خرید و دانلود فایل پاورپوینت کامل ظرفیت های فضای مجازی در تربیت دینی نسل جوان

فایل پاورپوینت کامل ظرفیت های فضای مجازی در تربیت دینی نسل جوان؛ انتخابی مطمئن برای ارائه‌ای حرفه‌ای

اسلایدهایی آماده برای استفاده:

فایل فایل پاورپوینت کامل ظرفیت های فضای مجازی در تربیت دینی نسل جوان شامل ۱۲۰ اسلاید با طراحی دقیق و ساختاری استاندارد است که برای ارائه‌های رسمی یا چاپ، کاملاً مناسب و آماده استفاده می‌باشد.

ویژگی‌هایی که فایل فایل پاورپوینت کامل ظرفیت های فضای مجازی در تربیت دینی نسل جوان را متمایز می‌کند:

• طراحی بصری حرفه‌ای:فایل پاورپوینت کامل ظرفیت های فضای مجازی در تربیت دینی نسل جوان با بهره‌گیری از رنگ‌بندی هوشمندانه و چیدمان اصولی جهت انتقال بهتر مفاهیم ارائه.
• سهولت در اجرا: تمامی اسلایدها از پیش تنظیم شده‌اند و بدون نیاز به ویرایش، قابل استفاده هستند.
• وضوح بالا و نظم ساختاری: کیفیت بالای عناصر گرافیکی و هماهنگی کامل در نمایش، تجربه‌ای بدون نقص را فراهم می‌سازد.

استاندارد بالا در تولید محتوا:

فایل فایل پاورپوینت کامل ظرفیت های فضای مجازی در تربیت دینی نسل جوان با رعایت اصول حرفه‌ای طراحی شده و عاری از هرگونه ایراد گرافیکی یا ناهماهنگی در نمایش می‌باشد.

نکته مهم:

در صورت مشاهده نسخه‌هایی با کیفیت پایین‌تر، توجه داشته باشید که ممکن است نسخه‌های غیررسمی باشند. نسخه اصلی فایل فایل پاورپوینت کامل ظرفیت های فضای مجازی در تربیت دینی نسل جوان تنها از طریق منبع معتبر در دسترس است.

هم‌اکنون فایل فایل پاورپوینت کامل ظرفیت های فضای مجازی در تربیت دینی نسل جوان را دریافت کرده و ارائه‌ای حرفه‌ای و متمایز تجربه نمایید

بخشی از متن فایل پاورپوینت کامل ظرفیت های فضای مجازی در تربیت دینی نسل جوان :

مقدمه

با در نظر گرفتن اهمیت موضوع تربیت و با توجه به ویژگی های فضای مجازی و اثرگذاری آن بر نسل جوان و نیز لزوم به کارگیری تمامی امکانات در جهت تربیت نسل جوان و مهم تر از همه، بهره گیری بالای عناصر ضد ارزشی و ضد تربیتی از فضای مجازی در به انحراف کشیدن نسل جوان، به ضرورت بهره گیری هر چه بیشتر از این امکان برای تربیت نسل جوان پی برده می شود.

در این تحقیق پس از ارائه تعریف مختصری از تربیت و مؤلفه های آن به معرفی فضای مجازی و ویژگی هایی از آن که در امر تربیت دینی نسل جوان کاربرد دارد، پرداخته می شود؛ البته به آن دسته از اصول تربیتی اشاره شود که با توجه به ظرفیت های فضای مجازی قابل اجرا هستند؛ لذا از اشاره به سایر اصول تربیتی صرف نظر شده است.

تربیت و ملزومات تربیت دینی نسل جوان

انسان، شگفت انگیزترین آفریده خدای بزرگ و والاترین نشانه قدرت بی منتهای اوست. انسان مستعد اتصاف به همه صفات و کمالات الهی است، او را خلق کرد تا به مقام قرب الهی و جانشینی خدا در زمین برسد و این سیر جز با تربیت صحیح محقق نخواهد شد. (مطهری، ۱۳۹۰: ۴۳)

تعلیم و تربیت در زندگی بشر مهم ترین و اساسی ترین جنبه زندگی است؛ به گونه ای که هر اعوجاج و انحراف در آن موجب انحراف در همه امور زندگی می شود.

تربیت از دیدگاه اسلام، پرورش استعداد و به فعلیت درآوردن آن است. هدف غایی تربیت اسلامی، پرورش انسان مقرب الهی است که شاکله دینی در وجود او به طور کامل شکل بگیرد و رفتارهای دینی ریشه دار از او سربزند. با علم به این هدف غایی، تربیت اسلامی اهمیت و جایگاه خاصی پیدا می کند.

رسیدن به اهداف تربیت نیاز به واسطه و مقدمه دارد که به آن ها اهداف درجه دوم یا اهداف میانی گفته می شود. علمای اخلاق اهداف میانی را به صورت زیر دسته بندی کرده اند (مشایخی، ۱۳۸۱: ۶۸-۵۰):

۱. اصلاح رابطه انسان با خدا

از امام علی(ع) در همین ارتباط، چنین نقل شده است:

«منْ أَصلَحَ ما بَینَهُ وَبَینَ اللَّهِ أَصْلَحَ اللَّهُ مَا بَینَهُ وَبَینَ النَّاسِ وَمَنْ أَصْلَحَ أَمْرَ آخِرَتِهِ أَصْلَحَ اللَّه لَه أَمرَ دُنْیاهُ»؛ (نهج البلاغه، حکمت ۸۹) کسی که رابطه خود و خدا را اصلاح نماید، خداوند رابطه او را با مردم اصلاح می نماید و کسی که کار آخرتش را اصلاح کند، خداوند کار دنیایش را اصلاح می کند.

۲. اصلاح رابطه انسان با خودش

در این زمینه به بیان دو روایت از امام علی(ع) پرداخته می شود:

– «سیاسَهُ النَّفسِ أفضَلُ سِیاسَهٍ»؛ (تمیمی آمدی، ۱۴۱۰: ۲۳۸، ح۴۷۹۸) تربیت نفس برترین تربیت هاست.

– «مَنْ أَهْمَلَ نَفْسَهُ أَفْسَدَ أَمْرَهُ »؛ (همان، ح۸۵۵۴) هر کس نفس خود را واگذارد، کار خود را تباه ساخته است.

۳. اصلاح رابطه انسان با جامعه

انسان موجود مدنی و اجتماعی است؛ از این رو برای تأمین نیازهای اولیه خود نیازمند تعامل با دیگر افراد جامعه است. او نمی تواند به سوی غایت هستی جز در میان جمع و بر اساس روابط سالم اجتماعی سیر کند؛ چه آن که آدم عزلت گزین در برنامه های تکاملی خود دچار نقص می گردد.

۴. اصلاح رابطه انسان با طبیعت

۵. اصلاح رابطه انسان با تاریخ

در نتیجه، دین اسلام به موضوع مهم تربیت توجه بسیاری نموده و قواعد مناسبی برای رشد انسان تعیین نموده است؛ چون مکتبی که دارای هدف های مشخص است و مقررات همه جانبه و سیستم حقوقی و اقتصادی و سیاسی دارد، نمی تواند یک سیستم خاص آموزشی نداشته باشد. (مطهری، ۱۳۷۴: ۱۶)

جهت دستیابی به اهداف تربیت اسلامی، اصولی باید مدنظر قرار گیرد که برخی از این اصول عبارتند از: (ملکی، ۱۳۸۳: ۱۲۶-۱۰۳)

۱. اصل هماهنگی با فطرت

در وجود انسان از سوی خداوند متعال ویژگی هایی قرار داده شده که او را از سایر موجودات، متمایز می کند؛ خردورزی، حقیقت جویی، زیباگرایی، عدالت طلبی، خداگرایی و سایر ویژگی های ذاتی از جمله این استعدادهای فطری را تشکیل می دهند.

مجموعه وضعیت زندگی آدمی باید به گونه ای سامان یابد که این ویژگی ها که به مثابه بذرهایی است که در زمین خلقت انسان وجود دارد، رشد کند.

۲. اصل اعتدال

اعتدال در مقابل افراط و تفریط است.

۳. اصل جامعیت

منظور از جامعیت، همه جانبه نگری تعلیم و تربیت اسلامی به ماهیت انسان است. هیچ یک از جنبه های شخصیت انسان از نظر اسلام دور نمی ماند و هر کدام باید به رشد مقرر خود برسد.

۴. اصل تأمین نیازهای واقعی

اگر تربیت صرفاً بر محور نیازهای محسوس و مادی قرار گیرد، آدمی از مرحله حیوانی خود فاصله زیادی نخواهد گرفت. شرط رسیدن به انسانیت، تأمین نیازهای ریشه دار غیر مادی است.

۵. اصل هدایت خواهی

مربی در تربیت اسلامی به هیچ بهانه ای نباید از تربیت متربی ملول شود و مسئولیت خود را تمام شده تلقی کند؛ چون تربیت، کاری الهی است. خداوند متعال بنده خود را در هر وضعیتی زیر نظر دارد، هر قدر بنده راه گم کند باز خداوند طالب هدایت و تربیت اوست؛ لذا مربیان و معلمانی که از مکتب اسلام تأثیر اساسی گرفته باشند، به طور نسبی از همین صفت مطلق الهی باید بهره مند شده باشند.

مربی اسلامی از تلاش برای ساختن و تأثیرگذاری بر روح و روان متربی لذت می برد و این کار را عبادت تلقی می کند.

۶. اصل حکمت جویی

حکمت به معنای برهان خالص است. گاهی برهان قوی نیست و به شائبه های گوناگون آلوده است و تأثیر لازم را در شنونده به جا نمی گذارد و هدایت نمی کند. همه پیامبران و انسان های صالح نقش حکیمانه داشته و ضمن ارائه حکیمانه پیام تلاش کرده اند انسان های حکیم پرورش دهند.

قرآن مجید حکمت را به حضرت لقمان به عنوان موهبتی الهی طرح می کند. اگر خداوند به بنده صالح خود حکمت می آموزد، بنده او نیز به عنوان مربی تربیت اسلامی باید به فراگیران حکمت بیاموزد؛ یعنی آنان را به سوی برهان های خالص راهنمایی کند. این موضوع به قدری اهمیت دارد که تفاوت نمی کند توسط چه کسی ارائه شود. این حدیث، معروف است که:

«الْحِکمَهُ ضَالَّهُ الْمُؤْمِنِ»؛ (نهج البلاغه، حکمت ۷۷) حکمت، گمشده مؤمن است.

۷. اصل بهره گیری از اراده

انسان موجودی مختار و با اراده است که امور خود را با اختیار انجام می دهد؛ به همین دلیل خداوند متعال، یافتن و حرکت کردن راه راست را بر عهده خود افراد گذاشته است. هدایت الهی با اکراه و اجبار انجام نمی پذیرد؛ بلکه از درون باید بجوشد.

۸. اصل تلازم و تناسب علم و عقل

عقل و علم به یکدیگر نیاز دارند و باید توأم باشند. عقل برای اندیشیدن به علم نیاز دارد و علم برای رشد و توسعه به عقل محتاج است. زمانی می توان فراگیر را به تفکر وادار نمود که اطلاعاتی در اختیار او قرار داده شود. اگر انسان تفکر کند، ولی اطلاعاتش ضعیف باشد؛ مثل کارخانه ای است که ماده خام ندارد یا ماده خامش کم است که قهراً نمی تواند کار کند یا محصولش کم خواهد بود. محصول نیز به این بستگی دارد که ماده خام برسد. اگر کارخانه ماده خام زیاد داشته باشد ولی کار نکند، باز فلج است و محصولی نخواهد داشت.

۹. اصل جذب و دفع

انسان موجودی متفکر، عاطفی و حقیقت خواه است و نمی تواند با همه انسان ها و با همه موقعیت ها به طور یکسان رو به رو شود. اگر با همه اوضاع یک جور برخورد کند، از گوهر انسانی خود دور افتاده است.

گاهی دو نفر انسان یکدیگر را جذب می کنند و دلشان می خواهد با یکدیگر دوست و رفیق شوند. این رمزی دارد و رمزش سنخیت این دو نفر است؛ چون تا در میانشان مشابهتی نباشد همدیگر را جذب نمی کنند و متمایل به دوستی با یکدیگر نخواهند شد. (مطهری، ۱۳۶۴: ۱۹)

بنابراین، باید کودکان و نوجوانان را به تدریج با روحیه جذب و دفع پرورش داد. اگر فقط جاذبه باشد، همه انسان ها با هر نوع فکر و اندیشه ای وارد می شوند و مرز حق و باطل در نظر انسان ها با هم خلط می شود و اگر فقط دافعه باشد، امکان و فرصت تأثیرگذاری، آدم سازی و توسعه امت اسلامی از دست می رود. هر یک از این دو حالت نیز با وظیفه و رسالت مسلمانی سازگار نیست؛ بلکه داشتن هر دو با هم به تناسب موقعیت های مختلف لازم است.

۱۰. اصل پیوند تربیت با معنویت

بین تربیت و معنویت رابطه ای ذاتی وجود دارد. اگر انسان علاقه مند به تربیت خود و فرزندانش به تربیت اسلامی هست و یا می خواهد افرادی را تربیت کند، باید به مسأله نیایش و دعا و عبادت اهمیت دهد.

مسئله عبادت، قطع نظر از این که پرورش یک حس اصیل است، تأثیر زیادی بر سایر نواحی آن دارد. (مطهری، ۱۳۷۴: ۳۴۱)

فضای مجازی و ویژگی های آن

فضای مجازی[۱] از دو مفهوم فضا و مجاز تشکیل شده است. مفهوم فضا در مقابل مفهوم مکان به کار گرفته می شود. فضا در مقایسه با مکان، مفهومی انتزاعی و به سختی قابل تصور بوده؛ به طوری که درک آن بدون واسطه درک مکان برای موجودات فیزیکی، غیر ممکن است. (خان زاده، ۱۳۸۷)

مجاز، گاهی در مقابل امر حقیقی معنا می شود؛ پس فضا یا جهانی با خصلت مجازی در مقابل فضا یا جهان واقعی قرار می گیرد که فضای دوم نیز نام می گیرد.

با ظهور و گسترش صنعت، همزمان ارتباطات و در امتداد آن اینترنت به عنوان شبکه ارتباطی و اطلاعاتی جهانی، فضای جدیدی در عرصه زندگی به وجود آمد که می توان با عناوینی هم چون فضای دوم و فضای مجازی از آن یاد کرد. (عاملی، ۱۳۹۰)

به طور کلی، نمی توان فضای مجازی را مترادف با اینترنت دانست؛ اما اینترنت ابزار ورود به فضای مجازی است. ابعاد تشکیل دهنده اینترنت، سه بعد زیر است:

– زیرساخت

– خدمات؛ نرم افزارهایی که روی زیرساخت فضای مجازی ارائه می شوند و شرایط برقراری ارتباط اینترنتی را برقرار می کند.

– محتوا؛ نوع و میزان داده ها و اطلاعاتی که از طریق نرم افزارهای فضای مجازی منتقل می شوند که می تواند در قالب متن، صوت، تصویر یا فایل کاربردی باشد و به لحاظ موضوعی نیز شامل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، دینی، آموزشی و سرگرمی می شود.

از این سه مورد آن که اهمیت و کاربرد بیشتری دارد، خدمات فضای مجازی است؛ خدمات موجود را می توان در دسته بندی های استقرایی زیر نشان داد:

– خدمات پایه

– خدمات مبتنی بر انتشار اطلاعات

– انتقال پیام؛ مانند رایانامه

– پیام رسان های فوری؛ مانند تلگرام[۲] و واتس آپ[۳]

– برقرار کننده های تماس صوتی و تصویری؛ ماننده ایمو[۴] و اسکایپ[۵]

– اشتراک گذاری

– آموزش و تحصیل؛ شامل دانشگاه های آنلاین و وب سایت های درس محور

– خدمات شهروندی بین مردم و حاکمیت

– کسب و کار و شبکه های اجتماعی و پیام رسان؛ مانند فیسبوک[۶]، بیتالک[۷]، کلوب[۸] و تانگو[۹]

– Facebook، Cloob،Beetalk، Tango و… و

– تفریح و سرگرمی.

با بررسی سطحی این حجم از خدماتی که در فضای مجازی قابل ارائه است، می توان تا حدود زیادی به ظرفیت های مختلف فضای مجازی برای بهره برداری های مختلف از جمله تربیت نسل جوان پی برد.

به طور کلی، فضای مجازی پیوستاری از فضای واقعی است؛ هر چند تفاوت هایی با فضای فیزیکی دارد. فضای مجازی را می توان فضایی تلقی کرد که واقعیت دارد؛ چون اعمال انسان در این فضا تأثیری واقعی دارد؛ به تعبیر آیت الله جوادی آملی، چیزی که امروز به عنوان فضای مجازی معروف شده، در اصل حقیقت است چرا که مجاز را میتوان کنار زد، اما حقیقت را نمی توان، بنابراین فضای مجازی در اصل خودش حقیقت است. این سیم و تلویزیون حقیقت نیست؛ بلکه آن چیزی که معرفت و شناخت باشد، حقیقت است.

به بیان دیگر، آن چه با اندیشه مرتبط است و پیام را به ذهن منتقل می کند، حقیقت است؛ حتی اگر از ابزار حسی یا ماورای حس استفاده شود؛ در عین حال، این فضا ویژگی هایی دارد که کم و بیش آن را با فضای فیزیکی و عینی متمایز می کند که در ادامه به برخی از این ویژگی ها اشاره می شود: (سیاح طاهری و همکاران، حقیقت مجازی: ۳۵-۳۳)

۱. پویایی زمان

روز و شب در فضای مجازی وجود ندارد و هر زمان که اتصال به اینترنت ایجاد شود، هزاران نفر دیده می شوند که آنلاین هستند و به کار مشغولند. به عبارت دیگر، کار در فضای مجازی تمامی ندارد؛ یعنی تولید و توزیع، پیوسته و ناتمام ادامه دارد.

۲. فشردگی مکان

در زمان های قدیم فاصله جغرافیایی محدودیت محسوب می شد؛ در حالی که در این فضا این مشکل از بین رفته است و در این محیط همه جهان با هم همسایه شده اند؛ لذا افراد بدون طی مسافت فیزیکی می توانند با دوستان، همکاران، جوامع و فرهنگ های مختلف آشنا شوند و تعاملات درازمدت برقرار کنند، اخبار به سادگی در دسترس افراد قرار می گیرند و به سرعت با واکنش هایی مواجه می شوند.

۳. تکثر و تنوع عددی

جهان مجازی از محیطی متکثر، عددی، غیر مرکزی و به هم پیوسته برخوردار است. همین ویژگی باعث لایه ای شدن فضای مجازی می شود که طبقه بندی اطاعات و دسترسی به آن ها را بسیار سرعت می بخشد.

اطاعات مربوط به اشخاص، علوم، ادیان، هنرها، اشیاء و اماکن همگی در فضای مجازی به راحتی قابل دسترسی هستند. با توجه به این ویژگی و در ارتباط با اصل هدایت خواهی و حکمت جویی می توان با تأمین محتوای مختلف دینی و مذهبی و ارائه عقاید اصیل اسلامی و فراهم کردن دسترسی آسان به منابع موثق دینی در تأمین نیازهای متربی جوان تسهیل و تسریع ایجاد نمود.

۴. گمنامی هویت

در فضای مجازی این امکان وجود دارد که سن، جنس، طبقه و دیگر ویژگی های اجتماعی و فرهنگی کاربر مطابق با میل او ارائه شود و پس از مدتی می تواند همین مشخصات را تغییر دهد.

بر این اساس، امکان گمنامی و ناشناخته بودن، امکان پنهان سازی ابعادی از شخصیت، جستجوی همفکران، دوستی با دوستان، اختیار و اقتدار مطلق و احساس عدم تعلق به مکان خاص از مهم ترین تأثیرهای این فضاست.

۵. فردگرایی

در فضای مجازی محدودیت های ناشی از عضویت در خانواده، گروه و جمعیت های خاص از بین می رود و فرد نیازی ندارد ملاحظه کسی را کند و رفتارش را متناسب با هنجارها و تأیید دیگران شکل دهد؛ بنابراین به راحتی می تواند با هر کس که می خواهد ارتباط برقرار کرده یا قطع رابطه کند. این ویژگی در عین این که احساس آزادی زیادی به افراد می دهد، باعث خودمحوری و فردگرایی در افراد می شود که تنها خود و خواسته های خودشان برایشان اهمیت داشته باشد و به مرور ترجیح می دهند به جای ارتباط با دیگران، با رایانه بی طرفی ارتباط برقرار کنند.

ضرورت بهره گیری از فضای مجازی در تربیت دینی نسل جوان

وقتی که گفته می شود نسل جوان، مقصود حتماً طبقه جوان نیست؛ بلکه طبقه ای است که در اثر تحصیلات و آشنایی با تمدن جدید دارای طرز تفکر خاصی است، خواه پیر باشد یا جوان؛ البته غالب این طبقه را جوانان و نوجوانان تشکیل می دهند و به همین سبب، نسل جوان گفته می شود. (مطهری، ۱۳۸۸)

مسئله ای که با عنوان رهبری نسل جوان مطرح است، مسئولیتی عمومی است که متوجه عموم مسلمانان است و به ویژه متوجه طبقه ای است که سمت رسمی رهبری دینی اجتماع را دارند. این اصل روشن است که در دین اسلام، مسئولیت ها مشترک است؛ یعنی افراد مسئول یکدیگرند و در مسئولیت های یکدیگر شریکند.

نبی مکرم اسلام(ص) می فرمایند:

«کلُّکمْ رَاعٍ وَکلُّکمْ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِیتِهِ»؛ (مجلسی، ۱۴۰۳، ج: ) هر کدام از شما مسئول هستید و درباره افرادی که به سخن شما گوش می دهند، بازخواست خواهید شد.

بنابراین، نسل ها مسئول یکدیگرند و هر نسل مسئول نسل بعدی است که این دین و هدایتی که از نسل های گذشته به آن ها رسیده است را حفظ کنند و به نسل بعدی برسانند؛ یعنی نسل های بعدی را برای پذیرفتن و استفاده از آن آماده کنند.

رهبری یک فرد یا یک نسل در همه احوال و شرایط یکسان نیست و متفاوت است، شکل ها و کیفیت های گوناگون دارد؛ حتی وسایلی که به کار برده می شود نیز متفاوت است و یک نسخه معین ندارد که درباره همه افراد و همه نسل ها در همه زمان ها یک جور داده شود؛ از این رو در هر زمانی و در هر شرایطی باید دقیقاً اندیشید که به چه نحو باید صورت بگیرد و چه نسخه ای باید داده شود.

مسئولیت های دینی انسان بر دو قسم است: بعضی مسئولیت ها، مسئولیت یک کار است با یک شکل خاص و قیافه معین؛ البته این کار برای نتیجه ای فرض شده، اما مسئول نتیجه، انسان نیست که این ها را تعبدیات می گویند.

نوع دیگری از مسئولیت هست که مسئولیت نتیجه نامیده می شود؛ یعنی نتیجه را به عهده انسان می گذارد؛ اما این که آن نتیجه با چه وسیله و مقدمه و شرایط و در چه قالبی انجام داده شود، یک وسیله ثابت و یکنواخت و قابل اندازه گیری و معینی ندارد؛ در هر موردی و در هر زمانی آن وسیله فرق می کند.

در دین اسلام هر دو گونه مسئولیت وجود دارد؛ نماز و روزه و سایر تعبدیات از نوع اول است؛ اما جهاد از نوع دوم است.

در جهاد مسلمانان موظفند از حوزه اسلام دفاع کنند و استقلال مسلمین را حفظ نمایند؛ اما با چه وسیله ای؟ آیا با شمشیر یا تفنگ یا وسایل دیگر؟ این مطلب تعیین نشده و قابل تعیین و اندازه گیری نیز نمی باشد؛ چرا که مسلمانان در هر زمانی موظفند بهترین وسیله را برای این کار تهیه کنند:

«وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ…»؛ (انفال، ۶۰) و هر نیرویی در قدرت دارید، برای مقابله با آن ها [دشمنان] آماده سازید.

حضرت یعقوب (ع) به پسرانش که برای یافتن بنیامین به مصر رفته بودند، فرمود:

«لَا تَدْخُلُوا مِنْ بَابٍ وَاحِدٍ وَادْخُلُوا مِنْ أَبْوَابٍ مُتَفَرِّقَهٍ…»؛ (یوسف، ۶۷) همه از یک در وارد نشوید، بلکه از درهای مختلف درآیید.

بنابراین، باید از تمام امکانات استفاده کرد و بهترین وسیله را در هر زمانی شناسایی کرد.

از طرف دیگر، مسئله هدایت و رهبری از نوع دوم است. مسلمانان مسئول هدایت یکدیگرند و هر نسلی مسئول هدایت نسل بعدی است؛ به ویژه کسانی که سمت رسمی رهبری دارند، مسئولیت بیشتری دارند.

به هرحال این نتیجه- هدایت یافتن- باید به دست آید و وسیله ای که باید از آن استفاده شود نیز برای همیشه و همه جا تعیین نشده و قابل تعیین و اندازه گیری نیست.

قرآن کریم در آیه زیر، نتیجه را می خواهد و به وسیله کار ندارد:

«قُوا أَنفُسَکمْ وَأَهلِیکمْ نارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَهُ…»؛ (تحریم، ۶) ای کسانی که ایمان آورده اید! خود را با خانواده خویش از آتش دوزخ نگاه دارید، چنان آتشی که مردم و سنگ آتش افروز اوست.

در دین اسلام برای هدایت و رهبری، یک شکل ۱۰۰ درصد معین ترسیم نشده که همه اجزا و مقدمات و مقارنات و شرایط و موانع را در نظر گرفته باشد؛ هم چنین قابل تعیین و ترسیم و اندازه گیری نیست، چون متفاوت است:

«إنَّ للقُلوبِ شهوَهً وإقبالاً وإدباراً فَأْتوها مِن قبَلِ شهوَتِها وإقبالِها فَإنَّ القَلبَ إذا أُکرِهَ عمِیَ»؛ دل یک میلی دارد و اقبالی و ادباری، کوشش کنید دل ها را از ناحیه میل آن ها پرورش دهید، به زور وادارشان نکنید،

قلب اگر مورد اکراه و اجبار قرار بگیرد کور می شود؛ یعنی خودش واپس می زند. (به نقل از مطهری، ۱۳۸۸)

خداوند در قرآن کریم می فرماید:

«وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا بِلِسَانِ قَوْمِهِ…»؛ (ابراهیم، ۴) ما هیچ پیامبری را جز به زبان قومش، نفرستادیم.

امروز فضای مجازی، زبان نسل جوان است و بسیاری از اطلاعات خود را از این فضا کسب می کنند.

در حال حاضر دشمن از این ابزار برای نفوذ و سیطره و سلطه فرهنگی استفاده می کند؛ پس باید از این فضا برای تبلیغ و ترویج فرهنگ و معارف قرآن و اهل بیت: استفاده کرد. شما فرض کنید یک دیوار در خیابان است که هر کس می تواند اعلامیه اش را بچسباند، اگر مذهبیون از این دیواراستفاده نکنند، کسانی که قصد و نیتشان تخریب و ضربه زدن به مذهب و دین است، از این دیوار استفاده سوء می کنند. (قرائتی، ۱۳۹۶)

نتیجه آن که اولیای خدا: از هر فرصتی به بهترین نحو استفاده می کردند؛ هم چنان که برای عبادت، ماه رمضان یک فرصت است؛ برای معاد، استفاده از بهار یک فرصت است؛ برای نزول آیات، شأن نزول یک فرصت است، فضای مجازی نیز برای تبلیغ و ترویج معارف دین، یک فرصت است.

در احادیث چنین آمده است:

– «الفُرصَهُ سَریعَهُ الفَوتِ وبَطِیئَهُ العودِ »؛ (مجلسی، ج۷۸: ۱۱۳) فرصت، زودگذر و دیریاب است.

– «بَادِرِ الْفُرْصَهَ قَبْلَ أَنْ تَکونَ غُصَّهً»؛ (نهج البلاغه، نامه ۳۱) فرصت را غنیمت شمار، پیش از آن که اندوهی گلوگیر شود.

آشکار است که با علم و فناوری نمی شود مخالفت کرد. امام خمینی(ره) وقتی از پاریس به بهشت زهرا(ع) آمدند، فرمودند: ما با سینما مخالف نیستیم، با فیلم بد مخالف هستیم.

امروز فضای مجازی به عنوان یک ابزار در دسترس همه و به ویژه جوانان است؛ ابزاری کم هزینه، سریع، فرامرزی، جذاب و دوطرفه که یک فرصت خوب است، عکس، فیلم، صوت، متن و همه نوع محتوایی در آن امکان ارسال و استفاده دارد و شرایطی پیش آمده که باید از آن استفاده کرد.

یکی از اعمال عمره و حج، سعی بین کوه صفا و مروه در کنار مسجد الحرام است که حاجی باید ۷ بار این مسیر را طی کند. پیش از اسلام، روی کوه صفا یک بت و روی کوه مروه بت دیگری قرار داشت. در زمان پیامبر، مسلمان ها گفتند: چون روی این دو کوه بت است، ما سعی را انجام نمی دهیم. آیه نازل شد که نگویید چون بت است، ما نمی رویم؛ بلکه بروید و با حضور خودتان شعائر الهی را تقویت کنید:

«إِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَهَ مِن شَعَائِرِ اللَّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَیتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَیهِ أَن یطَّوَّفَ بهِمَا. ..»؛ (بقره، ۱۵۸) سعی صفا و مروه از شعائر دین خداست، پس هر کس حج خانه کعبه یا اعمال مخصوص عمره به جای آورد، باکی بر او نیست که سعی صفا و مروه نیز به جای آرد.

به طور کلی، در فضای مجازی هم می شود کار حق انجام داد، هم کار باطل؛ اگر دانشمندان، استادان، علما، طلاب، فرهنگیان، دانشجویان و اهل فرهنگ، فضای مجازی را از حق پر کنند، حضور باطل در این فضا کمرنگ تر خواهد شد.

از طرف دیگر، بیشترین کاربران و مخاطبان اینترنت را نوجوانان و جوانان تشکیل داده و آن ها بخشی از اوقات روزانه خود را به این محیط اختصاص می دهند. با توجه به این که نسل جوان در مرحله ای از زندگی خویش به سر می برند که بیش از سایر اقشار در معرض تأثیرپذیری فرهنگی قرار دارند و عمدتاً نیز از استفاده کنندگان این پدیده هستند، این ارتباط می تواند در نگاهی مثبت، زمینه تعالی و افزایش آگاهی ها و رشد مهارت های مختلف آن ها را فراهم سازد و در نگاه منفی نیز زمینه ساز فساد، انحراف و در نهایت سقوط آن ها گردد.

در دسترس بودن و حضور بی مرز و دائمی فضای مجازی کنار کاربران و اثر آن در همه شئون فردی و اجتماعی ایشان، به آرامی