خرید و دانلود فایل پاورپوینت کامل بازشناسی تحلیلی نقش بانوان در ارتقای سلامت و بهداشت روانی خانواده با تاکید بر سبک زندگی حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س)

دانلود و استفاده از فایل پاورپوینت کامل بازشناسی تحلیلی نقش بانوان در ارتقای سلامت و بهداشت روانی خانواده با تاکید بر سبک زندگی حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) – تجربه‌ای بی‌نظیر در ارائه!

پاورپوینتی شیک و استاندارد:

فایل فایل پاورپوینت کامل بازشناسی تحلیلی نقش بانوان در ارتقای سلامت و بهداشت روانی خانواده با تاکید بر سبک زندگی حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) شامل ۱۲۰ اسلاید طراحی‌شده با دقت بالا است که کاملاً آماده برای ارائه یا چاپ در PowerPoint می‌باشد.

چرا فایل فایل پاورپوینت کامل بازشناسی تحلیلی نقش بانوان در ارتقای سلامت و بهداشت روانی خانواده با تاکید بر سبک زندگی حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) گزینه‌ای عالی است؟

• گرافیک حرفه‌ای و جذاب: اسلایدهای فایل پاورپوینت کامل بازشناسی تحلیلی نقش بانوان در ارتقای سلامت و بهداشت روانی خانواده با تاکید بر سبک زندگی حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) با طراحی مدرن و چشم‌نواز، پیام شما را به بهترین شکل منتقل می‌کنند.
• کاربری آسان: ساختار این پاورپوینت به‌گونه‌ای است که استفاده از آن بدون نیاز به تغییرات پیچیده ممکن باشد.
• آماده استفاده: تمامی اسلایدهای فایل پاورپوینت کامل بازشناسی تحلیلی نقش بانوان در ارتقای سلامت و بهداشت روانی خانواده با تاکید بر سبک زندگی حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) از قبل تنظیم‌شده و بدون نیاز به ویرایش، قابل استفاده هستند.

تضمین کیفیت و دقت بالا:

این مجموعه بر اساس بالاترین استانداردهای طراحی ساخته شده است و کاملاً منسجم و بدون اشکال، مناسب برای ارائه‌های حرفه‌ای می‌باشد.

نکته قابل توجه:

برخی نسخه‌های غیررسمی ممکن است تغییراتی داشته باشند. این نسخه اصلی فایل پاورپوینت کامل بازشناسی تحلیلی نقش بانوان در ارتقای سلامت و بهداشت روانی خانواده با تاکید بر سبک زندگی حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) با دقت و کیفیت بالا طراحی شده است.

همین حالا فایل فایل پاورپوینت کامل بازشناسی تحلیلی نقش بانوان در ارتقای سلامت و بهداشت روانی خانواده با تاکید بر سبک زندگی حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) را دریافت کنید و یک ارائه بی‌نظیر داشته باشید!

بخشی از متن فایل پاورپوینت کامل بازشناسی تحلیلی نقش بانوان در ارتقای سلامت و بهداشت روانی خانواده با تاکید بر سبک زندگی حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) :

۱- مقدمه

خانواده، تنها نهاد فطری و طبیعی انسان و یکی از نهادهای مهم اجتماعی و تنها نهاد فطری است که همتا ندارد و در شکل گیری و چگونگی روابط بین فردی، گروهی و ساختار فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و آموزشی جوامع نقش تعیین کننده ای دارد. خانواده دو رکن دارد: زن و شوهر که فرزند هم می تواند جزو ساختار خانواده قرار گیرد. نهاد خانواده، مخلوق خالق زوج آفرین است. اقتضای حکمت خالق است که مخلوقات خود را با قابلیت زوجیت آفریده است (دهنوی، ۱۳۸۷: ۷). زن در تفکرات قرآنی همانند مرد، تکامل پذیر و اوج گرا است، قرآن هرگاه از کمالات انسانی سخن می گوید، بانوان را نیز همدوش مردان مطرح می کند. راه رسیدن به کمالات انسانی و تقرب به خداوند متعال، به طور مساوی برای مردان و زنان باز است(مجلسی، ۱۳۷۴: ۲۲۱ /۱۱). در سور نساء می خوانیم: «و من یعمل من الصالحات من ذکر أو أنثی و هو مؤمن فأولئک یدخلون الجن و لا یظلمون نقیرا» (نساء، ۱۲۴) «و کسی که چیزی از اعمال صالح را انجام دهد، خواه مرد باشد یا زن، درحالیکه ایمان داشته باشد، چنان کسانی داخل بهشت می شوند و کم ترین ستمی به آن ها نخواهد شد». در طول تاریخ، بانوان در خانواده نقش هستی بخش داشته و یکی از مهم ترین محیط های مؤثر بر سلامت بدنی و روانی افراد به شمار رفته اند. بانوان در خانواده شرایط لازم برای رشد و رسیدن به توازن جسمی، روانی و اجتماعی افراد خانواده را فراهم می سازند (موسوی، ۱۳۷۹: ۸۷).

خانواده مانند یک نظام است که خود سازند نظام اجتماعی است و تحت تأثیر مسائل مختلف جامعه، مسائل اجتماعی، اقتصادی، ارتباطات و سایر مسائل قرار دارد. امروزه خانواده ها با مشکلات بسیاری درگیر هستند که متناسب با توانایی و حتی آمادگی آن ها نیست. این مشکلات می تواند اثرات مخربی بر روی بهداشت روانی خانواده ها داشته باشند. سلامت روان یکی از مهم ترین عوامل در ارتقا و تکامل انسان ها محسوب می شود (فرح بخش و همکاران، ۱۳۸۶: ۶۱) و در جهان امروز بهداشت روانی از اهمیت بسیاری برخوردار است، زیرا ما در عصری زندگی می کنیم که به موازات پیشرفت های فناورانه، صنعتی، اقتصادی و اجتماعی، نابسامانی های روانی و نفسانی روزبه روز در حال گسترش است و بسیاری از افراد از ناراحتی ها و نابسامانی های روانی به شدت رنج می برند و نه تنها خود در عذاب هستند بلکه خانواده و جامعه را نیز دچار مشکل می کنند (لشکری، ۱۳۸۱: ۷۴).

برخی از مطالعات نشان داده اند که حجم مسائل رفتاری و روانی در کشورهای درحال توسعه رو به افزایش است (بهرامی، ۱۳۸۱: ۱۸۱). اختلالات روانی، مشکلاتی جدی و شایع هستند که در تمام دنیا مشاهده می شوند؛ ۴۰ درصد تمام ناتوانی ها به علت اختلالات روانی، اجتماعی و عصبی بوده و این موارد که بخش زیادی از اعتبارات دولت را به خود اختصاص داده است و اثرات اجتماعی ناگواری در پی دارد، سبب بذل توجه مسئولان به این مشکلات و درنتیجه ضرورت پرداختن به موضوع بهداشت روانی شده است (خرمایی، ۱۳۷۱: ۶).

فرهنگ بزرگ روان شناسی لاروس، بهداشت روانی را چنین تعریف می کند: «استعداد روان برای هماهنگ، خوشایند و مؤثر کار کردن، برای موقعیت های دشوار، انعطاف پذیر بودن و برای بازیابی تعادل خود، توانایی داشتن». ازنظر سازمان جهانی بهداشت: «بهداشت روانی در درون مفهوم کلی بهداشت جای می گیرد و بهداشت یعنی توانایی کامل برای ایفای نقش های اجتماعی، روانی و جسمی». مکتب انسان گرایی معتقد است که بهداشت روانی، یعنی، ارضای نیازهای سطوح پایین و رسیدن به سطح خودشکوفایی ؛ و مکتب روان کاوی در تعریف بهداشت روانی، بر سازگاری فرد با محیط تأکید دارد و معتقد است که بهداشت روان، یعنی، کنش متقابل موزون بین سه عنصر مختلف شخصیت: نهاد، من و من برتر. بدین صورت که من باید بتواند بین تعارض های نهاد و من برتر تعادل برقرار کند (گنجی، ۱۳۸۰: ۲۳).

همچنین بیان شده است که بهداشت روانی عبارت است از مجموع عواملی که در پیشگیری از ایجاد و یا پیشرفت روند اختلالات شناختی، احساسی و رفتاری در انسان، نقشی مؤثر دارند به عبارتی دیگر انسان برای داشتن یک زندگی سالم همراه با رضایت کامل، از طریق پیشگیری و درمان سعی می کند، سلامتی فعلی خود را حفظ نماید (شاملو، ۱۳۸۲: ۱۸). امروزه روان شناسان و متخصصان، بهداشت روانی خانواده را از دو دیدگاه موردبررسی قرار داده اند. دیدگاه اول «خانواده و کارکرد آن» را با دیدی اجتماعی می نگرد که در آن خانواده تحت تأثیر مستقیم و غیرمستقیم نهادها و سازمان های بزرگ تر جامعه است و همچنین اعضای خانواده با توجه به وضعیت اجتماعی و شخصیتی خود، به طور متقابل بر هم تأثیر می گذارند. دیدگاه «نظام های اجتماعی» خانواده را با توجه به یک دسته روابط و تعامل های پیچیده و متأثر از نهادها و نظام های اجتماعی و بین فردی بررسی کند. خانواده می تواند در بهداشت روانی انسان چه نقشی ایفا کند. در وهل نخست در میان نهادهای اجتماعی، این نهاد خانواده است که فرد در آن می تواند به سادگی فشارها و عقده های وارده از طرف جامعه را ابراز نماید؛ بدین معنی که محیط خانوادگی، محیطی است که فرد در آن می تواند ابراز وجود نماید. دیدگاه دومی که متخصصان در تجزیه و تحلیل بهداشت روانی خانواده بدان اشاره کرده اند، خانواده را با توجه به گستردگی روابط با خارج از محیط خانواده بررسی می کند. «رویکرد سیستم های اکولوژیک» خانواده را با توجه به چند عامل اساسی بررسی می کند: ۱) فعالیت ها و تعامل های متقابل در محیط پیرامون فرد؛ ۲) روابط ایجادشده بین عوامل محیطی در اطراف فرد؛ ۳) نهادها و سازمان های رسمی و غیررسمی که تجربه های فرد و تعامل فرد را با عوامل دیگر تحت تأثیر قرار می دهند. هر دو دیدگاه به روابط متقابل بین اعضای خانواده تأکید دارند.

این دو دیدگاه، جامعه و محیط زیست را پدیده ای قابل تغییر و انعطاف تلقی می کنند. پس در تجزیه وتحلیل عوامل مؤثر در بهداشت روانی اعضای خانواده، باید هم به خصوصیات منحصر به فرد اعضا و هم به تعامل متقابل آنان با محیط زیست و جامعه توجه داشت. در تجزیه وتحلیل عوامل مهم در بهداشت روانی خانواده، چند مسئل مهم است: خانواده یک نهاد اجتماعی و پویا است بدین معنی که تعامل و رابط خانواده با نهادها و سازمان های جامعه و همچنین روابط اعضای خانواده با یکدیگر در بررسی بهداشت روانی خانواده، دارای اهمیت است. در این میان دو عامل مهم یعنی ۱) روابط زناشویی و ۲) روابط بین کودکان و والدین، حائز اهمیت هستند (حمدیه و شهیدی، ۱۳۸۶).

چاهن (۱۹۹۱) نیز سلامت روانی را وضعیتی از بلوغ روان شناختی تعبیر می کند که عبارت است از حداکثر اثربخشی و رضایت به دست آمده از تقابل فردی و اجتماعی که شامل احساسات و بازخوردهای مثبت نسبت به خود و دیگران می شود. سلامت در فرهنگ متعالی اسلام، به عنوان یک ارزش مطرح شده و بهداشت روان از دیرباز موردتوجه مسلمانان بوده است که سرچشم آن را می توان درآیات قرآن و احادیث اهل بیت(ع) جستجو کرد. راهکارهایی را که آنان برای مقابله با فشارهای روحی و تأمین بهداشت روان انسان بیان کرده اند، موردتوجه بسیاری از پژوهشگران بهداشت روان قرار گرفته است (نورمحمدی و همکاران، ۱۳۹۰: ۷۸).

هدف در بهداشت روانی، متفاوت است ؛ گاه هدف، پیشگیری اولیه است، یعنی هنوز بیماری، اتفاق نیفتاده است؛ در حقیقت زیربنایی ترین نوع پیشگیری، همین است که بنیانی قوی در فرد ایجاد شود تا دچار آسیب های روانی نگردد. گاه هدف، پیشگیری ثانویه است، یا به عبارتی، مداخله زودهنگام در شناخت و درمان سریع نشانه های یک اختلال؛ و بالاخره گاهی هدف، پیشگیری ثالثه، به معنای کاستن از عوارض جانبی است که در حاشی یک مشکل روانی، وجود دارد (حسنی کبوترخانی و شمس الدین دیانی، ۱۳۸۶: ۹۲).

اسلام برنام سالم سازی است، بنابراین بدیهی است که هم قوانین، مقررات و برنامه های اسلام، راه را برای آرامش خاطر و سلامت روان انسان و تحقق مقام خلیف خدا بودن او، هموار و آماده می سازد (آقایی و همکاران، ۱۳۸۷: ۱۵۰). البته قابل توجه است که همواره انسان هایی بوده اند با شخصیت هایی و امت هایی که با هم ادعاها و با برخورداری از هم علوم مقدماتی و ابزار شناخت و تفسیر، نتوانستند بدون رهنمودهای عترت پیامبر(علیهم السلام) حتی مباحث و مسائل ابتدائی قرآن را به درستی درک نمایند و هر چه تلاش کردند، فایده ای نداد (دشتی، ۱۳۷۲: ۶).

خانواد اهل بیت(ع) در تاریخ زندگی خود، شاهد شخصیت های بزرگی بوده اند که همواره در دل حوادث و میان طوفان ها و درگیری ها و انقلاب های سهمگین، افراد برجسته ای دیده به جهان گشوده اند و با تحرک و انقلاب عمیق خود، کشتی زندگی انسان ها را به ساحل نجات، رهبری نموده و از سقوط و فرورفتن جامع انسانی در غرقاب بدبختی و نابودی، جلوگیری به عمل آورده اند (سبحانی، ۱۳۷۰: ۴).

بزرگ پیشوای جهان اسلام، امیرالمؤمنین علی(ع) و همسر گرامی اش حضرت زهرا(ع) از چهره های بسیار درخشان و برجست این گروه هستند که نظیر آن ها در تاریخ بشر، بسیار کم است و به حق می توان آن ها را نمون عالی انسان کامل خواند. حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(ع) مانند امواجی هستند که نور حیات و زندگی را در سرزمین اجتماع می پاشند، می خروشند و پیش می روند تا روح حیات را در دورترین نقط این اقیانوس، گسترش دهند.

برای چنین افرادی، فنا و نابودی مفهوم ندارد و همواره اشع حیات بخش وجود آن ها، مانند خورشید بر تارک اعصار می درخشد و روشنگر راه سعادت ها و پیروزی ها برای ملل جهان است.

یکی از مسائل مهمی که طی سال های اخیر دربار خانواده ها مطرح بوده و به عنوان دل نگرانی جدی بین متولیان و سیاست گذاران فرهنگی کشور بیان می شود، شکل گیری و شیوع مصادیقی از تزلزل بنیان خانوادگی و در معرض خطر واقع شدن بنیان خانواده هاست، بدین معنا که متأثر از برخی عوامل نوظهور، تغییر سبک زندگی و دور شدن و یا فهم نادرست از آموزه های دینی شالوده و شیراز خانواده ها آسیب دیده و به ناپایداری و طلاق منجر شده است. یکی از این آسیب های جدی، اختلاف، جدال و ناسازگاری زوج های جوان ناشی از گذشت نکردن، نداشتن تفاهم و عدم آشنایی به روش های تأمین آرامش و امنیت در خانواده است (معارف و قماشچی، ۱۳۹۵: ۹۴). دانستن پاسخ این پرسش ها که «چگونه می توانیم خانواده را به یک محیط سرشار از آرامش، امنیت خاطر همراه با بهداشت روانی سالم و مثبت تبدیل نماییم؟» و اینکه «نقش و وظیف هر یک از اعضای خانواده به ویژه زن و شوهر، در تأمین آرامش و سلامت روان خانواده چیست؟» از جمله مهم ترین و اساسی ترین مقدمات و الزامات خانواده ها است.

بانوان از یک سو با توجه به مشکلات و کاستی هایی که در زمینه های مبانی اخلاقی و رفتاری شان در خانواده ها مشاهده می شود و از سویی با توجه به ویژگی های فردی و وظایفی که در تشکیل و تحکیم خانواده بر عهده دارند، سهم بیشتری در تأمین آرامش و بهداشت روانی خانواده ایفا می کنند. برای مواجه هوشمندانه با این امر و تأمین آرامش و بهداشت روان خانواده، یکی از بهترین منابعی که می توان برای تقویت و تحکیم بنیان خانواده از آن بهره برد، رجوع به سیره و سبک زندگی خانوادگی حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(ع) است. بانوان در خانواده با توجه به نقش خطیری که در زندگی بر عهده دارند، می توانند با الگوپذیری از زندگی این شخصیت های والامقام، موجبات بهبود سلامت روانی خانواده را فراهم سازند.

سخنان حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(ع) افزون بر این دو جنبه، ابعاد گوناگون دیگری هم دارد و هیچ موضوعی از معارف نیست که در سخنان آن بزرگواران بیان نشده باشد. با توجه به مطالب فوق، هدف اساسی پژوهش حاضر، بازشناسی تحلیلی نقش بانوان در ارتقای سلامت و بهداشت روانی خانواده با تأکید بر سبک زندگی حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(ع) و پاسخگویی به دو پرسش زیر است :

۱- عمده ترین ابعاد فضائل اخلاقی برگرفته از زندگی حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(ع) برای بهبود سلامت و بهداشت روانی خانواده شامل چه مؤلفه هایی است؟

۲- عمده ترین ابعاد آئین همسرداری برگرفته از زندگی حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(ع) برای بهبود سلامت و بهداشت روانی خانواده شامل چه مؤلفه هایی است؟

۲- روش تحقیق

با عنایت به عنوان و اهداف پیش گفته، این پژوهش با استفاده از روش توصیفی -تحلیلی انجام شده است. در انجام پژوهش، کلی منابع و مراجع موجود و در دسترس اعم از کتب، مقالات و گزارش های پژوهشی موردبررسی واقع شده اند و ابزار پژوهش، فیش برداری از منابع و مراجع مذکور بوده است. پس از جمع آوری اطلاعات به طبقه بندی، تحلیل، استدلال و استنتاج منطقی از آن ها پرداخته شده است.

۳- تجزیه وتحلیل

۳-۱- بررسی سؤال اول پژوهش

اولین سؤال پژوهش این بودکه: عمده ترین ابعادفضائل اخلاقی برگرفته اززندگی حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(ع) برای بهبود سلامت و بهداشت روانی خانواده، شامل چه مؤلفه هایی است؟

ازدواج مقدس ترین و پیچیده ترین رابطه میان دو انسان از دو جنس مخالف است که ابعاد وسیع، عمیق و هدف های متعددی دارد. ازدواج باید برای تأمین سعادت خود و فرزندان، اطاعت از دستور حق و پیروی از روش انبیاء صورت گیرد. فضایل اخلاقی چنان ارزش والایی در زندگی دارد که می تواند موجبات استحکام زندگی و تأمین بهداشت روانی خانواده را فراهم سازد. فضائل اخلاقی از دو جهت در زندگی انسان ها حائز اهمیت هستند: اول اینکه فضائل اخلاقی ازجمله ارزش های والای انسانی، متناسب با جنب ملکوتی وی هستند و موجبات تعالی انسان ها به مقام قرب الهی و سعادت اخروی را فراهم می آورند. دوم اینکه تأثیر فضائل اخلاقی در زندگی انسان ها در بعد فردی و اجتماعی، امری قابل توجه و تأمل است و سلامت و آرامش روانی هر انسانی تا حد زیادی مربوط به خلق وخوی او است (امینی، ۱۳۷۲). فضائل اخلاقی در ادیان آسمانی و به ویژه اسلام، اهمیت بسیار بالایی دارد.

فضائل اخلاقی در سعادت و زندگی دنیوی و اخروی، فردی و اجتماعی انسان ها تأثیر فراوانی دارد و به همین دلیل تربیت اخلاقی باید در رأس برنامه های تربیتی باشد. با توجه به اهمیت ویژه ای که آگاهی و شناخت فضائل اخلاقی در رشد و اعتلای انسان و بهبود سلامت روان دارد و همچنین با توجه به اهمیت نقش بانوان در این زمینه، اینک به برخی از فضائل اخلاقی از دیدگاه حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(ع) اشاره می شود:

* سخن نیکو

شیو گفتار و کلام زوجین، افزون بر اینکه باید آمیخته با عشق، محبت و احساس باشد درعین حال باید جلوه ای از شعور، عقل، وجدان و انصاف نیز در آن متجلی گردد. امیرالمؤمنین علی(ع) به مردان چنین دستور می دهد که با زنان، در همه حال مدارا کنند، خوش زبان و نرم خو باشند و در تمام امور، نیکی نمایند (حسنی کبوترخانی و شمس الدین دیانی، ۱۳۸۶: ۹۲)؛ بنابراین، زوجین باید از سخن زیاد، کثرت کلام، اضافه گفتن و بیان آنچه سود دنیوی و اخروی ندارد، بپرهیزند، زیرا بیشتر مشکلات و آسیب های روحی و روانی خانواده ها ناشی از کلام لغو و بیهوده است.

* سادگی

ازجمله اصول و فضایل اخلاقی، سادگی و پرهیز از تجمل گرایی و فخرفروشی و کبر و غرور است. سلمان فارسی می گوید: روزی حضرت فاطمه(ع) را دیدم که چادری وصله دار و ساده بر سر دارد. در شگفتی ماندم و گفتم: عجبا، دختران پادشاه ایران و قیصر روم بر کرسی های طلایی می نشینند و پارچه های زربافت به تن می کنند؛ وه که این دختر رسول خدا که نه چادر گران قیمت بر سر دارد و نه لباس های زیبا. ایشان جواب دادند: ای سلمان، خداوند بزرگ، لباس های زینتی و تخت های طلایی را برای ما در روز قیامت ذخیره کرده است. حضرت علی(ع) به شدت تکبر و خودپسندی را تقبیح می کرد و چه بسیار بود که او فرزندان و یاران و فرمانداران خود را از تکبر و خودپسندی نهی می کرد. ایشان در نصیحت یاران می فرمود: هرگز خودپسند مباش، بدان که خودپسندی به هیچ روی شایسته نیست و آفت خردها و اندیشه هاست (جرداق، ۱۳۸۷: ۱۵۷).

* حلم و بردباری

حلم و بردباری از بزرگ ترین فضایل اخلاقی است که نقط مقابل خشم و غضب است.

بردباری یعنی قدرت تحمل در برابر رویدادهای نامطلوب که انسان را به خشم در برابر آن وامی دارد. حضرت علی(ع) می فرماید که انسان حلیم، گاهی با حلم و بردباری خود، طرف مقابل خود را شکست می دهد و او را نسبت به کرد خود پشیمان می سازد و در جایی دیگر ایشان درزمین تمرین برای کسب فضایل اخلاقی می فرماید: کسی که دوست دارد بردبار باشد ولی هنوز نتوانسته است به این فضیلت اخلاقی برسد، باید تظاهر به بردباری کند تا به تدریج خلق بردباری را در جان و نفس خود، بنشاند و به حلم برسد (ذوعلم، ۱۳۸۶: ۷۷) و در جایی دیگر می فرماید: «الصبر من الإیمان کمنزل الرأس من الجسد فمن لا صبر له لا إیمان له» «صبر برای ایمان مانند سر برای بدن است؛ پس هر کس صبر ندارد ایمان ندارد» (مجلسی، ۱۳۷۴: ۷۵/ ۳۲). حضرت فاطمه(ع) می فرماید در لحظ آخر زندگانی وقتی پدر صدای گریه مرا شنید، فرمود: دخترم، هیچ کدام از زنان مسلمانان ارزش و مقام تو را ندارند، پس در صبر و بردباری همانند کمترین زنان نباش زیرا تو سید و بزرگ زنان بهشت هستی» (دشتی، ۱۳۷۲: ۱۶۳).

* عفاف و پاک دامنی

عفاف یعنی پاک دامنی و حفظ خود از هرگونه لغزش و آلودگی. عفاف یکی از گرایشات فطری است که خدای متعال آن را در وجود هر فرد، قرار داده و انسان بدون اکتساب، به آن میل و رغبت دارد. روح پروا پیشگی، از بدو خلفت آدمی تاکنون بر انسان، حاکم است. حیا و پاک دامنی نشان آزادگی، جوانمردی و لازم ایمان است. خداوند متعال به بانوان به خاطر ساختار وجودی شان و جایگاهی که در جامعه دارند، حیا و آزرم بیشتری عنایت فرموده، لذا ازاین جهت، بانوان درزمین عفاف، مسئولیت بیشتری را بر عهده دارند. در بسیاری از روایات، حضرت فاطمه از جهت پاکی و عفاف با حضرت مریم مقایسه شده است و پاکی حضرت مریم در آیاتی مورد گواهی پروردگار عالم قرارگرفته است:

«و إذ قالت الملائک یا مریم إن الله اصطفاک و طهرک و اصطفاک علی نساء العالمین» (آل عمران، ۴۲) «و [یاد کن ] هنگامی را که فرشتگان گفتند: «ای مریم، خداوند تو را برگزیده و پاک ساخته و تو را بر زنان جهان برتری داده است».

«و مریم ابنت عمران التی أحصنت فرجها…» (تحریم، ۱۲) «و همچنین به مریم دختر عمران که دامان خود را پاک نگه داشت…».

به همین ترتیب عبدالله بن مسعود از رسول خداص نقل می کند که فرمود: فاطمه دامن خود را از هرگونه آلودگی حفظ کرد و خداوند نیز ذری او را بر آتش حرام ساخت و از آتش حفظ کرد (معارف، ۱۳۹۰: ۲۶).

یکی از ارکان عفاف بانوان که موجب بهره های مادی و معنوی بسیاری برای آنان می شود «حجاب» است. البته این مسئله تنها ویژ زنان نیست و شامل مردان نیز می شود؛ اما نوع پوشش زنان به دلیل ساختار خاص جسمانی شان، مورد تأکید بیشتر قرار گرفته است (شریفی، ۱۳۸۷: ۱۸۷).

حضرت زهرا(ع) به مسئل حجاب بسیار اهمیت می داد و هرگز مو و بدن او را نامحرم ندید و بااینکه درصحنه های مختلف حضور داشت، هرگز از حریم مقدس حجاب و پوشش صحیح اسلامی خارج نشد (طباطبائی نسب، ۱۳۸۴: ۵۲). در روایت است که شخص نابینایی اذن خواست از حضرت زهرا(ع) که داخل خانه شود، حضرت خود را از او مستور کرد، پیغمبر خدا به فاطمه(ع) فرمود به چه سبب خود را مستور کردی و حال آنکه این مرد نابینا تو را نمی بیند؟

عرض کرد: اگر او مرا نمی بیند، من او را می بینم، اگر در پرده نباشم، استشمام رایحه می نماید، پس حضرت فرمود: شهادت می دهم که تو پار تن من هستی (قمی، ۱۳۸۰: ۲۰۷).

«حجاب» موجب پاکیزگی قلبی و معنوی و تقویت عفاف و حیا می شود. حجاب از فحشا جلوگیری می کند و موجب آرامش روحی زن و مرد می شود (مجلسی، ۱۳۷۴: ۱۰۴/ ۳۴).

حضرت علی(ع) می فرماید: حجاب موجب سالم ماندن از آزار و طمع دیگران می شود (شهیدی، ۱۳۸۷: نام ۳۱).

* خوش رویی

اولین هدیه ای که انسان می تواند به هنگام ملاقات، به دیگران عطا کند، خوش رویی و برخورد مناسب است. درعین حال این صفت خوب از آسان ترین سخاوت هاست. حضرت فاطمه(ع) می فرمایند: «خیارکم ألینکم مناکبه و أکرمهم لنسائهم» «بهترین شما کسی که در برخورد با مردم نرم تر و مهربان تر است و ارزشمندترین مردم کسی است که با همسرش مهربان و بخشنده باشد» (دشتی، ۱۳۷۲: ۱۵۷). لذا خانواده ها با خوش رویی و حسن برخورد، آتش دشمنی را به دوستی و محبت بدل کنند، زیرا حضرت علی(ع) می فرماید: خوش رویی سبب و وسیل ایجاد محبت و دوستی است (تمیمی آمدی، ۱۳۷۴: ۱۲۶/۴).

* محبت

یکی از حقایقی که ما در وجدان خود می یابیم و کسی نمی تواند منکر آن شود، حقیقتی است که نام آن «حب» و به فارسی «دوستی» است. محبت از بهترین روش های تربیت اخلاقی اسلام است که با فطرت انسان همخوانی و تطابق دارد. محبت نیروی فراوانی در برانگیختن احساسات درونی و شکوفایی گرایش های متعالی انسان دارد، به گونه ای که هرگاه انسان به چیزی دل ببندد این دل بستگی چنان او را مجذوب خود می سازد که هم تمایلات و رغبت ها را مجذوب خود می سازد (حاجی بابائیان امیری، ۱۳۹۰: ۱۹۹). حضرت علی(ع) دراین باره می فرماید: «من أحب شیئا لهج بذکره» «هرکه چیزی را دوست بدارد، یاد آن ورد زبانش شود» (تمیمی آمدی، ۱۳۷۴: ۷۷/۱). هدف محبت، تأمین سلامت و بهداشت روانی انسان در دنیا و آخرت است. برخورد مثبت عاطفی خویشاوندان، یکی از مؤثرترین عوامل در برخورد با رویدادها و موقعیت های پرفشار زندگی است. در دنیای مالامال از فشار روانی، اگر بدانیم کسانی هستند که از ما حمایت می کنند، بیشتر در مقابل فشارها مقاومت می کنیم و بدین ترتیب بهداشت روانی ما تأمین می شود (حسینی، ۱۳۸۳: ۱۸۹).

حضرت حق، اصل محبت، علاقه و عشق را در قلب زن و شوهر، نسبت به یکدیگر قرار داد و آن را از نشانه های وجود خود معرفی نموده است و این حقیقت، نمایند عظمت و بزرگی موضوع محبت بین زن و شوهراست. انسان دستور دارد به هم کسانی که مستحق عشق، دوستی و علاقه اند، محبت داشته باشد، چه رسد به نزدیک ترین افراد خودش که همسر و فرزندان او هستند. حضرت علی(ع) همیشه متبسم و خوشرو بود به گونه ای که یکی از بهانه های مخالفان او برای تصدی حکومت، همین بود که علی بشاش است. به نظر آن ها خلافت باید به عهد کسی باشد که تندخو و خشن است (خرمی آرانی، ۱۳۸۹: ۸۷). حضرت علی(ع) می فرماید: «حسن الخلق خیر قرین و عنوان صحیف المؤمن حسن خلقه» «خوش اخلاقی بهترین همراه انسان است و عنوان نام عمل مؤمن، خوش خلقی اوست» (تحف العقول: ۲۰۰؛ به نقل از خرمی آرانی، ۱۳۸۹: ۹۸). حضرت فاطمه(ع) سعادت و رستگاری انسان را در محبت و دوستی با علی(ع) می داند و می فرماید: سعادت و رستگاری در کسی است که علی را در دوران زندگی و پس از شهادتش دوست داشته باشد (دشتی، ۱۳۷۲: ۴۹).

* احترام و ادب

متغیرهای احترام و ادب از جهات مختلف حائز اهمیت هستند. نظریه پردازان بزرگ مانند مازلو[۱]، راجرز[۲]، راتر[۳] و نظایر آن ها، نیاز به احترام را از مهم ترین نیازهای روانی انسان شمرده اند و احترام متقابل زن و شوهر از اصول مهمی است که رعایت آن سبب تحکیم روابط زناشویی می گردد (دانش و حیدریان، ۱۳۸۲: ۶۱).

یافته های پژوهشی نشان داده اند همسرانی که توانسته اند پس از سال ها، علاقه و احترام بین خود و همسرشان را حفظ نمایند از آرامش روانی بیشتری برخوردار بوده اند (کارنگی به نقل از دانش و حیدریان، ۱۳۸۲: ۶۰). وجود احترام بین زن و مرد یکی از وسایل مرموزی است که زن از ابتدا برای حفظ مقام و موقعیت خود در برابر مرد، از آن استفاده می کند. اسلام تأکید کرده است که زن، هر اندازه متین تر و باوقارتر حرکت کند و خود را در معرض نمایش و تماس و شناسایی قرار ندهد، بر احترامش افزوده می شود (کریمی، ۱۳۸۳: ۱۹۱). مسلما هر انسانی به شخصیت خویش، علاقه مند است و تمایل دارد که دیگران نیز به شخصیت او، احترام بگذارند. البته این احترام باید متقابل باشد تا اثرات و برکات آن، خانواده را دربربگیرد. به علاوه، مرد به حکم آنکه مسئولیت و سرپرستی خانواده را بر عهده دارد، لازم است از سوی اعضای خانواده به ویژه همسر خود مورد احترام خاص قرار گیرد.

حضرت فاطمه، علی(ع) را احترام می کرد و در برابر او سراپا گوش و هوش و عشق و انتخاب بود و نسبت به