(ره) برخوردار است. از دیدگاه امام خمینی عنصر اعتماد اجتماعی نقش تأثیرگذاری در حدوث و بقای انقلاب اسلامی، به عنوان مقدم تحقق تمدن نوین اسلامی دارد. در واقع به ثمررسیدن انقلاب اسلامی ایران، به اعتقاد امام، حاصل اعتماد مردم به اسلام و روحانیت انقلابی بود. (امام خمینی، ۱۳۷۸، ج۱۱، ص۴۶۰) به عبارت دیگر، اعتماد اجتماعی به وجودآمده در ایام انقلاب، قیام و حرکت عظیمی را در جامعه اسلامی ایران ایجاد نمود که هدف آن از یک سو، محو آثار و وضعیت طاغوتی توأم با استبداد، وابستگی، فساد و عقب‎ماندگی بود و از سوی دیگر نیز در صدد تحقق آرمان‎های اصیل اسلامی هم چون آزادی، استقلال، پیشرفت، اخلاق و تشکیل حکومت اسلامی بود. (همان، ج۳، ص۳۸۹-۳۶۸)

حکومت اسلامی مساوی است با پیش گرایی و تمدن و ترقی؛ نه مخالف برای آن است. زیرِ سلطه شاه، مملکت رو به تنزل و ارتجاع است. جوان‎های ما، و فرهنگ ما را عقب نگه داشته است… نظام حاکم وابسته است به غیر؛ و وابستگی ارتجاع است. اقتصاد ما شکست خورده، به غیر وابسته است، ارتجاعی است… ملت مستقل، مملکت مستقل، اقتصاد مستقل را ما می خواهیم، اما شاه مانع است. ما و ملت علیه شاه قیام کرده است. (همان، ج۵، ص۶۹)

به بیان دیگر، از آن جا که در نظام استبدادی میان مردم و حکومت بی اعتمادی وجود دارد. (همان، ج۳، ص۴۱۷، ج۵، ص۳۱۶ و ج۴، ص۳۶۹) لذا چنین جامعه ای از سطح پایینی از سرمای اجتماعی برخوردار می‎باشد و این امر نیز مسیر پیشرفت را در آن جامعه با مشکل جدی مواجه می‎کند. در مقابل، در حکومت اسلامی و مردم‎سالاری دینی به دلیل وجود ویژگی‎های مترقی هم چون آزادی، اخلاق، استقلال و… عنصر اعتماد اجتماعی در جامعه ایجاد و تقویت می‎شود و این امر نیز مسیر پیشرفت و تمدن‎سازی را هموار می‎سازد.

از دیدگاه امام خمینی(ره) عنصر اعتماد اجتماعی همانند تأثیری که در ایجاد انقلاب اسلامی داشت، پس از انقلاب اسلامی نیز نقش به سزایی در تحقق و گسترش آرمان‎های انقلاب اسلامی به‎ویژه پیشرفت‎های علمی و صنعتی، رفاه و اخلاق مداری دارد. وجود روحی تعاون و هم کاری در جامعه یکی از ثمرات عنصر اعتماد اجتماعی می‎باشد که به اعتقاد امام خمینی(ره) مصونیت، ترقی و تعالی از آثار آن است.

تا این روح تعاون و تعهد در جامعه برقرار است، کشور عزیز از آسیب دهر ان شاء اللَّه تعالی مصون است… و وصیت من به همه آن است که با یاد خدای متعال به سوی خودشناسی و خودکفایی و استقلال، با همه ابعادش به پیش و بی تردید دست خدا با شما است، اگر شما در خدمت او باشید و برای ترقی و تعالی کشور اسلامی به روح تعاون ادامه دهید. (همان، ج ۲۱، ص۴۵۰)

به عبارت دیگر، به اعتقاد امام خمینی(ره) جریان داشتن عنصر اعتماد در جامعه، نه تنها هم کاری مردم با حکومت را در پی دارد، بلکه موجب فداکاری مردم در راه حفاظت از حکومت و هم چنین پیشرفت و تحقق آرمان‎های مادی و معنوی نیز می‎گردد. لذا امام خمینی نسبت به عواقب جدایی مردم از حکومت هشدار می‎دهند و بر اتحاد آن دو تأکید دارند.

دولت و مردم نبایستی از یک دیگر جدا باشند، اگر جدا شدند، ملت از گرفتاری دولت خوشنود می شود و مردم از مالیات و کار می دزدند، ولی هر گاه یکی باشند، مردم گلیم زیر پای خود را در مواقع لزوم می فروشند و به دولت می دهند تا رفع نیاز دولت بشود. (همان، ج۱، ص۱۲۳-۱۲۲)

بر این اساس، حضرت امام، برای مرتفع شدن مشکلات و رسیدن به پیشرفت، کارگزاران نظام را به دوستی با مردم و به دست آوردن دل‎های آنان سفارش می‎کند. به اعتقاد ایشان، لازم این امر نیز تعهد به اجرای احکام اسلام، پاک دستی، تخصص و خدمت کردن مسؤولان به مردم است. زیرا در این شرایط است که عنصر اعتماد، ایجاد و تقویت می‎شود. (امام‎جمعه‎زاده و مهرابی‎ کوشکی، ۱۳۹۴، ش۴۲، ص۱۳۵-۱۳۳) و با پشتیبانی و حمایت مردم، نظام اسلامی برای تحقق آرمان‎ها استمرار می‎یابد.

با ملت‎های خودتان دوست باشید و آن ها پشتیبان شما و شما خدمت گزار آن ها. اگر ملت ها احساس بکنند که دولت‎ها برای پشتیبانی و خدمت به آن ها آمدند، هیچ اشکال نیست که آن ها هم در خدمت حاضرند و بیش تر حاضرند. این مشکله به دست خود دولت‎هاست که حل کنند و مع‎الأسف نمی کنند. این یکی از مشکلات ماست که تا این مشکل حل نشود، امید این‎که ما بتوانیم با ابرقدرت‎ها مخالفت کنیم و بتوانیم آن ها را از ممالک خودمان بیرون کنیم، نیست. (امام خمینی، ۱۳۷۸، ج۱۰، ص۴۱۷)

کاری بکنید که دل مردم را به دست بیاورید. پایگاه پیدا کنید در بین مردم، وقتی پایگاه پیدا کردید، خدا از شما راضی است، ملت از شما راضی است، قدرت در دست شما باقی می ماند و مردم هم پشتیبان شمایند، اگر یک کسی بیاید بخواهد به شما یک تعدی بکند، ملت به او حمله می کند. به خلاف این که اگر مردم دیدند که این ها با آن ها نیستند. (همان، ج۷، ص۵۱۷)

یکی از لوازم تحقق و استمرار آرمان‎های انقلاب اسلامی؛ اعم از پیشرفت‎های مادی (علمی، صنعتی، رفاه، آزادی، استقلال، فسادستیزی و…) و معنوی (اخلاق مداری و روحانیت و تعالی الهی) وجود وحدت و انسجام اجتماعی است. اهمیت وحدت و انسجام؛ به گونه‎ای است که در منابع اصیل اسلامی نیز بر آن تأکید شده است: «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا» (آل عمران(۳): ۱۰۳) نظریه‎پردازان توسعه نیز بر وحدت و یک پارچگی اجتماعی، به عنوان یکی از عوامل پیشرفت اشاره کرده‎اند. (گن‎ذیر، ۱۳۶۹، ص۱۸۵ و وینر و دیگران، ۱۳۵۰، ص۱۵۴) وحدت و انسجام اجتماعی در واقع از مهم ترین آثار عنصر اعتماد اجتماعی محسوب می‎شود که در اندیش امام خمینی(ره) نیز بر آن بسیار تأکید شده است. به اعتقاد ایشان، وحدت از یک سو، استقلال جوامع اسلامی از سلط مستکبران را موجب می‎شود و از سوی دیگر، ضمن حلّ مسائل و مشکلات مسلمانان، سعادت آنان را نیز به دنبال خواهد داشت. (امام خمینی، ۱۳۷۸، ج۸، ص۳۰۸) از دیدگاه امام خمینی، به وجودآمدن تفرقه و اختلاف در جامعه سبب سلب اعتماد اجتماعی نسبت به مسؤولان می‎گردد (همان، ج ۲۱، ص۱۵۶-۱۵۵) و این امر نیز موجب شکست انقلاب اسلامی و ازدست دادن آزادی و استقلال (همان، ج ۷، ص ۳۴۹) که از ویژگی‎های ضر