خرید و دانلود فایل پاورپوینت کامل تاثیر معنویت اسلامی کارکنان بر ارتباطات میان فردی در سازمان

ارائه‌ی فایل پاورپوینت کامل تاثیر معنویت اسلامی کارکنان بر ارتباطات میان فردی در سازمان – تجربه‌ای خاص و متمایز!

پاورپوینتی حرفه‌ای و متفاوت:

فایل فایل پاورپوینت کامل تاثیر معنویت اسلامی کارکنان بر ارتباطات میان فردی در سازمان شامل ۱۲۰ اسلاید جذاب و کاملاً استاندارد است که برای چاپ یا ارائه در PowerPoint آماده شده‌اند.

ویژگی‌های برجسته فایل فایل پاورپوینت کامل تاثیر معنویت اسلامی کارکنان بر ارتباطات میان فردی در سازمان:

• طراحی خلاقانه و حرفه‌ای: فایل فایل پاورپوینت کامل تاثیر معنویت اسلامی کارکنان بر ارتباطات میان فردی در سازمان به شما این امکان را می‌دهد که مخاطبان خود را با یک طراحی خیره‌کننده جذب کرده و پیام خود را به بهترین شکل انتقال دهید.
• سادگی در استفاده: اسلایدهای فایل پاورپوینت کامل تاثیر معنویت اسلامی کارکنان بر ارتباطات میان فردی در سازمان به گونه‌ای طراحی شده‌اند که استفاده از آن‌ها بسیار آسان باشد و نیاز به تنظیمات اضافی نداشته باشید.
• آماده برای ارائه: تمامی اسلایدهای فایل پاورپوینت کامل تاثیر معنویت اسلامی کارکنان بر ارتباطات میان فردی در سازمان با کیفیت بالا و بدون نیاز به ویرایش، آماده استفاده هستند.

کیفیت تضمین‌شده با دقت بالا:

فایل فایل پاورپوینت کامل تاثیر معنویت اسلامی کارکنان بر ارتباطات میان فردی در سازمان با رعایت بالاترین استانداردهای طراحی تولید شده است. بدون نقص یا بهم‌ریختگی، تمامی اسلایدها آماده برای یک ارائه بی‌نقص و حرفه‌ای هستند.

نکته مهم:

هرگونه تفاوت احتمالی در توضیحات ممکن است به دلیل نسخه‌های غیررسمی باشد. نسخه اصلی فایل پاورپوینت کامل تاثیر معنویت اسلامی کارکنان بر ارتباطات میان فردی در سازمان با دقت و حرفه‌ای تنظیم شده است.

همین حالا فایل فایل پاورپوینت کامل تاثیر معنویت اسلامی کارکنان بر ارتباطات میان فردی در سازمان را دانلود کنید و ارائه‌ای حرفه‌ای و تأثیرگذار داشته باشید!

بخشی از متن فایل پاورپوینت کامل تاثیر معنویت اسلامی کارکنان بر ارتباطات میان فردی در سازمان :

مقدمه

«معنویت» از موضوعاتی است که در سال های اخیر، محافل علمی و آکادمیک مدیریت، توجه ویژه ای به آن شده است و رابطه آن با دین نیز در برخی مطالعات بررسی شده است. بی توجهی به بعد غیرمادی انسان (بعد معنوی) در سازمان های با حاکمیت و فرهنگ اسلامی، منجر به خلأ مفهومی در سطوح مختلف رفتاری، ازجمله ارتباطات انسانی در سازمان شده است (رستگار، ۱۳۸۹، ص ۲۲). اندیشمندان اسلامی، معنویت را بر پایه فطرت انسانی، ثمره دین داری، ایمان، تقوا و آخرت گرایی دانسته، و معتقدند: معنویت عبارت است از: «احساس و حالت حاصل شده (حیات طیبه و نورانیت دل) برای انسان در اثر ارتکاب کارهایی که با توجه به خدا و در جهت رسیدن به او، بر اساس شریعت اسلامی، از طریق معرفت، ایمان، عمل صالح و بندگی خدا صورت می پذیرد و وی را به خداوند نزدیک می کند».

خلأ پژوهش ها در زمینه تأثیر معنویت اسلامی بر ارتباطات و تعاملات انسانی، به صورت مبسوط، محقق را برآن داشت که به لحاظ نظری تأثیر معنویت اسلامی کارکنان بر ارتباطات را در سطح میان فردی، بر اساس مبانی و ارزش های اسلامی ارزیابی نماید.

با توجه به فضای کسب وکار در سازمان های با حاکمیت و فرهنگ اسلامی، لزوم توجه به معنویت، بر مبنای اسلام در همه ارکان سازمانی، از جمله ارتباطات به عنوان ستون فقرات سازمان ها را بیش از پیش روشن می سازد. بیشتر وقت انسان ها، صرف ارتباطات و تعاملات با یکدیگر، برای پیشبرد اهداف و بهره وری سازمان ها می شود. ازاین رو، توجه به تأثیر معنویت اسلامی بر این نوع ارتباطات ضروری است. در ادامه، مقاله ابتدا مفهوم شناسی معنویت اسلامی می آید، سپس با مفهوم شناسی ارتباطات و عوامل مؤثر بر ارتباطات، به دنبال پاسخی روشن و کامل در مورد نحوه و کارکردهای تأثیرگذاری معنویت بر ارتباطات میان فردی است. بدین منظور، این مقاله در پاسخ به این مسئله است که معنویت چه تأثیری بر بینش، گرایش و کنش ارتباطی میان فردی خواهد داشت.

روش تحقیق

با توجه به موضوع تحقیق، ابتدا براساس نظریه علامه مصباح یزدی، در خصوص عوامل موثر بر رفتار ارادی، از طریق روش توصیفی تحلیلی و با گردآوری اطلاعات، با استناد به قرآن کریم و نهج البلاغه و… فیش برداری در رابطه با بینش، گرایش و کنش های ارتباطی انجام شد. بعضی آیات و منابع مذکور، معنای صریح و روشنی دارند و روشن است که به مفهوم مورد نظر نزدیک می باشد. از این رو، تأکیدهای لفظی و واژه های مرتبط در آیه، محقق را مطمئن می کند که می توان چنین برداشتی نمود و در برخی دیگر از آیات، که روشنی آن به صراحت قابل برداشت نبود، با مراجعه به ترجمه قرآن آیت الله مکارم شیرازی، تفاسیری همچون نمونه و نور و المیزان، صحت و سقم این برداشت ها سنجیده می شد. توجه به سیره نقلی و عملی اولیا و پیامبران الهی و نیز خداوند متعال، در ارتباط با دیگران و گفتگوهای فیمابین، نتایج این تحقیق براساس حد دانش، محدودیت وقت و مشورت با استادان از سوی نویسنده برداشت گردید.

مفهوم شناسی

معنویت اسلامی

تعاریف مختلف با رویکردهای گوناگون، از معنویت ارائه شده و هیچ اتفاق نظری پیرامون معنای دقیق این واژه وجود ندارد. اختلافات پیرامون معنای دقیق این واژه، ناشی از اختلاف دیدگاه در مورد نسبت معنویت با دین، یا دیانت است: گروهی، معنویت را جایگزین و بدیل دین می دانند. گروهی دیگر آن را لُب، گوهر و عصاره دین قلمداد می کنند (الوندی، ۱۳۹۳، ص ۱۰).

معنویت با رویکرد اسلامی از یک سو، در خداجویی اسلامی، وحی، نبوت و عقلانیت اسلامی و از سوی دیگر، در سنت حضرات معصومین صلوات الله علیهم اجمعین ریشه دارد (همان). منشأ و خاستگاه آن نیز فطرت آدمی است (شجاعی، ۱۳۸۶، ص ۹۷).

معنویت در عالم اسلام را می توان به دو صورت معنا کرد:

مراد از معنویت، حالتی است که در اثر توجه نکردن به امور مادی و تمرکز بر امور باطنی، برای انسان ایجاد می شود. ازاین رو، می توان توجه به حقیقت عالم را معنویت دانست؛ چرا که در مقابل توجه به امور مادی قرار دارد. مراد از رسیدن به حقیقت عالم، خدا است. ازاین رو، می توان توجه و وصول به خدا را اساس و مبنای معنویت در ادیان آسمانی دانست.

گروهی از روشنفکران دینی، تعریف کارکردگرایانه را از معنویت ارائه می کنند؛ بدین بیان که معنویت، نحوه مواجهه با جهان هستی و رضایت باطن را در زندگی شخص به ارمغان می آورد. ازاین رو، معنویت نزد آنان رویکرد است، نه مکتب. تفاوت این است که معنویت در مکتب، پاره ای از اصول مقبول همه طرفداران و اندیشمندان آن مکتب است، ولی معنویت در رویکرد این گونه نیست، بلکه می توان درون این رویکرد خاص به جهان و دین، معنویت های مختلفی را پی ریزی کرد (ملکیان،۱۳۸۱ الف، ص ۲۹۲ و ۳۹۶).

تعریف مختار از معنویت اسلامی: «احساس و حالت حاصل شده (حیات طیبه و نورانیت دل) برای انسان، بر اثر انجام کارهایی که با توجه به خدا و در جهت رسیدن به او، بر اساس شریعت اسلامی، از طریق معرفت، ایمان، عمل صالح و بندگی خدا شکل می گیرد و وی را به خداوند نزدیک می کند». البته توجه به این نکته ضروری است که چنین معنویتی، به صورت تشکیکی در افراد مختلف متفاوت خواهد بود. بدین ترتیب، اولاً اگر حیات طیبه و نورانیت دل به دست نیاید، معنویتی فراهم نیامده است. ثانیاً، بدون معرفت نسبت به حقایق عالم و ملکوت جهان مادی و نیز ایمان به خدا، صفات و افعال او، معنویت مفهومی ندارد. ثالثاً، بخش عظیمی از معنویت، در پرتو کارهای شایسته و نیکو شکل می گیرد و عمل صالح، لازمه ایمان صحیح، مقوّم معنویت و شرط لازم آن است (الهامی نیا و همکاران، ۱۳۹۰، ص ۲۳).

ارتباطات

ارتباطات نقطه آغاز کلیه وظایف مدیریتی است، به طوری که بدون آن، برنامه ریزی، سازماندهی و کنترل، امکان پذیر نیست؛ زیرا درک اطلاعات و انتقال آنها ممکن نیست. «ارتباط»، جریانی است که در طی آن دو یا چند نفر به تبادل افکار، نظرات، احساسات و حقایق می پردازند و از طریق به کاربردن پیام هایی که معنایش برای کلیه آنان یکسان است، به انجام این امر مبادرت می ورزند (غضنفری و همکاران، ۱۳۹۴، ص ۵۸۲). ارتباطات، انتقال و تبادل اطلاعات، معانی و مفاهیم و احساس ها بین افراد در سازمان، با واسطه یا بلاواسطه گویند (الوانی، ۱۳۸۵، ص ۱۶۸). ارتباطات در یک تعریف کامل تر، عبارت است: فرایند انتقال پیام از سوی فرستنده به گیرنده، مشروط بر آنکه در گیرنده پیام، مشابهت معنا با معنای مورد نظر فرستنده پیام ایجاد شود (محسنیان راد، ۱۳۸۰، ص ۵۷).

معنویت در کار

معنویت در کار، نیرویی الهام بخش و برانگیزاننده جهت جست وجوی مداوم برای یافتن هدف و معنا در زندگی کاری، درک عمیق و ژرفا از ارزش کار، زندگی، پهناوری عالم هستی، موجودات محیط طبیعی و نظام باور شخصی است (ضیایی و دیگران، ۱۳۸۷، ص ۷۰). به عبارت دیگر، معنویت در کار، تلاش در جهت ایجاد حساسیت، نسبت به ارتباط فرافردی، درون فردی، میان فردی و برون فردی در زندگی کاری، به منظور بالندگی شخصی در رسیدن به تعالی انسان و الهی است (عابدی جعفری و دیگران، ۱۳۸۶، ص ۱۰۹). معنویت در کار، به جنبه های فردی کارمند نظر دارد و معنویت در محیط کار، به جنبه های سازمانی آن اشاره دارد. معمولاً معنویت در کار، در سطح فردی و معنویت در محیط کار در سطح سازمانی، نمایان می شود (رستگار، ۱۳۸۹، ص ۱۲۵).

تعریف مختار معنویت در محیط کار، با رویکرد اسلامی عبارت است از: تلاش برای ایجاد هماهنگی بین زندگی شخصی افراد و هدف زندگی کاری آنان تا در محیط کار جهت، کمال و احساس تعلق خاطر یا پیوند ایجاد کند. معنویت زندگی کاری فرد را با هدف زندگی شخصی او هماهنگ ساخته، در مجموع به زندگی او معنا می بخشد (فرهادی دستنائی، ۱۳۹۱، ص ۳۰).

سطوح ارتباطات سازمانی

ارتباطات سازمان ها، با توجه به محیط های موجود در سازمان و خارج از آن، در دو سطح درونی و برونی مطرح است. توجه و ارتباط با محیط های خارجی، به منظور شناسایی فرصت ها و تهدیدات صورت می پذیرد. این نوع توجه در مواجهه با محیط های داخلی، به منظور شناسایی قوت و ضعف قابل سطح بندی است. واژه «ارتباطات برون سازمانی»، در واقع به ارتباطات میان سازمان با افراد و سازمان های دیگر اطلاق می شود. ارتباطات برون سازمانی، عبارتند از: ارتباط با مشتریان، ذی نفعان، سازمان های دیگر و… واژه «ارتباطات درون سازمانی»، در واقع به ارتباطات میان مدیران و کارشناسان درون یک سازمان اطلاق می شود. روشن است که بهینه شدن نحوه برقراری این ارتباطات، در گروی بهینه شدن هرچه بیشتر ارتباطات سازمان با کارمندان مؤثر خواهد بود.

سطوح ارتباطات درون سازمانی

می توان ارتباطات را از جنبه های مختلف طبقه بندی نمود. یکی از جنبه های مهم طبقه بندی ارتباطات درون سازمانی، توجه به «تعداد عوامل ارتباطی» است. بر همین اساس، ارتباطات درون سازمانی و به عبارت دقیق تر، ارتباطات انسانی دارای چهار سطح ارتباطات درون فردی، میان فردی، گروهی و جمعی است (آذری، ۱۳۸۴، ص ۸۵). ارتباط انسانی، در تعریفی ساده و روشن عبارت از: فرایندی است که شخص، مفهومی را با استفاده از پیام های کلامی و غیرکلامی، به ذهن شخص یا اشخاص دیگر منتقل می کند (ریچموند، ۱۳۸۷، ص ۸۱). در ادامه به چهار سطح ارتباطات (درون فردی، میان فردی، گروهی و جمعی) اشاره می شود، ولی سطح میان فردی آن محل بحث قرار خواهد گرفت.

۱. ارتباطات درون فردی

انسان از این جهت که موجودی خودآگاه است، قدرت ایجاد ارتباط با خویشتن را دارد. ارتباط هر فرد با خودش را ارتباط درون فردی می نامند. لئونارد شدلتسکی (Leonard Shedletskey) می نویسد: در این نوع ارتباط، اعمال آگاهانه ای از جمله ادراکات، خاطرات، ارزش ها، نگرش ها، تصمیم گیری ها، یادگیری ها، خواب، رؤیا، خاطرات، تجارب، احساسات، برداشت ها، استنباط ها، ارزیابی ها، نظرات، عقاید، تدابیر، تصورات و حالات ذهنی در درون هر فرد، در فرایند ارتباط درون فردی شکل می گیرد (مایرز و همکاران، ۱۳۸۳، ص ۲۹). دوگانگی ارتباط انسان با خود، متأثر از ظرفیت های وجودی او و حاکی از استعدادهای ذاتی و فطری و ابعادی مختلف اوست؛ آگاهی انسان از نفس خود و یا تسلط انسان بر اعصاب خویش، همگی حاکی از دوطرفه و دوگانگی رابطه انسان با خویش است، تا یکی با دیگری رابطه برقرار نماید (اکبری، ۱۳۹۰، ص ۱۵۹). منشأ پیدایش تمام گروه ها، تشکیلات و حتی سازمان ها وجود افراد است، تا در پی نیاز و همکاری و ارزش های مشترک در کنار هم جمع شده و رابطه برقرار کنند. ازاین رو، رابطه انسان با خود یا ارتباطات درون فردی شکل و اهمیت می یابد (اکبری، ۱۳۹۰، ص ۱۶۰).

۲. ارتباطات میان فردی

مفهوم ارتباطات میان فردی، برای اولین بار در اوایل دهه ۱۹۵۰ مطرح شد. برکو در تعریف این نوع ارتباطات می نویسد: «ارتباط میان فردی»، بر دو رکن استوار است: الف. ارتباط برقرارکنندگان باید منحصر به فرد بودن خصوصیات رفتاری طرف مقابل را بپذیرند؛ ب. پیام هایی را طراحی و ارسال کنند که نمایانگر پذیرش این موضوع باشد (برکو و همکاران، ۱۳۸۶، ص ۱۵۸). به فراگرد تفهیم، تفاهم و تسهیم معنا میان یک فرد و انسان های دیگر، یا دست کم یک انسان دیگر را ارتباطات میان فردی گویند (فرهنگی، ۱۳۸۰، ص ۱۳). تعریف دیگری از ارتباطات میان فردی، بر ارتباط رودرروی دو نفر دلالت دارد (گیل و همکاران، ۱۳۸۴، ص ۲۶). ازاین رو، برقراری ارتباط میان فرد با دیگری، «ارتباط میان فردی» نامیده می شود مانند «ارتباط چهره به چهره». اهمیت و ضرورت ارتباط میان فردی، تا جایی است که ارتباط میان فردی در تمام سطوح ارتباطی و حتی ارتباطات جمعی، محوریت دارد. همچنین، فرهنگی ترین سطح ارتباطات پس از ارتباط درون فردی، ارتباط «میان فردی» است؛ زیرا شامل ارتباطات کامل بوده و غیرکلامی نیز می تواند باشد (فیاض، ۱۳۸۹، ص ۱۷).

۳. ارتباطات گروهی

ارتباط گروهی، به ارتباط میان افراد یک گروه یا ارتباط میان گروه های مختلف اطلاق می شود (گیل و همکاران، ۱۳۸۴، ص ۴۰). مانند سخنرانی در مجالس عمومی یا جلسه های اداری. به عبارت دیگر، تعامل مستمر سه یا چند نفر، به منظور کسب هدف مشترک، ارتباطات گروهی نامیده می شود؛ چرا که وقتی ارتباط افراد از سه نفر بیشتر شود، روابط ایشان ارتباطات گروهی را تشکیل می دهد. معمولاً گروه ها را به دودسته تقسیم می کنند: گروه های کوچک که شامل خانواده ها، محافل دوستانه، گروه های کاری و هیئت ها می شوند و گروه های بزرگ، که شامل سازمان های تجاری، دانشکده ها و بیمارستان ها می شوند (همان).

۴. ارتباطات جمعی

یکی دیگر از انواع ارتباطات انسانی، ارتباط جمعی است که اساساً یک طرفه است و شیوه مؤثری برای دریافت بازخوردها وجود ندارد (همان). برخی نوشته ها از این نوع ارتباط، تعبیر به «ارتباطات عمومی» می کنند. ارتباطات جمعی را می توان شکل توسعه یافته ارتباط رودررو، یا مدل خطی ارتباط دانست که در یک طرف، فرآیند ارتباط، فرستنده پیام و در طرف، دیگر، گیرنده آن وجود دارد. ارتباط جمعی، یک فرایند است و با اینکه تکنولوژی مدرن در قالب رسانه های گروهی برای این فرایند ضروری است، ولی حضور این آلات فنی را نباید با خود فرایند ارتباط جمعی اشتباه گرفت (همان). ارتباط جمعی، بنا به تعریف رایت، سه ویژگی مشخص دارد:

۱. هدایت نامتجانس پیام به سوی گیرندگان؛ ۲. ارسال پیام گذرا و ناپایدار برای عموم در یک زمان بندی؛ ۳. ارتباط گر، سازمانی پیچیده یا عاملی است که در محدوده سازمان کار می کند. (بلیک و دیگران، ۱۳۷۸، ص ۴۹).

عوامل مؤثر بر ارتباطات سازمانی

ارتباطات سازمانی اثربخش، می تواند در فرایند مدیریت و سازمان، نقش تعیین کننده داشته باشد و موجب بهبود عملکرد شود. عوامل مؤثر بر ارتباطات سازمانی، به سه دسته کلی تقسیم می شوند:

الف. عامل سازمانی که خود دارای دو جزء ساختارسازمانی و فرهنگ سازمانی است (غضنفری و همکاران، ۱۳۹۴، ص ۵۸۳).

ب. عامل تکنولوژی: عامل تکنولوژی شامل کانال های ارتباطی، سیستم های کد گذاری، زبان و دیگر جنبه های کاربردی مانند انتقال اطلاعات از طریق سازمان ها و ذخیره اطلاعات می شود (فرهنگی علی اکبر و همکاران، ۱۳۸۵، ص ۶۱).

ج. عامل انسانی: عامل انسانی، جنبه های مختلف انسانی در نظرگرفته و بر روابط میان افراد تأثیرگذار خواهد بود. از ویژگی های فردی افراد، ویژگی های اجتماعی افراد و مهارتی افراد، می توان به عنوان بخشی از عوامل انسانی نام برد (غضنفری و همکاران، ۱۳۹۴، ص ۵۸۳). مهم ترین عامل برای بهره وری هر سازمانی، نیروی انسانی آن می باشد. از این رو، در این پژوهش از میان این سه عامل، تنها به عامل انسانی می پردازیم.

عامل انسانی و رفتار ارادی

فلاسفه و اندیشمندان، از دیرباز به بررسی اراده و عواملی که در پیدایش رفتار ارادی انسان نقش دارند، پرداخته و دیدگا ه های مختلفی را مطرح کرده اند. برای انجام عمل و تحقق رفتار ارادی، همچون ارتباطات شرایطی لازم است؛ بخشی از این شرایط، مربوط به خارج از وجود انسان است که باید در خارج، شرایطی فراهم باشد و ابزار و وسایلی در اختیار انسان باشد، تا بتواند رفتاری را انجام دهد. علاوه بر این، شرایط درونی نیز لازم است تا انسان بتواند با بهره گیری از آن، به ایده ها و خواست هایش جامه عمل بپوشاند. نظریات متعددی وجود دارد که عوامل موثر بر رفتار ارادی را مطرح می کنند. از میان این نظریات، به دو نظریه معاصر اشاره می شود.

۱. نظریه علامه طباطبایی

علامه طباطبائی در تفسیر المیزان ذیل آیه ۳۴ سوره یوسف می فرماید: افراد از سه راه به کار نیک (تقوی) وادار می شوند:

ترس از عذاب الهی؛ امید به پاداش الهی؛ محبت خالق شایسته پرستش.

بیشتر انسان ها، با تأمل در وعده های عذاب خداوند سبحان، حالت خوف و ترس در وجودشان ایجاد می شود. بدین وسیله، به سوی عبادت حق تعالی و حفظ حریم الهی سوق داده می شوند. بعضی دیگر، بر اثر تفکر در وعده هایی که در مقابل انجام اعمال صالح به مؤمنین داده شده است، تشویق شده و حالت رجا و امید در آنها ایجاد می شود. به همین دلیل، به عبادت روی می آورند و از انجام معاصی صرف نظر می کنند. عده کمی هم هستند که با آگاهی از اسماء و صفات الهی، رب و مدبّر دانستن او و درک شایستگی خداوند سبحان، برای پرستش و عبادت، او را شایسته عبودیت می یابند و حریمش را پاس می دارند که از آنان، به مخلَصین تعبیر شده است (طباطبائی،۱۴۱۷ ق، ج ۱۱، ص ۱۶۳-۱۶۱).

۲. نظریه سه مرحله ای علامه مصباح یزدی

علامه مصباح یزدی، معتقد است: کمال حقیقی انسان تنها از طریق افعال اختیاری به دست می آید. ایشان تحقق اعمال اختیاری انسان را در گرو سه عنصرِ بینش، گرایش و کنش می داند (فتحعلی و همکاران، ۱۳۹۰، ص ۱۸۰). از این رو، ایشان نظریه سه مرحله ای بینش، گرایش و کنش را مطرح می کند:

– بینش: یکی از مبانی و پیش نیازهای رفتار ارادی، آگاهی و شناخت است که به رویدادهای ذهنی، اعم از علم حضوری (شناخت های فطری و قلبی) و علم حصولی، که از راه های مختلف برای انسان حاصل می شود، اشاره دارد (مصباح، ۱۳۷۹الف، ج ۱، ص ۴۴). بینش و شناخت ، مراحل مختلفی دارد که به ترتیب عبارت است از: دانش، درک، کاربرد، تجزیه وتحلیل، ترکیب و ارزش یابی. دانش، مرتبه ای از شناخت و بینش است که در آن، آموخته ها حفظ و قابل یادآوری است. مرحله درک، توانایی فهم، توضیح و خلاصه گیری مطلب و پیش بینی ثمرات و نتایج را برعهده دارد. مرحله کاربرد، یادگیرنده توانایی به کارگیری آموخته ها در موقعیت های جدید را به دست می آورد. در مرحله تجزیه و تحلیل، آموخته ها قابل تقسیم به اجزای تشکیل دهنده خود هستند. روابط میان آنها، قابل تحلیل خواهد بود. یادگیرنده در مرحله کاربرد، با به کارگیری قدرت خلاقیت خود، ساختی جدید از آموخته ها ارائه دهد. در مرحله ارزشیابی، یادگیرنده می تواند نسبت به مطالب آموخته شده، اظهارنظر و قضاوت کند (فتحعلی و دیگران، ۱۳۹۰، ص ۳۳۰-۳۳۱).

گرایش: یکی دیگر از مبانی و پیش نیازهای رفتار ارادی، میل و گرایش است. انسان از رهگذر میل های باطنی، به چهار دسته غرایز، عواطف، انفعالات و احساسات تقسیم می شود که که سه دسته اولی، میان انسان و حیوانات مشترک است، ولی احساسات به انسان ها اختصاص دارد. از غرایز به کشش هایی تعبیر می شود که علاوه بر رابطه با نیازهای حیاتی انسان، با یکی از اندام های انسان نیز ارتباط دارد. مانند غریزه خوردن. مقصود از عواطف، کشش و میل های مثبت انسان با انسان های دیگر است. مثل عاطفه مادر نسبت به فرزند خود. در مقابل، انفعالات، کشش های منفی و حالات روانی است که انسان به علت احساس ضرر یا ناخوشایندی نسبت به کسی دارد. مثل خشم، نفرت و کینه. احساسات، حالاتی روانی و مخصوص انسان هستند. مانند احساس تعجب، تجلیل، عشق و پرستش (همان، ص ۳۳۱).

– کنش: مقصود از کنش و رفتار، همه اعمالی که با اختیار از انسان سر زده و اعم از رفتارهای درونی (جوانحی)، از جمله یاد کردن، توجه کردن، فکر کردن، حل کردن مسئله و ایمان آوردن، و یا بیرونی و با به کارگیری اعضا و جوارح باشد. از جمله تقلید کردن، مستقل عمل کردن و. … (همان، ص ۳۳۳ -۳۳۲). ذکر دو نکته در این نظریه، خالی از لطف نیست:

۱. نکته اول ارتباط میان سه ساحت بینش، گرایش و رفتار است که در یکدیگر نیز تأثیر می گذارند؛ چرا که با تقویت اهداف بینشی، اهداف گرایش متناسب با آن نیز تقویت شده و در نتیجه، با تقویت آن دو، شاهد تقویت رفتاری خواهیم شد. از سوی دیگر، با تقویت رفتار نیز می توان شاهد تقویت اهداف بینشی و گرایشی متناسب با خود باشد.

۲. مقصود از ساحت رفتاری، اعم از رفتارهای درونی، مانند ایمان آوردن، توجه داشتن و تفکر کردن و نیز رفتارهای بیرونی مانند التزام عملی به قوانین و مقررات اجتماعی اسلام و کمک کردن به دیگران است (همان، ص ۲۲۴-۲۲۵).

تأثیر معنویت اسلامی بر ارتباطات درون سازمانی

معنویت اسلامی، علاوه بر کارکردهای فردی مانند جلب عنایت الهی، روحیه تکلیف گرایی، ایثار و…، دارای آثار و کارکردهای سازمانی است؛ بدین معنا که خاستگاه و یا ظرف ظهور این نوع کارکرد در سازمان است. آنچه در پی می آید، بخشی از آن است (الهامی نیا و دیگران، ۱۳۹۰، ص ۱۵۱-۲۵۰).

یکی از مهم ترین کارکردهای مهم معنویت در سازمان ها، بهبود ارتباطات و تعاملات سازمانی و انسانی در سازمان است. انسان، به دلیل بعد اجتماعی و پیشبرد اهداف خود، از ارتباط و معاشرت با دیگران ناگزیر است. این نوع ارتباط، در جوامع غیردینی و غیر معنوی غربی، بر اساس منافع شخصی یا حزبی و گروهی برقرار می شود، اما در جوامع اسلامی، که بر اساس ایمان، تقوا و معنویت بنا شده است، ارتباطات علاوه بر پوشش منافع شخصی و حزبی، پا را فراتر گذاشته و ضمن رفع نیاز مشروع یکدیگر، صبغه الهی پیدا می کند، به گونه ای که برای جلب رضای الهی یکدیگر را دوست داشته، به یاری دیگران شتافته و به همدیگر احترام می گذارند (همان، ص ۲۰۵). آنها درواقع مصداق آیه ۲۹ سوره فتح هستند که خداوند می فرماید: «محمَّدٌ رَّسولُ اللهِ و الَّذینَ مَعهُ أشِدَّاءُ عَلَی الکُفَّارِ رُحَمَاءُ بَینَهم» (فتح: ۲۹). محمد(ص) فرستاده خداست و کسانی که با او هستند، در برابر کفار سرسخت و شدید و در میان خود مهربانند.

افراد معنوی در واقع، به این سفارش امام صادق(ع) عمل می کنند که می فرماید: «تَواصَلُوا و تَبارِّوا وَ تَراحَمُوا وَ تَعاطَفُوا» (مجلسی، ۱۴۰۳ ق، ج ۵۱، ص۱۴۶). باهم در ارتباط باشید، به یکدیگر نیکی و رحم کنید و نسبت به همدیگر مهربان باشید.

ارتباط سازمانی با افراد معنوی، دارای روحیه برادرانه و دوستانه است و تعدی و ستم به زیردستان دیده نمی شود. امام خمینی(ره) می فرماید: با زیردستان خودتان خوب رفتار کنید، عادلانه رفتار کنید. مبادا که یکی از ما خدانخواسته، به {حقوق} آن دوست زیردستش، به آن شخص زیردستش تعدی بکند، تجاوز بکند (موسوی خمینی، ج ۷، ص ۴۹۱).

مقام معظم رهبری، حضرت آیت الله خامنه ای حفظه الله در دیدار با فرماندهان می فرماید: «فرماندهان با زیردستان پدرانه و برادرانه برخورد کنند. فرمانده با افراد خودش جوری برخورد کند که او را عادل بدانند، او را رهبر خودشان بدانند» (مهتدی و همکاران، ۱۳۸۲، ص ۷۶).

با توجه به آنچه در خصوص اراده و عواملی که در پیدایش رفتار ارادی نقش دارند، می توان گفت: عامل انسانی و رفتار ارادی، او به عنوان مهم ترین بخش هر سازمان در افزایش بهره وری سازمان مورد توجه این پژوهش قرار گرفته است. در ادامه، جمع بندی نظرات در خصوص رفتار ارادی تبیین گردیده و براساس آن، تاثیر معنویت مورد بررسی قرار خواهد گرفت. نظریه استاد مصباح یزدی اعم از نظریه علامه طباطبائی می باشد. نظریه علامه، در واقع عنصر گرایش در نظریه استاد را به صورت تفصیلی برمی شمارد.

از این رو، با توجه به مطالب بیان شده و با استناد به نظریه استاد مصباح یزدی، نقش معنویت بر ارتقای بینش، گرایش و کنش ارتباطی انسان مورد بررسی قرار می گیرد.

تأثیر معنویت اسلامی بر ارتقای بینش انسانی

معنویت، یکی از مهم ترین نیازهای اساسی انسان برشمرده می شود که توانایی تأثیرگذاری بر سایر نیازهای او را دارد. در معنویت اسلامی، پاسخ های معرفتی به پرسش های بنیادین انسان، در خصوص هستی شناسی، حقیقت انسان، هدف آفرینش می توان داد. سه عنصرِ فراموشی خدا، هدف آفرینش و خود به عنوان عناصر اصلی غفلت انسان از خدا است. از این رو، انسان برای دستیابی به معنویت، نیازمند این است که بینش و نگرش خود در این سه سطح را تصحیح و بازنگری کرده، به ارتباط بین معنویت با توحید، خودشناسی و فلسفه و هدف آفرینش بپردازد.

اساس و مبنای معنویت اسلامی، بر خداشناسی و توحید استوار است و با آن معنا می یابد. در فلسفه اخلاق، به اثبات رسیده است که ریشه فضائل با حذف خدا و توحید می خشکد و چنین انسانی، هیچ انگیزه ای برای کسب فضائل درخود نمی بیند. انسان بی اعتقاد به مبدأ و معاد، ممکن است از باب ضرورت معاشرت و هم زیستی با هم نوعان، دست به هر کاری نزند، اما این تأدب به آداب، ریشه در اعتقاد و ارزش های درونی ندارد، بلکه ممکن است از سر ناچاری و یا ترس از پلیس است. علامه طباطبائی، می نویسد: «آدمی، خودخواه بالطبع و مدنی بالضروره است و نه مدنی بالطبع و خودخواه بالعرض» (مطهری، ج ۱۴