خرید و دانلود فایل پاورپوینت کامل نقش آستان مقدس احمدبن موسی الکاظم شاه چراغ(ع) در ارتقای سبک زندگی دینی مردم

تحولی در ارائه‌ها با فایل پاورپوینت کامل نقش آستان مقدس احمدبن موسی الکاظم شاه چراغ(ع) در ارتقای سبک زندگی دینی مردم!

اگر به دنبال یک روش ساده اما حرفه‌ای برای ارائه‌ی مطالب خود هستید، فایل پاورپوینت کامل نقش آستان مقدس احمدبن موسی الکاظم شاه چراغ(ع) در ارتقای سبک زندگی دینی مردم بهترین انتخاب شما خواهد بود. فایل پاورپوینت کامل نقش آستان مقدس احمدبن موسی الکاظم شاه چراغ(ع) در ارتقای سبک زندگی دینی مردم از پایه بر اساس اصول طراحی مدرن ساخته شده و تضمین می‌کند که اسلایدهای شما جذاب، منظم و آماده‌ی استفاده باشند.

فایل پاورپوینت کامل نقش آستان مقدس احمدبن موسی الکاظم شاه چراغ(ع) در ارتقای سبک زندگی دینی مردم شامل ۱۲۰ اسلاید است که با ترکیب بصری زیبا و چیدمانی حرفه‌ای، ارائه‌ی شما را به سطحی بالاتر می‌برد.

چرا باید از فایل پاورپوینت کامل نقش آستان مقدس احمدبن موسی الکاظم شاه چراغ(ع) در ارتقای سبک زندگی دینی مردم استفاده کنید؟

✔ طراحی حرفه‌ای: هر اسلاید فایل پاورپوینت کامل نقش آستان مقدس احمدبن موسی الکاظم شاه چراغ(ع) در ارتقای سبک زندگی دینی مردم با دقت بالا تنظیم شده تا بیشترین تأثیر را روی مخاطبان بگذارد.

✔ صرفه‌جویی در زمان: نیازی نیست ساعت‌ها وقت خود را برای طراحی پاورپوینت بگذارید، همه چیز آماده است.

✔ استفاده‌ی آسان: بدون نیاز به ویرایش‌های پیچیده، کافی است فایل را باز کنید و ارائه دهید.

✔ فایل پاورپوینت کامل نقش آستان مقدس احمدبن موسی الکاظم شاه چراغ(ع) در ارتقای سبک زندگی دینی مردم قابل استفاده در هر محیطی: چه در دانشگاه، چه در جلسات کاری، فایل پاورپوینت کامل نقش آستان مقدس احمدبن موسی الکاظم شاه چراغ(ع) در ارتقای سبک زندگی دینی مردم حرفه‌ای نیاز شما را کاملاً برآورده خواهد کرد.

متمایز باشید!

دیگر نگران بهم‌ریختگی یا طراحی‌های غیرحرفه‌ای نباشید. فایل پاورپوینت کامل نقش آستان مقدس احمدبن موسی الکاظم شاه چراغ(ع) در ارتقای سبک زندگی دینی مردم به شما این امکان را می‌دهد که بدون دغدغه روی محتوای خود تمرکز کنید و ارائه‌ای تأثیرگذار داشته باشید.

همین حالا دریافت کنید و تجربه‌ای متفاوت از ارائه‌های حرفه‌ای را داشته باشید!

بخشی از متن فایل پاورپوینت کامل نقش آستان مقدس احمدبن موسی الکاظم شاه چراغ(ع) در ارتقای سبک زندگی دینی مردم :

مقدمه

وجود سومین آستان مقدس سلاله موسی بن جعفر(ع) در قلب سرزمین فارس، دارای آثار و برکات فراوانی بوده که البته بسیاری از ابعاد و زوایای آن حتی از چشم تحلیل گران مغفول مانده است. در بدو امر درک این موضوع که میان آستان مقدس شاه چراغ در شیراز و موضوع سبک زندگی چه سنخیتی وجود دارد، قدری مشکل به نظر می رسد. اما حقیقت آن است که نمی توان و نباید از کنار ظرفیت های بالفعل و بالقوه این آستان مقدس در رابطه با آنچه سبک زندگی مردم خوانده می شود به راحتی گذشت. حضور بارگاه شاه چراغ، در بلاد فارس با جغرافیا، تاریخ و فرهنگ زیستی مردم این سرزمین گره خورده است کما این که همین نقش را بارگاه امام رضا(ع) در بلاد خراسان به عهده دارد. با این تفاوت که در رابطه با جنبه های مختلف بارگاه امام هشتم در خطه خراسان تحقیقات وافی صورت پذیرفته است. این در حالی است که نسبت به بارگاه برادرشان در فارس خلاهای پژوهشی بسیاری باقی است. چه آن که احمد بن موسی(ع) شخصیتی است که هرچند که مانند امام رضا(ع) از قوه عصمت برخوردار نیست، اما در فضیلت و علم، تقوی و شجاعت وی، اقوال متعددی نقل شده است. تا آنجا که برخی از منابع، وی را در شمار یکی از اوصیای امام موسی کاظم(ع) قرار می دهد (صدوق، ج۱، ۱۳۷۳: ۲۵).

از سوی دیگر موضوع سبک زندگی که در نیم قرن گذشته، توجه بسیاری از جامعه شناسان بویژه در دنیای غرب را به خود جلب نموده موضوع مهمی است. این بحث در کشورهای اسلامی زمانی اهمیت پیدا نمود که سبک زندگی مردم این مناطق تحت تاثیر هژمونی فرهنگ زیستی دنیای غرب قرار گرفت. در سالیان گذشته بحث از سبک زندگی اسلامی یا دینی توجه بسیاری از محققان و جامعه شناسان مسلمان را به خود جلب نموده است. این بحث در این اواخر ابعاد و زوایای بسیاری پیدا نموده و البته گام های مهمی در رابطه با ترسیم سبک زندگی اسلامی برگرفته از منابع دینی و سیره ائمه معصومین(ع)، برداشته شده است. با این وجود در فرهنگ اسلامی ظرفیت های بسیاری وجود دارد که تا کنون محققان مجالی برای ورود به آنها پیدا نکرده اند. شاید در نگاه نخست میان وجود آستان های مقدس و سبک زندگی ارتباط وثیقی دیده نشود، اما باید گفت که با کمی دقت و تعمق می توان بر ظرفیت هایی انگشت گذاشت که می تواند تاثیر شگرفی در تعیین و ترسیم سبک زندگی مردم برجای نهد.

این نوشتار با علم به این که نسبت به نقش آستان مقدس شاه چراغ در فارس در رابطه با تاثیر بر سبک زندگی مردم، پژوهش قابل اعتنایی صورت نپذیرفته، در نظر دارد ظرفیت های این آستان را نسبت به سبک زندگی دینی مردم به بحث بگذارد. اشاره به «سبک زندگی دینی»، حاکی از آن است که سبک زندگی در سطح کلان دارای ابعاد و حوزه های متعدد است که سبک زندگی دینی نوعی از آن است. بنابراین مباحث این نوشتار با توجه به مباحث نظری سبک زندگی دینی سامان خواهد یافت و ظرفیت های آستان مقدس در رابطه با دیگر وجوهات سبک زندگی را به پژوهش های دیگر موکول خواهد نمود. سبک زندگی دینی، دارای تعریف و مولفه های نسبتا مشخصی است. بنابراین نگارنده در نظر دارد با روش تاریخی- تحلیلی ظرفیت های آستان مقدس احمدی را صرفا در این حوزه مورد سنجش قرار دهد.

۱-چهارچوب نظری

۱-۱-مفهوم شناسی سبک زندگی

در ترکیب «سبک زندگی» معنای واژه «زندگی» روشن است اما در تعریف واژه «سبک» مباحثی وجود دارد. اصل واژه «سبک» عربی است اما در زبان عربی و فارسی، وضعیت مشابهی داشته است. از نظر لغوی این واژه به معنی گداختن و قالب گیری کردن زر و نقره است (ابن منظور، لسان العرب، ذیل واژه «سبک»). امروزه در زبان عربی از معادل «اسلوب» برای معنای سبک بهره می برند. آن چنان که محجوب نقل می کند اولین بار کلمه «سبک» در کتاب «الشعر و الشعراء» نوشته ابن قتیبه (متوفای ۲۷۰ ق) به معنی شیوه و روش در شعر به کار رفته است (محجوب، ۱۳۴۵: ۳). در زبان فارسی این واژه به معنای مورد نظر تا این اواخر کابردی نداشته است. در لغتنامه ها «سبک زندگی» به روش نوعی زندگی فرد، گروه یا فرهنگ (Webster Online Dic. 2004)؛ عادات، نگرش ها، سلیقه ها، معیارهای اخلاقی، سطح اقتصادی و غیره که با هم، طرز زندگی کردن فرد یا گروهی را می سازد، اطلاق می شود (TheRandom,1987). معادل «سبک زندگی» در زبان آلمانی «Lebensstill»، و در زبان انگلیسی در شکل «Life Style» و «Style of Life» در گذشته و امروز به صورت «Lifestyle» استفاده شده است.

«سبک زندگی» مفهومی نسبتاً جدید است. چنان که بعضا پدیدار شدن آن را در زمره اختصاصات جامعه مدرن متأخر قلمداد کرده اند. سبک زندگی در واقع شیوه زندگی خاص یک فرد، گروه، یا جامعه است. سبک های زندگی حوزه های مختلفی از قبیل طرز تلقی ها، ارزش ها، شیوه های رفتار، حالت ها و سلیقه ها در هر چیزی را در بر می گیرد. در تعریفی ساده و بسیط؛ «سبک زندگی شیوه و روش زندگی فرد در حوزه های مختلف زندگی اعم از فردی و اجتماعی است» (فاضلی، ۱۳۹۲: ۱۶-۲۴). باید دقت کرد تعریفی که از سبک زندگی ارائه می شود، بر حسب نگاهی که به انسان وجود دارد، متفاوت خواهد بود؛ و نوع نگاه به انسان نیز خود در درجه اول منبعث از نوع نگاه و جهانی بینی است که مکتب و آیین مسلط در جامعه ارائه می دهد و در درجه دوم، ناشی از شناختی است که خود انسان از کارکردها، ویژگی ها، شاخص ها، فلسفه (وجودی) و اهداف خویش از مبحث سبک زندگی انتظار دارد (ولی زاده، ۱۳۹۲: ۳۰۵۶). آنتونی گیدنز پدر جامعه شناسی معاصر سبک زندگی را به سیاست زندگی معنا نموده است. او می نویسد: «سیاست زندگی، سیاست فرصت های زندگی نیست؛ سیاست زندگی، سبک زندگی است. سیاستی است که با منازعات و کشمکش هایی در باب یک سوال پیوند دارد: چگونه ما (به عنوان افراد یا به عنوان کلیت جامعه انسانی) باید در دنیایی زندگی کنیم که در آن، آن چه به وسیله طبیعت یا سنت تثبیت شده بود، اکنون موضوع تصمیم گیری انسان قرار گرفته است (Giddens, 1996: 231).

۲-۱-مفهوم شناسی سبک زندگی دینی

سبک زندگی در حوزه مطالعات فرهنگی و اجتماعی به مجموعه رفتارها و الگوهای کنش هر فرد که معطوف به ابعاد هنجاری و معنایی زندگی اجتماعی باشد، اطلاق می شود. طبیعی است که بر اساس چنین رویکردی، سبک زندگی علاوه بر این که دلالت بر ماهیت و محتوای خاص تعاملات و کنش های اشخاص در هر جامعه دارد و مبین اغراض، نیات، معانی و تفاسیر فرد در جریان عمل روزمره است، نشان دهنده کم و کیف نظام باورها و ارزش های افراد نیز خواهد بود (فاضل قانع، ۱۳۹۲: ۹). چنین برداشتی از مفهوم سبک زندگی، علاوه بر این که پشتیبانی جدیدترین دیدگاه های مطرح در این عرصه را به همراه دارد، از قابلیت خوبی برای بومی سازی مفهوم سبک زندگی بر اساس اقتضائات جامعه اسلامی برخوردار است.

ماکس وبر از جامعه شناسان شهیر معاصر معتقد است که دو نوع سبک زندگی را می توان از هم تفکیک نمود. سبک زندگی مبتنی بر رفتار و سبک زندگی مبتنی بر معنا. وبر معتقد است که سبک زندگی دینی، سبکی معنامدار است. وی در باب نقش دین در ترسیم زندگی معنایی می نویسد: «تعیین شیوه و سبک زندگی به وسیله دین نیز یکی –و فقط یکی – از عوامل تعیین کننده اخلاق اقتصادی است و البته خود این عامل نیز از عوامل اقتصادی و سیاسی ای تاثیر می پذیرد که در چارچوب مرزهای مشخص جغرافیایی سیاسی، اجتماعی و ملی عمل می کند» (وبر، ۱۳۸۲: ۳۰۴). وبر در کتاب مشهور خود «اخلاق پروتستان و روح سرمایه داری» میان سبک زندگی دینی و سبک زندگی سرمایه داری تضاد لاینحلی می بیند. او سبک زندگی دینی را غایت مدار و معطوف به دنیای باقی می داند و می نویسد: «در زمانی که آخرت به معنی همه چیز است و موقعیت اجتماعی فرد مسیحی به پذیرش وی در عشای ربانی مسیحیان وابسته است و مقام روحانی نفوذ غیرقابل تصوری از طریق مواعظ و انضباط کلیسایی دارد؛ در چنین شرایطی آموزه های دینی به طور قطع در سرشت قومی و سبک زندگی فرد تاثیر قطعی دارد» (وبر، ۱۳۷۳: ۱۶۷).

هم چنین گئورگ زیمل از دیگر جامعه شناسان بلندپایه در باره نقش دین در زندگی می نویسد: «اگر کل تحول روحی به نتیجه غایی خود برسد، دین را به نوعی شیوه مستقیم زندگی بدل می کند که به اصطلاح در سمفونی زندگی، نه ملودیی واحد بلکه کلید سمفونی است. زندگی در تمامی جنبه های دنیوی خود، یعنی کنش و ایمان، تفکر و احساس- در کلیت خود تحت نفوذ ترکیب منحصر به فردی از فروتنی و سرخوشی، تنش و صلح، ضعف و تقدس قرار می گیرد که ما آن را به هیچ طریق دیگری غیر از دینی بودن نمی توانیم توصیف کنیم» (زیمل، ۱۳۸۰: ۲۴۱ -۲). لهذا باید گفت که سبک زندگی دینی در کلیت خود در زمره سبک معنامدار قرار می گیرد. سبک زندگی دینی در قالب سبک زندگی معنایی اشعار به تجلیات انگاره ها و آموزه های دینی دارد که در حقیقت در ترسیم معنای زندگی نقش ایفا می کند. در حقیقت در سبک زندگی دینی، دین که خود شامل باورها، تعالیم، مناسک، آموزه ها و گزاره های خاصی است، سبک و سیاق زندگی پیروان خود را جهت داده و بدین طریق به آن معنا می دهد.

می توان گفت که سبک زندگی اسلامی، نوعی از سبک زندگی دینی است. سبکی که انتظار حداکثری از دین دارد و دامنه شمولیت آن را در تعریف و ترسیم زندگی به معنی سبک ممکن می داند. در سبک زندگی اسلامی، نگاه مسلمانان معطوف به غایت است. در این سبک میان دنیا و آخرت اختلافی نیست و این دو مکمل یکدیگرند. سبک زندگی دینی دارای عناصر و مولفه های بسیار است. این عناصر و مولفه ها در عرصه ها و حوزه های مختلف قابل بحث هستند. در حقیقت هر آنچه رنگ دیانت به بر می کند، می تواند ظرفیت های متنوعی از سبک زندگی دینی را نمایش دهد. امری که در رابطه با نقش آستان مقدس شاه چراغ نیز ساری است. در ادامه ضمن تحلیل برخی از مولفه های سبک زندگی دینی، نشان داده خواهد شد که این آستان مقدس می تواند ظرفیت ها و امکانات خویش که عمدتا مورد غفلت واقع می شود را در تاثیر بر سبک زندگی دینی مردم عیان نماید.

۲-مولفه های سبک زندگی دینی و ظرفیت سنجی آستان مقدس شاه چراغ

در فرهنگ باورهای دینی شیعیان مزار مطهر معصومین(ع) و ذریه پاک ایشان چنان دارای حرمت و تقدس است که در گذر تاریخ به اهتمام شیعیان بر مقابر ایشان بارگاه هایی ساخته شده است. این بارگاه ها بر اساس احادیث و روایات بسیاری که در رابطه با اهمیت زیارت قبور مطهر آنان وجود دارد، نقش مهمی در تامین آمال و حاجات عاشقان اهل بیت (ع) ایفا نموده و سهم بزرگی در تاسیس تمدن اسلامی داشته است. اما چنان که در مقدمه اشاره شد، در رابطه با نقش این بارگاه ها که به مفهوم سازمانی تحت عنوان «آستان مقدس» یاد می شود، در سبک زندگی مردم توجهی صورت نپذیرفته و ظرفیت های آن در این حوزه مغفول مانده است. آستان های مقدس معصومین(ع) و اولاد طاهرینشان در دو کشور عراق و ایران از رونق بسیاری برخوردارند. اما آنچه به آستان احمدبن موسی(ع) در دیار فارس مربوط می شود می توان گفت که هر اندازه این آستان در گذشته توسعه پیدا نموده، بر ظرفیت های آن در رابطه با سبک زندگی مردم افزوده شده است. در حال حاضر این آستان پس از آستان قدس رضوی و آستانه مقدسه فاطمه معصومه (ع)، سومین آستان بزرگ در ایران محسوب می شود و می توان گفت که مهمترین قطب زیارتی در جنوب ایران است. گذشته این آستان نشان می دهد که سالیانه بر تعداد زوار آن افزوده شده و از این رهگذر استان فارس و شهر شیراز در شمار یکی از چندقطب گردشگری مذهبی قرار گرفته است. با توجه به اهمیت زایدالوصف این آستان باید گفت که نباید از نقش آن در تعیین و ترسیم سبک زندگی بخش بزرگی از مردم ایران غافل بود. این مقاله مدعی است که آستان مقدس شاه چراغ که خود برآمده از باورهای دینی شیعیان است، در چارچوب مولفه های سبک زندگی دینی می تواند نقش های چندگانه ای را در جهت دهی و تعیّن سبک زندگی مردم ایفا نماید. در ادامه این ادعا مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.

۱- ۲-آستان مقدس و تعمیق معنویت دینی

در سبک زندگی دینی، معنویت روح آن را می سازد. در سبک های زندگی غیردینی هرچند ممکن است معنویت به اشکال دیگری متجلی شود، اما در سبک زندگی دینی معنویت، منشا الهی دارد. گئورگ زیمل از جامعه شناسان قدیم در رابطه با نقش معنویت در زندگی می نویسد: «زندگی زمانی که به ذهن بدل می شود به طور مستمر چنین مصنوعاتی را خلق می کند؛ مصنوعاتی خودبسنده و با ادایی برای تداوم و در واقع برای بی زمان. این مصنوعات را می توان به مثابه اشکالی توصیف کرد که زندگی به خود می گیرد. یعنی وجه اجتناب ناپذیر تجلی آن به مثابه زندگی معنوی است» (زیمل، ۱۳۸۰: ۲۲۶).

در سبک زندگی دینی، زندگی بدون معنویت هیچ ارزشی ندارد. معنویت امری نیست که انسان بتواند بدون آن برای زندگی دلیلی داشته باشد. معنویت در واقع زندگی مادی انسان را متوازن می کند و آن را از کلیشه های خشک و بی روح می رهاند. معنویت در حقیقت حالات خاصی است که همیشه به انسان دست نمی دهد. حال معنوی محصول بودن در زمان خاص و ماندن در مکان خاص است. فلسفه وجودی مساجد در آن است که این مکان از جانب شارع به عنوان محلی در نظر گرفته شده است که بنده بتواند با خداوند خود خلوت نماید و رسم عبودیت را به جای آورد. دقیقا آستان های مقدس نیز همین کارکرد را دارند. یکی از پژوهشگران در رابطه با نقش زیارت در تعمیق و توسعه معنویت می نویسد: «در زیارت به مکان هایی که وجود مقدس اهل بیت و فرزندان آن ها در آنجا قرار دارد و متبرک هستند، متوسل می شویم و آن بزرگان را واسطه خودمان و خداوند قرار می دهیم. این نحوه ارتباط با این فضا به شدت در شکل گیری و سامان بخشیدن به روابط ما موثر است و بسیاری از روحیه ها و خلقیات ما را می سازد… مکان های زیارتی در شکل دهی به روابط اجتماعی و رفتار ما در زندگی نقش اساسی دارد. البته بخشی از این تاثیر را متوجه نمی شویم. شاید با تحلیل های علمی و محاسباتی هیچ گاه به جواب علمی نرسیم که چرا زمان ورودمان به چنین مکان هایی احساس آرامش می کنیم» (زائری، ۱۳۹۳: ۱۴۳-۱۴۴).

آستان مقدس شاه چراغ فضای دل انگیزی بوجود آورده که انسان سرگشته و حیران را به سوی خود می خواند. این آستان از یک سو وحدانیت خداوند را در دل تداعی می کند و از سوی دیگر با توجه به این که مدفن یکی از اولیای خداوند است، انسان را به یاد آخرت می اندازد. ضمن آن که حضور در این آستان و پناه بردن به آن، انسان حیران و بی قرار را گویا به ساحل امن آرامش می رساند. آستان قدس احمدی در شیراز هرچند بر محور یکی از فرزندان اهل بیت(ع) تاسیس و رونق پیدا نموده اما این رونق به آن دلیل بوده تا محلی برای زیارت قبور اولیاء الهی و در کنار آن محلی برای آرامش روح و روان مراجعه کنندگان پدید آید. واقعیت آن است که عظمت آستان شاه چراغ از منظر قاطبه ارادتمندان اهل بیت(ع) بویژه ساکنان شیراز به حدی است که وجود آستان مقدس را به عنوان تکیه گاه مطمئن برای مواجهه با مسائل و مصایب زندگی روزمره خود می بینند و در تنگناها بیش از آن که به دنبال راه حل دیگری باشند، توسل و تمسک به ساحت مقدس شاه چراغ را بر می گزینند. این را نیز نباید از نظر دور داشت که موقعیت ممتاز حرم آستان مقدس در قلب شهر شیراز چنین می نماید که نبض زندگی اهالی شهر در آستان مقدس احمدی می تپد. ضمن آن که فضای روحانی داخلی حرم و چشم انداز زیبایی که محصول هنر و معماری اسلامی است، محیط دل انگیزی را به وجود می آورد که انسان تا وقتی که در آن فضا قرار دارد، خود را از آشفتگی ها و تنش های دنیای مادی رها احساس می کند و برای ساعاتی در ساحل امن و آرام قرار می گیرد. جالب این جاست که این سرخوشی پس از مدت ها در روح و ضمیر آدمی باقی می ماند تا زمانی که دل مشغولیت های زندگی مادی آن را از روان انسان بزداید.

۲- ۲-آستان مقدس و تعیین ساختار اجتماعی دینی

ساختار اجتماعی مجموعه روابط و پیوندهائی است که میان افراد، گروه ها و طبقات مختلف یک جامعه برقرار است و نهادها و رفتارهای اجتماعی یا فرهنگی در آن جامعه بر اساس این روابط ترتیب و تنظیم می یابد (تامپسون، ۱۳۸۲: ۳۲). ساختارهای اجتماعی در حقیقت بخش مهمی از سبک زندگی را تشکیل می دهند. زیرا تعامل در اجتماع و گروه ها و طبقات مختلف اجتماعی سهم مهمی در شکل بندی سبک زندگی انسان دارد. در حقیقت ترسیم ساختارهای اجتماعی محصول قرار گرفتن انسان ها با محیط پیرامون خود است. تا آنجا که انسان به صورت ناخودآگاه با محیط و نهادهای اجتماعی در تماس مداوم و معنادار قرار می گیرد. در جوامع اسلامی دین به عنوان ساختاری شناختی و هنجاری عمل می کند که نظم طبیعی و اجتماعی موجود را به نظمی کیهانی و مقدس مرتبط و از این طریق احساس «بودن در کاشانه» را در جهان هستی برای انسان فراهم می کند (برگر، ۱۳۸۱: ۸۷) در چنین جامعه ای نهاد دین از منزلت بالایی برخوردار است. همچنین کنش های روزمره مردم به صورت مستقیم و غیرمستقیم نمادها و تعاریف دینی را تایید می کند (توسلی، ۱۳۸۵: ۱۰۰).

بر این حسب می توان در جامعه دینی از تشکیل ساختارهای دینی سخن گفت. در حقیقت ساختار دینی در یک اجتماع زمانی شکل می گیرد که عناصر و نمادهای دینی وارد زندگی روزمره انسان شود و سبک زندگی وی را با یک سری نرم ها و هنجارهای دینی تراز نماید. در جامعه دینی نمادها و شعایر دینی سهم بسزایی در تکوین ساختار دینی ایفا می کنند. اماکنی همانند مساجد، حوزه های علمیه و بارگاه ها و آستان های مقدس در شهرهای بزرگی همانند شیراز تاثیر غیرقابل انکاری در شکل بندی ساختار دینی شهر دارند. این ساختار در حقیقت بخشی از سبک زندگی مردم است و از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود.

اگر به نقش آستان مقدس شاه چراغ در تکوین ساختار دینی شهر شیراز بپردازیم، باید گفت که این آستان مقدس در کلان شهر شیراز همانند کانونی عمل می کند که شاهرگ های اقتصادی، فرهنگی، آموزشی و عبادی را به هم وصل می کند. از یک سو بازار اصلی شهر پیرامون این آستان پدید آمده و سهم مهمی در حیات اقتصادی و تامین معیشت ساکنان این شهر ایفا می کند و از سوی دیگر در جوار این آستان اماکن آموزشی علوم دینی و حوزه های علمیه تاسیس شده که سهم مهمی در تکوین و تداوم علوم اسلامی برجای می گذارد. علاوه بر آن در کنار آستان مقدس مساجد، حسینیه ها و تکایای بزرگی در گذر زمان تاسیس شده است که بار اصلی دمیدن روح معنویت و انجام مناسک و شعایر دینی را به دوش می کشد. بنابراین سه نهاد بازار، فرهنگ و دین در نقطه کانونی به نام آستان مقدس شاه چراغ به هم آمیخته و در این تلاقی ساختار دینی باثباتی بوجود آمده که قرن ها از طول عمر آن می گذرد. در این ساختار هرچند امر اقتصاد دخیل است، اما باید گفت که نفس وجود ساختار دینی موجب می شود راه شریعت در استقرار نظام معیشتی حلال و شرعی باز شود و احکام و آموزه های کسب و کار فقهی مورد توجه بازاریان قرار گیرد. بنابراین نباید از نظر دور داشت که پیوند این عناصر سه گانه بر محور آستان قدس احمدی و محمدی صورت گرفته است. در حالی که شهرهای بزرگی که از نعمت وجود چنین آستان هایی محروم هستند، چنین ساختاری در آن بوجود نیامده و گویا شهر فاقد قلبی است که شریان های اقتصادی، فرهنگی و مذهبی از آن منشعب می شود.

۳- ۲-آستان مقدس و توسعه فرهنگ سیاحت دینی

گردشگری یا سیاحت دینی بحثی است که در دنیای امروز سهم مهمی از صنعت گردشگری را به خود اختصاص داده و تاثیر غیرقابل انکاری در شکل گیری سبک زندگی دینی برجای می گذارد. این که اوقات فراغت انسان چگونه گذرانده شود، بحث مهمی در سبک زندگی است. در سبک زندگی دینی برای این موضوع نیز بخشی وجود دارد که از چشم جامعه شناسان دنیای مدرن پنهان نمانده است. دیوید چنی[۱] بر این باور است که در اوایل سده بیست و یکم، گردشگری را باید یکی از ابعاد سبک زندگی به شمار آورد، یعنی فعالیتی که به سایر انتخاب ها و ترجیحات سبک زندگی گره می خورد. او معتقد است که گردشگری معاصر ما جلوه گاه «خودآگاهی نسبت به عملکرد است که با تاملی بودن آگاهی به سبک زندگی هم خوانی دارد» (Cheney ,1996: 134). اما وارنر[۲] عنصر دین را به چگونگی گذراندن اوقات فراغت وارد بحث می کند. او در قالب بررسی سبک زندگی یانی سیتی، افزون بر نحوه گذران اوقات فراغت، تفریحات و سلیقه های ورزشی به تفاوت های دینی و چشم اندازهای اخلاقی، ارزش های سیاسی، الگوهای زندگی خانوادگی، روابط زناشویی و تربیت کودک در تحقیقات خود پرداخته است (Mckee, 1969: 275-6).

آنچه در اصطلاح مدرن گردشگری مذهبی خوانده می شود، در فرهنگ شیعیان تحت عنوان «زیارت» از آن یاد می شود. زیارت به مفهوم رایج آن از گذشته های دور در رابطه با سفر بیت الله حرام و عتبات عالیات در فرهنگ شیعیان وجود داشته و امروزه دامنه آن به شهرهای مقدس دیگر نیز کشیده شده است. زیارت با نگاه امروزی مقوله ای است که به راحتی می توان آن را در ذیل سیاحت دینی جای داد. چه آن که هرچند هدف اصلی زائران این اماکن توسل و عرض احترام به بارگاه ائمه معصومین و اولاد طاهرین ایشان است، اما باید پذیرفت که زیارت جنبه های سیاحتی و تفریحی نیز می تواند داشته باشد؛ خصوصا اگر زائران از کشورهای دیگر و یا مناطق دوردست به مقصد یک شهر مذهبی سفر کنند. سیاحت دینی می تواند افراد را با تاریخ، فرهنگ و تمدن شهرهای مقدس آشنا کند و در کلیت خود تبدیل به فرهنگی شود که بخشی از سبک زندگی مردم را به خود اختصاص می دهد. امروزه سفر به مقصد شهرهای مذهبی در سبک زندگی متدینان جای پای محکمی دارد. این امر در رابطه با آستان مقدس شاه چراغ در شیراز اهمیت خود را پیدا کرده است.

آستان مقدس شاه چراغ در کنار دیگر جاذبه های فرهنگی و تاریخی این شهر امروز اقبال میلیون ها گردشگر دینی را به سوی خود جلب نموده است. شواهد حاکی است که با توجه به توسعه امکانات حمل و نقل و تسهیلات بوجود آمده، آمار زائران این آستان به نحو چشم گیری در حال افزایش است. بنابراین می توان گفت که آستان مقدس شاه چراغ پس از آستان قدس رضوی و آستانه مقدسه فاطمه معصومه، به عنوان سومین قطب سیاحت دینی تاثیر بی بدیلی در جذب زائر و سیاح دینی را به خود اختصاص داده است. سهم ارزشمند این آستان در تعمیق و توسعه فرهنگ زیارت، نقش فراوانی در تکوین و گسترش سبک زندگی دینی دارد. در حالی که رونق صنعت توریسم بویژه تورهای خارج از کشور جذابیت های بسیاری برای علاقمندان جهانگردی ایجاد نموده است، اما این صنعت عاری از چالش ها و عوارض منفی نیست. این در حالی است که سیاحت به مقصد زیارت علاوه بر آن که از مخاطرات احتمالی مبراست، علاوه بر به جای آوردن سنت زیارت، شرایط رضایت بخشی از سیر و سفر علمی، فرهنگی و تفریحی را برای زائران خلق می کند.

۴- ۲-آستان مقدس و تسهیل مناسک دینی

بدون تردید انجام مناسک دینی بخش مهمی از سبک زندگی دینی است. هر اندازه میزان تقید به انجام مناسک و مراسم دینی جدی تر و گسترده تر باشد، می توان گفت که سبک زندگی دینی تر خ